REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dodatkowe wynagrodzenia roczne „trzynastka”

Filip Farmas vel Król
Trzynastki/ Fot. Fotolia
Trzynastki/ Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Dodatkowe wynagrodzenie roczne to trzynasta pensja w roku. Przysługuje ona ściśle określonym podmiotom zatrudnionym w sferze budżetowej. Trzynastki powstały w celu wyrównania wynagrodzenia między pracownikami sektora publicznego a prywatnego. Czym są w rzeczywistości? Jaka jest racja powołania do życia instytucji trzynastek?

Krąg uprawnionych

Elementarną kwestią jest ustalenie komu trzynastki przysługują. Zgodnie z wolą ustawodawcy osobami uprawnionymi  do pobierania trzynastek są pracownicy sfery budżetowej, tzn. pracownicy zatrudnieni w urzędach organów władzy publicznej, kontroli, ochrony prawa oraz w sądach i trybunałach (art. 139 ust. 2 ustawy o finansach publicznych), pracownikom samorządowych jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych a także pracownikom biur poselskich, senatorskich lub poselsko-senatorskich oraz klubów, kół albo zespołów parlamentarnych.

REKLAMA

Polecamy: Komplet Zmiany w prawie pracy w 2016 r.

REKLAMA

Warto zaznaczyć, iż jest to wyliczenie numerus clausus. Trzynastki przysługują tylko podmiotom wymienionych w ustawach i na określonych w przepisach zasadach. Warunkiem nabycia prawa do trzynastki jest przepracowanie u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego (wtedy trzynastka przysługuje w pełnej wysokości) lub przepracowanie u danego pracodawcy minimum 6 miesięcy (trzynastka przysługuje w wysokości proporcjonalnej do przepracowanego okresu). Okresy przepracowane rozumiane są jako okresy efektywnie (faktycznego) przepracowane u danego pracodawcy. Wyjątkiem od tej zasady jest okres urlopu wypoczynkowego oraz dni wolne wynikające z rozkładu czasu pracy. Jednakże do okresu przepracowanego nie zalicza się m.in. wykonywania pracy na podstawie umów cywilnoprawnych, okresów odbywania stażu dla bezrobotnych, praktyk absolwenckich, a także prowadzenia działalności gospodarczej.

Wyjątkiem od reguły przepracowania min. 6 miesięcy są objęte osoby pracujące sezonowo (sezon trwający nie krócej niż 3 miesiące), powołane do czynnej służby wojskowej albo skierowane do służby zastępczej, przechodzące na emeryturę bądź rentę, przeniesione służbowo, powołane lub wybrane, związane z likwidacją jednostki organizacyjnej pracodawcy bądź jej reorganizacją, ponadto osoby korzystające z urlopów – wychowawczego, macierzyńskiego, macierzyńskiego dodatkowego, ojcowskiego, na warunkach urlopu macierzyńskiego, na warunkach urlopu macierzyńskiego dodatkowego, rodzicielskiego, dla poratowania zdrowia, do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego przez nauczyciela lub nauczyciela akademickiego, osoby zmarłej. Wyżej wymienione podmioty są uprawnione do trzynastki. Jej wysokość wylicza się na podstawie przepracowanego okresu.

Polecamy wideoszkolenie: Obliczanie wynagrodzeń nauczycieli

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Co to oznacza?

 Minimalny, półroczny okres pracy (z wyłączeniami) jest upoważnieniem do wypłacenia trzynastki. Nie wpływa on jednak na jej wysokość. Jeżeli pracownik efektywnie przepracował u pracodawcy 10 dni w danym roku kalendarzowym, resztę okresu pozostając na zwolnieniu, to trzynastkę wylicza się na podstawie wynagrodzenia za te przepracowane dni. Analogicznie trzynastki nie otrzymuje osoba, która nie przepracowała w danym roku ani jednego dnia, pomimo spełnienia warunków do jej uzyskania .

Jak wyliczyć wysokość trzynastki?

Kluczowym zagadnieniem jest sposób ustalania wysokości i wypłaty trzynastek. Wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8.5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie. Uwzględnia się także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy i za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy. Z podstaw trzynastki wyłącza się m.in. jednorazowe lub nieperiodyczne wypłaty za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie, wynagrodzenie za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, nagrody jubileuszowe, ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy, wynagrodzenie za czas innej niż urlop wypoczynkowy usprawiedliwionej nieobecności w pracy, wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, odprawy emerytalne, rentowne bądź inne odprawy pieniężne, świadczenia przyznane z zfśs, czy należności z tytułu podróży służbowych.

Jak wygląda wypłata wynagrodzenia rocznego?

Wynagrodzenie roczne wypłaca się nie później niż w ciągu pierwszych 3 miesięcy roku kalendarzowego następującego po roku, za który przysługuje to wynagrodzenie. Wyjątkiem jest likwidacja pracodawcy. Wtedy pracownikowi, z którym rozwiązano stosunek pracy, trzynastkę wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy.

Podatek od trzynastki

Wynagrodzenia roczne są opodatkowane. Pobiera się składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, zaliczkę na podatek dochodowy. Wypłacenie trzynastki po śmierci osoby uprawnionej powoduje, iż nie podlega ona oskładkowaniu. Potrąca się od niej 18% podatek. Wynagrodzenia roczne zgodnie z art. 87 i 871 kodeksu pracy mogą być zajęte w całości na spłatę świadczeń alimentacyjnych, albo do wysokości 50% w przypadku potrąceń z innych tytułów, przy zastosowaniu kwot wolnych od potrąceń.

Kontrowersje wokół trzynastek

Trzynastki niektórzy uznają za relikt poprzedniego ustroju. Na ich wypłaty budżet poświęca nawet 5 miliardów złotych. Padają opinie, że byłby to pobudzający zastrzyk dla innych sektorów, jak opieka zdrowotna czy oświata. Zdaniem obrońców trzynastek, odebranie ich urzędnikom byłoby dla nich demotywujące. Choć ich geneza leży w wyrównywaniu zarobków sektora publicznego z prywatnym, dziś ten pierwszy przoduje w statystykach. Jak podaje GUS,  przeciętne miesięczne wynagrodzenie nominalne brutto w sferze budżetowej wyniosło w III kwartale 2014r. 3807,57zł. Jednak przewodniczący OPZZ, Jan Guz, utrzymuje, iż warunki uzyskania wynagrodzenia rocznego stały się bardziej rygorystyczne. Takie tłumaczenie wydaje się jednak nieuzasadnione w obliczu trzynastek wypłacanych w wysokości kilkunastu tysięcy złotych.

Przeciwnicy podnoszą, iż utrzymywania systemu trzynastek jest błędne. Padają pytania czy słusznym jest, że przysługują one osobom korzystającym z urlopu macierzyńskiego. Osoby te dostają pensje za okresy, w których miarodajność ich pracy jest żadna. W jaki sposób przyczynia się to do ekwiwalentności między kosztami zatrudnienia a wykonywaną pracą? Czy nie jest to naciąganie podatnika na dodatkowe koszta, by móc utrzymać swoich ludzi na dobrze płatnych stanowiskach?

Odrębne stanowisko w tej sprawie przedstawił Trybunał Konstytucyjny. Zdaniem sędziów TK  art. 2 ust. 3 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym (…) w zakresie, w jakim pomija okres urlopu macierzyńskiego jako umożliwiający nabycie prawa do "trzynastki" w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego - w sytuacji nieprzepracowania w ciągu całego roku kalendarzowego faktycznie 6 miesięcy - jest niezgodny z art. 32 ust. 1 w związku z art. 71 ust. 2 Konstytucji RP. Trybunał nakazał uzupełnienie zakwestionowanego przepisu. (9 lipca 2012 r., sygn. akt PSP/11).

Oznacza to tyle, iż TK stawia na równość wobec prawa osób, które przebywają na urlopach macierzyńskich. Ponieważ wolą ustawodawcy było zapewnienie dodatkowego wynagrodzenia rocznego osobom przebywającym na urlopie wychowawczym, TK wyinterpretował rozszerzająco, że aby w pełni spełnić wolę ustawodawcy należy przyznać wynagrodzenie także osobom korzystającym z urlopu macierzyńskiego.

PODSTAWA PRAWNA

  • Ustawa z dnia 12 grudnia 1997 o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U. z 2013 r. poz. 1444);
  • Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2014 poz. 1502);
  • Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2014 poz. 159);
  • Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1202);
  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielenia urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. Nr 2, poz. 14).

Polecamy w INFORRB

Jak wyliczyć trzynastkę pracownikowi, który dostaje wyrównanie do najniższego wynagrodzenia za pracę

W jaki sposób dokonać potrąceń z trzynastki oraz ze świadczeń z ZFŚS

Czy istnieje prawne ograniczenie wysokości dodatku specjalnego dla skarbnika powiatu

               

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Księgowość budżetowa
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Dodatek za wieloletnią pracę: Jak obliczać staż pracowniczy?

    Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku - w przypadku zatrudnienia w ramach dwóch równoległych stosunków pracy, staż pracowniczy niezbędny do ustalenia dodatku za wieloletnią pracę należy ustalać dla każdego stosunku pracy osobno.

    Od 25 marca wnioski dla gospodyń o 8000 zł, 9000 zł i 10 000 zł

    Od dziś można składać wnioski o dofinansowanie dla kół gospodyń wiejskich. Można otrzymać od 8000 zł do 10 000 zł. 

    Wymagania do wykonywania niektórych zawodów medycznych od 26 marca 2024 roku. Pytania i odpowiedzi

    Z dniem 26 marca 2024 roku wejdą w życie przepisy ustawy o niektórych zawodach medycznych, która ureguluje i usystematyzuje wykonywanie aż 15 zawodów medycznych, które wcześniej nie podlegały regulacji ustawowej. Jest to duża zmiana, do której przedstawiciele zawodów medycznych objętych ustawą, powinni się odpowiednio przygotować. Poniżej wymagania do wykonywania niektórych zawodów medycznych – w pytaniach i odpowiedziach.

    Wpis do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego - co trzeba wiedzieć?

    Od 26 marca 2024 roku funkcjonować będzie Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego. Wpis do tego rejestru będzie obowiązkowy dla zawodów medycznych wymienionych w ustawie o niektórych zawodach medycznych, chociaż jeszcze przez rok będą mogli wykonywać zawód bez tego wpisu, pod warunkiem spełnienia pozostałych wymagań. 

    REKLAMA

    Prawa i obowiązki osób uprawnionych do wykonywania zawodów medycznych

    Od 26 marca 2024 roku osoby wykonujące zawody medyczne, objęte ustawą o niektórych zawodach medycznych, nabędą nowe uprawnienia, ale i obowiązki. Niedopełnienie obowiązków może grozić ponoszeniem odpowiedzialności zawodowej.

    Trzynastki w budżetówce 2024 - kiedy są wypłacane?

    Trzynastki w budżetówce - w 2024 roku termin wypłaty wypada w niedzielę. Kiedy pracownicy powinni otrzymać dodatkowe wynagrodzenie roczne? Spóźnienie z wypłaceniem trzynastki uprawnia do odsetek od pracodawcy.

    Zmiany: stawki wynagrodzeń w urzędach. Podwyżki od 1 stycznia 2024 r. [Nowe tabele zaszeregowania]

    Zmiany w rozporządzeniu w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek.

    Od 1 kwietnia 2024 r. 128 799 zł jednorazowego odszkodowania i 1431 zł za procent uszczerbku na zdrowiu [wypadki przy pracy]

    Monitor Polski: obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, które będą obowiązywały od 1 kwietnia 2024 r. do 31 marca 2025 r.

    REKLAMA

    Od 1 marca świadczenie wyniesie 336,36 zł. Ważniejsze, ze Senat chce objąć nim samorządowców sprzed 1990 r.

    Skrócenie do 7 lat okresu pełnienia funkcji sołtysa uprawniającego do otrzymania świadczenia i przyznanie świadczeń dla sołtysów pełniących funkcję przed 1990

    Każda pensja w budżetówce ma być wyższa o 20% (i więcej) od pensji minimalnej dla "wszystkich". Na dziś 5090 zł. Tego chcą związkowcy

    Pensja minimalna w budżetówce ma być wyższa o 20% od pensji minimalnej dla "wszystkich". Tego chcą związkowcy ze "Związkowa Alternatywa".

    REKLAMA