REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przestępstwo wyłudzenia VAT-u - zmiany w kodeksie karnym 2017 r.

Bartłomiej Ceglarski
Bartłomiej Ceglarski
Przestępstwo wyłudzenia VAT-u - zmiany w kodeksie karnym 2017 r. /fot. Shutterstock
Przestępstwo wyłudzenia VAT-u - zmiany w kodeksie karnym 2017 r. /fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Przestępstwo wyłudzenia VAT-u stanowi w Polsce ogromny problem dla funkcjonowania gospodarki. Z raportu Najwyższej Izby Kontroli wynika, że w 2015 r. organy skarbowe wykryły fikcyjne faktury na kwotę prawie 82 mld zł. Rząd chce walczyć z problemem poprzez zwiększenie karalności przestępstw związanych z nieuczciwym fakturowaniem. Jak przedstawiają się świeżo wprowadzone zmiany?

Podatek VAT

Podatek od towarów i usług jest nazywany potocznie podatkiem VAT. Jest to danina pobierana zarówno od przedsiębiorców jak i konsumentów. Wynika to z faktu, że jego wartość jest doliczana do każdej transakcji. Podatek VAT wprowadzany jest na każdym etapie produkcji przez podmioty wnoszące wartość dodaną. Przedsiębiorca w trakcie rozliczania VAT-u płaci jego wysokość, która zależna jest od sprzedaży. Danina tego typu ma charakter pośredni co oznacza, że cały ciężar opodatkowania spoczywa na konsumencie towarów lub usług wytwarzanych przez podatnika. Charakterystyczną cechą jest jego neutralność. Oznacza to, że nie powinien stanowić dodatkowego obciążenia dla podatników, którzy nie konsumują nabytych towarów i usług a wykorzystują je do prowadzenia działalności gospodarczej. Podatek od towarów i usług stanowi dochód budżetu państwa. Jest więc oczywiste, że to skarb państwa traci najwięcej na przestępstwach tego typu.  

REKLAMA

Zobacz również: Rachunkowość budżetowa

Metody wyłudzenia:

REKLAMA

Wyróżniamy dwie metody wyłudzenia podatku VAT. Pierwsza z nich dotyczy podatku należnego. Sprzedając towary lub świadcząc usługi, podatnik zobowiązany jest do zwrócenia do urzędu skarbowego podatku, którego wysokość zależy od procentowej wartości dóbr lub usług.

Druga metoda dotyczy podatku naliczonego. Jest to danina, którą podatnik ma prawo odebrać lub odliczyć w danym okresie rozliczeniowym. Jej wysokość wynika z dokumentów zakupowych lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Działania związane z wyłudzaniem podatku VAT dotyczącego podatku naliczonego, mają znaczenie większy zakres niż te związane z podatkiem należnym. Wiąże się to z samą konstrukcją VAT-u. Jego podstawowym założeniem jest podatek naliczony oraz możliwość zmniejszenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Istnieje także możliwość zwrotu różnicy podatku. Formy działań mających na celu wyłudzenie podatku VAT:

  1. wystawianie nierzetelnych faktur. Polega  na wystawieniu faktury, która dokumentuje czynności mające miejsce, które jednak zostały wykonane przez kogoś innego co powoduje, że zostaje podatnikiem z tego tytułu;
  2. wystawianie pustych faktur.  Dokumentują usługi, których wykonanie w ogóle nie miało miejsca;
  3. wystawianie faktur przez podmioty fikcyjne, które powstały tylko po to by wystawić daną dokumentację (tzw. słupy);
  4. wystawianie faktur na czynność, która faktycznie miała miejsce, lecz w rzeczywistości ukrywającą inne zdarzenie.

Problem z kwalifikacją prawną

Do niedawna w przepisach regulujących zagadnienie wyłudzania VAT-u nie było jednolitości. Istniały wątpliwości co tego, czy to przestępstwo należy traktować jako klasyczne oszustwo, zgodnie z art. 286 § 1 Kodeksu karnego, czy należy je kwalifikować jako oszustwo skarbowe z art. 76 Kodeksu karnego skarbowego. Jedna z propozycji opierała się na rozróżnieniu czy podstawą zwrotu jest posłużenie się przez sprawcę fakturami fikcyjnymi czy nierzetelnymi.  W przypadku faktur fikcyjnych wskazuje się na art. 286 KK, natomiast w przypadku faktur nierzetelnych, na  art. 76 KKS.

Ważnym krokiem w walce z wyłudzaniem podatku VAT, stała się uchwała z 18 grudnia 2013 r. (I KZP 19/13), w której Sąd Najwyższy stwierdził, że wystawianie pustych lub nierzetelnych faktur, należy ścigać nie tylko jak przestępstwo skarbowe, ale również jak przestępstwo pospolite. Mowa tu głównie o art. 286 § 1, którego naruszenie jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Straty ponoszone przez Skarb państwa z tytułu wyłudzeń VAT-u są jednak ciągle zbyt wielkie. Ustawodawca zdecydował się więc na zaostrzenie karalności w przypadku przestępstw tego typu. 22 września 2016 r. do Sejmu wpłynął projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny i niektórych innych ustaw. Jego głównym założeniem było wprowadzenie do KK nowych typów przestępstw związanych z wyłudzaniem VAT-u. Dotyczy to głównie działań związanych z wystawianiem faktur.

Zobacz również: ZUS

Nowe regulacje

  1. Kodeks Karny

Do rozdziału XXXIV określającego katalog przestępstw godzących w wiarygodność dokumentów wprowadzono  dwa nowe typy czynów zabronionych. Nowe regulacje wpływają na faktury, które stanowią główną broń służącą wyłudzeniom podatku. Wysokość kary jest zależna od wysokości kwoty należnej, która została umieszczona na fakturze. W typie podstawowym wymiar kary będzie wynosił od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Dodatkowo nowe regulacje wprowadziły 2 typy kwalifikowane tych przestępstw. Zagrożone są one surowszą karą. W sytuacji, w której łączna kwota należności będzie przedstawiać wielką wartość (powyżej 1 mln zł) lub też sprawca uczynił sobie z popełnienia przestępstwa stałe źródło dochodu, będzie podlegał karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata.

 Drugi typ kwalifikowany wprowadzony niedawnymi zmianami wzbudza szczególne emocje. Jest to spowodowane wymiarem kary jaką ustawodawca zdecydował się wprowadzić. W przypadku gdy kwota należności ogółem jest wyższa niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości (kwota wyższa niż 5 mln zł) sprawca będzie podlegał karze pozbawienia wolności od lat 5 lub karze 25 lat pozbawienia wolności. Wysokość tej kary w założeniu ma wpłynąć na członków największych zorganizowanych grup przestępczych zajmujących się przestępczością gospodarczą. Ich działalność powoduje ogromne straty w majątku Skarbu Państwa.

Ponadto sądy będą mogły zastosować wobec sprawców w/w przestępstw dolegliwość w postaci grzywny w wysokości do 3000 stawek dziennych (do 6 mln zł). Sądom przysługuje także prawo do zasądzenia obowiązku naprawy szkody wyrządzonej przestępstwem. W tym wypadku Skarb Państwa zyskałby możliwość kompensacji poniesionej straty.

W celu rozbicia zorganizowanych grup przestępczych wprowadzono regulacje, które przewidują niższe kary dla przestępców współpracujących z organami ścigania. Tymi regulacjami są art. 277c oraz art. 277d KK.

 Sąd na wniosek prokuratora stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary wobec sprawcy przestępstwa określonego w art. 270a § 1 lub 2 lub art. 271a § 1 lub 2, który zawiadomił o nim organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, a także wskazał czyny pozostające w związku z popełnionym przez niego przestępstwem i ich sprawców, zanim organ ten o nich się dowiedział.

§ 2. Sąd na wniosek prokuratora może odstąpić od wymierzenia kary wobec sprawcy przestępstwa określonego w art. 270a § 1, 2 lub 3, art. 271a § 1,2 lub 3 lub art. 277a § 2, który, oprócz spełnienia warunków określonych w § 1, zwrócił korzyść majątkową osiągniętą z popełnienia tego przestępstwa w całości albo w istotnej części.

§ 3. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary wobec sprawcy przestępstwa określonego w art. 277a § 1, który, oprócz spełnienia warunków określonych w § 1, zwrócił korzyść majątkową osiągniętą z popełnienia tego przestępstwa w całości albo w istotnej części.

Art. 277d. (12) Przepisy art. 277c § 1 i 3 stosuje się odpowiednio do sprawcy, który po wszczęciu postępowania ujawnił wobec organu powołanego do ścigania przestępstw wszystkie jemu znane, a nieznane dotychczas temu organowi istotne okoliczności przestępstwa, a także wskazał czyny pozostające w związku z popełnionym przez niego przestępstwem i ich sprawców.

  1. Kodeks karny skarbowy                                              

Ustawodawca nie poprzestał tylko na zmianach Kodeksu karnego. Na skutek reform KKS postanowiono nie uzależniać karalności danego zachowania od kwoty całości należności umieszczonej na fakturze, a od kwoty należności publicznoprawnej.  Umożliwia to sądom stosowanie nadzwyczajnego obostrzenia kary w stosunku do sprawców przestępstw związanych z wystawianiem fałszywych faktur.

Zaostrzono także wymiar kary grożący za naruszenie art.62 KKS. Czyn ten podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku, albo obu tym karom łącznie.

Wszystkie opisane powyżej zmiany weszły w życie 01.03.2017 r.

Opracowano na podstawie:

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz.U. 1999 nr 83 poz. 930 z późn. zm.)

Uchwała SN z 18 grudnia 2013 r. (I KZP 19/13)

Raport Najwyższej Izby Kontroli  (Nr ewid. 24/2016/P/15/011/KBF)

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Księgowość budżetowa
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Trzynastki w budżetówce 2024 - kiedy są wypłacane?

    Trzynastki w budżetówce - w 2024 roku termin wypłaty wypada w niedzielę. Kiedy pracownicy powinni otrzymać dodatkowe wynagrodzenie roczne? Spóźnienie z wypłaceniem trzynastki uprawnia do odsetek od pracodawcy.

    Zmiany: stawki wynagrodzeń w urzędach. Podwyżki od 1 stycznia 2024 r. [Nowe tabele zaszeregowania]

    Zmiany w rozporządzeniu w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek.

    Od 1 kwietnia 2024 r. 128 799 zł jednorazowego odszkodowania i 1431 zł za procent uszczerbku na zdrowiu [wypadki przy pracy]

    Monitor Polski: obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, które będą obowiązywały od 1 kwietnia 2024 r. do 31 marca 2025 r.

    Od 1 marca świadczenie wyniesie 336,36 zł. Ważniejsze, ze Senat chce objąć nim samorządowców sprzed 1990 r.

    Skrócenie do 7 lat okresu pełnienia funkcji sołtysa uprawniającego do otrzymania świadczenia i przyznanie świadczeń dla sołtysów pełniących funkcję przed 1990

    REKLAMA

    Każda pensja w budżetówce ma być wyższa o 20% (i więcej) od pensji minimalnej dla "wszystkich". Na dziś 5090 zł. Tego chcą związkowcy

    Pensja minimalna w budżetówce ma być wyższa o 20% od pensji minimalnej dla "wszystkich". Tego chcą związkowcy ze "Związkowa Alternatywa".

    Trzeba określić maksymalny poziom wynagrodzeń zasadniczych pracowników

    W regulaminach wynagrodzenie zasadnicze ustala się dla danego stanowiska pracy widełkowo – z podaniem kwoty minimalnej i maksymalnej.

    Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne to odpowiednik emerytur pomostowych. Ile osób je pobiera?

    W grudniu 2023 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 13,1 tys. osób, a przeciętna wysokość "kompensówki" wynosiła 3617,29 zł. Tak wynika z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

    Nowe Standardy - Global Internal Audit Standards™

    Nowe Standardy mówią jasno – jako audytorzy jesteśmy częścią organizacji, i – oczywiście zachowując pełen obiektywizm – pomagamy jej osiągnąć właściwe cele.

    REKLAMA

    Roczne sprawozdanie o udzielonych zamówieniach a likwidacja gminnej jednostki budżetowej

    Na jakim podmiocie ciąży obowiązek złożenia rocznego sprawozdania o udzielonych zamówieniach w przypadku likwidacji gminnej jednostki budżetowej?

    Ustawa budżetowa na 2024 rok bez poprawek Senatu. Trafi teraz do podpisu Prezydenta

    Prezydent RP może podpisać ustawę budżetową, ewentualnie - zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego o ocenę zgodności jej zapisów z ustawą zasadniczą.;

    REKLAMA