REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie skutki w VAT wywołuje oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste?

Jakie skutki w VAT wywołuje oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste?/ fot. Fotolia
Jakie skutki w VAT wywołuje oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste?/ fot. Fotolia
fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Od 1 maja 2004 r. oddawanie gruntów w użytkowanie wieczyste stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT. Zgodnie z uchwałą siedmiu sędziów NSA z 8 stycznia 2007 r. (sygn.akt I FPS 1/06) opłaty roczne pobierane po 30 kwietnia 2004 r. dotyczące praw użytkowania wieczystego ustanowionych przed 1 maja 2004 r. nie podlegają opodatkowaniu VAT.

REKLAMA

Grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego i ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste. Oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste wywołuje określone skutki w VAT. Problemem w tym zakresie pozostaje kwestia wysokości opodatkowania – zwłaszcza w przypadku oddania takich gruntów dotychczasowemu użytkownikowi wieczystemu, w przypadku przekształcenia tego prawa we własność, a także w przypadku odszkodowań za pozbawienie użytkownika wieczystego jego praw do gruntu.

REKLAMA

Oddawanie gruntów w wieczyste użytkowanie podlega opodatkowaniu VAT od 1 maja 2004 r., czyli od dnia wejścia w życie obecnie obowiązującej ustawy o VAT. Wcześniej oddawanie gruntów w wieczyste użytkowanie nie podlegało temu opodatkowaniu. Powoduje to, że opłaty roczne pobierane po 30 kwietnia 2004 r. dotyczące praw użytkowania wieczystego ustanowionych przed 1 maja 2004 r. nie podlegają opodatkowaniu VAT (zob. uchwałę siedmiu sędziów NSA z 8 stycznia 2007 r.; sygn. akt I FPS 1/06). Co więcej, dotyczy to również sytuacji, w których prawo użytkowania wieczystego ustanowione przed 1 maja 2004 r. zostało po 30 kwietnia 2004 r. zbyte przez podmiot, na którego rzecz zostało ustanowione (zob. np. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 29 lipca 2010 r.; zn. IPPP3/443-378/10-4/IB).

Opodatkowanie oddawania gruntów w wieczyste użytkowanie

Od 1 maja 2004 r. oddawanie gruntów w użytkowanie wieczyste stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT - tj. odpłatną dostawę towarów (art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; dalej: ustawa o VAT). Zatem z tytułu oddawania gruntów w użytkowanie wieczyste jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami VAT (w takich przypadkach nie ma bowiem zastosowania wyłączenie opodatkowania VAT wynikające z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT - ze względu na fakt, że oddawanie gruntów w użytkowanie wieczyste następuje na podstawie umów cywilnoprawnych).

Obecnie (inaczej niż w przeszłości) nie ma przepisów przewidujących szczególny sposób powstawania obowiązku podatkowego z tytułu oddawania gruntów w użytkowanie wieczyste. W konsekwencji obowiązek podatkowy z tego tytułu powstaje na zasadach ogólnych, wynikających z przepisów art. 19a ust. 4 w zw. z art. 19a ust. 1 i 8 ustawy o VAT:

  1. z chwilą otrzymania całości lub części opłaty rocznej w odniesieniu do otrzymanej kwoty - w zakresie, w jakim opłaty roczne są otrzymywane przed końcem roku, którego dotyczą,
  2. z końcem roku kalendarzowego - w zakresie, w jakim opłaty roczne są otrzymywane później.

Na podstawę opodatkowania w przypadku oddawania gruntów w użytkowanie wieczyste składają się opłaty należne z tego tytułu. Są to przede wszystkim opłaty roczne, a także opłaty dodatkowe z tytułu niedotrzymania terminów zagospodarowania nieruchomości gruntowej (zob. np. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 21 lipca 2011 r.; zn. ITPP2/443-717/11/RS). Dotyczy to również sytuacji, gdy w użytkowanie wieczyste oddawane są grunty, na których wybudowane są budynki lub budowle. W takich przypadkach wartość prawa użytkowania wieczystego nie powiększa podstawy opodatkowania dostaw budynków lub budowli (art. 29a ust. 9 w zw. z art. 29a ust. 8 ustawy o VAT).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Oddawanie gruntów w użytkowanie wieczyste opodatkowane jest, co do zasady, według stawki podstawowej 23% VAT (art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT). Ze względu jednak na brzmienie art. 41 ust. 14a ustawy o VAT dotyczy to gruntów oddanych w użytkowanie wieczyste od 1 stycznia 2011 r. Opłaty roczne dotyczące praw użytkowania wieczystego użytkowania ustanowionych od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2010 r. pozostają opodatkowane VAT według starej stawki podstawowej 22% (co potwierdzają organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach - zob. np. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 7 lipca 2011 r.; zn. ITPP2/443-726/11/EB).

Wyjątek od opodatkowania oddania gruntów w użytkowanie wieczyste według stawki podstawowej (22% lub 23%) dotyczy oddawania w użytkowanie wieczyste gruntów (terenów) niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę. W takich przypadkach znajduje bowiem zastosowanie zwolnienie z VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT. Oddawanie gruntów w użytkowanie wieczyste jest zatem w takich przypadkach zwolnione z VAT.

Zobacz: Centralizacja VAT

Dokumentowanie opłat rocznych

Obecnie nie ma przepisów określających szczególne zasady wystawiania faktur dokumentujących opłaty roczne. Faktury te należy wystawiać na zasadach ogólnych. Standardowe terminy wynikające z przepisów art. 106j ust. 1 i 2 ustawy o VAT, to:

  1. do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu otrzymania opłaty rocznej - w zakresie, w jakim opłaty te zostają otrzymane przed 31 grudnia roku, którego dotyczą (wystawiane w takich przypadkach faktury są w istocie tzw. fakturami zaliczkowymi),
  2. do 15 stycznia roku następnego - w zakresie, w jakim opłaty roczne zostają otrzymane po 31 grudnia roku, którego dotyczą.

Nie zawsze jednak konieczne jest wystawianie faktur dokumentujących opłaty roczne. W niektórych przypadkach faktury takie muszą być wystawiane tylko na żądanie nabywcy. Dotyczy to faktur dokumentujących opłaty roczne zwolnione z VAT (na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT) oraz faktur wystawianych dla niebędących podatnikami osób fizycznych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej (art. 106b ust. 1 pkt 1 oraz art. 106b ust. 2 i 3 ustawy o VAT).

Nigdy natomiast nie jest konieczne dokumentowanie oddawania gruntów w użytkowanie wieczyste paragonami. Istnieje bowiem zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących obejmujące te czynności (§ 2 ust. 1 w zw. z poz. 40 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku ewidencjonowania).

Sprzedaż gruntu dotychczasowemu użytkownikowi wieczystemu

Co do zasady, grunty oddane w użytkowanie wieczyste nie mogą być sprzedawane. Wyjątek od tej zasady dotyczy sprzedaży takich gruntów użytkownikowi wieczystemu (art. 32 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami; dalej: u.g.n.). W związku z taką sprzedażą nie dochodzi jednak do opodatkowania VAT, ponieważ przez dostawę towarów rozumie się nie tyle przeniesienie własności, lecz "przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel" (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). W tej sytuacji - zważywszy na to, że przeniesienie prawa do rozporządzania gruntem jak właściciel następuje już z chwilą oddania gruntu w użytkowanie wieczyste - sprzedaż gruntu dotychczasowemu użytkownikowi wieczystemu nie stanowi przeniesienia prawa do rozporządzania gruntem jak właściciel (a więc do podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT dostawy towarów). Dotychczasowy użytkownik wieczysty prawem takim (prawem do rozporządzania gruntem jak właściciel) już bowiem dysponuje. Stanowisko takie reprezentują zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne.

Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności

Prawo użytkowania wieczystego może być przekształcane w prawo własności. Podstawą takich przekształceń są przepisy ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości. Przekształcenia takie nie podlegają opodatkowaniu VAT, ponieważ nie wiążą się z przeniesieniem prawa do rozporządzania towarem (gruntem) jak właściciel (prawo takie zostało bowiem przeniesione w momencie oddania gruntów w użytkowanie wieczyste). Takie też stanowisko reprezentują organy podatkowe, czego przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 7 września 2010 r. (zn. ITPP1/443-553/10/MN) czy interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 25 marca 2015 r. (zn. IPTPP1/4512-32/15-2/MW).

Odszkodowania za wywłaszczenie prawa wieczystego użytkowania

Przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami pozwalają na pozbawienie użytkowników wieczystych przysługujących im praw lub części tych praw (art. 98 ust. 1 u.g.n.). Wieczystym użytkownikom przysługują w takich przypadkach odszkodowania (art. 98 ust. 3 u.g.n.).

Jak jednocześnie stanowi art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. Powoduje to, że w przypadkach pozbawiania będących podatnikami VAT użytkowników wieczystych przysługujących im praw lub części tych praw na podstawie art. 98 ust. 1 u.g.n. dochodzi do podlegających opodatkowaniu VAT (i często opodatkowanych VAT według stawki 23%) dostaw towarów na rzecz jednostek samorządu terytorialnego i ich związków (a w przypadku gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa - na rzecz Skarbu Państwa). Potwierdzają to zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne.

Tomasz Krywan

doradca podatkowy, specjalista w zakresie prawa podatkowego

Podstawy prawne

  • art. 7 ust. 1, art. 19a ust. 1, 4 i 8, art. 29a, art. 41 ust. 1, ust. 14a, art. 43 ust. 1 pkt 9, art. 106b, art. 106i ust. 1 i 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221)

  • art. 32 ust. 1, art. 98 ust. 1, ust. 3 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 2147; ost. zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 820)

  • § 2 ust. 1 w zw. z poz. 40 załącznika do rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2016 r. poz. 2177)

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Księgowość budżetowa
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Dodatek za wieloletnią pracę: Jak obliczać staż pracowniczy?

    Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku - w przypadku zatrudnienia w ramach dwóch równoległych stosunków pracy, staż pracowniczy niezbędny do ustalenia dodatku za wieloletnią pracę należy ustalać dla każdego stosunku pracy osobno.

    Od 25 marca wnioski dla gospodyń o 8000 zł, 9000 zł i 10 000 zł

    Od dziś można składać wnioski o dofinansowanie dla kół gospodyń wiejskich. Można otrzymać od 8000 zł do 10 000 zł. 

    Wymagania do wykonywania niektórych zawodów medycznych od 26 marca 2024 roku. Pytania i odpowiedzi

    Z dniem 26 marca 2024 roku wejdą w życie przepisy ustawy o niektórych zawodach medycznych, która ureguluje i usystematyzuje wykonywanie aż 15 zawodów medycznych, które wcześniej nie podlegały regulacji ustawowej. Jest to duża zmiana, do której przedstawiciele zawodów medycznych objętych ustawą, powinni się odpowiednio przygotować. Poniżej wymagania do wykonywania niektórych zawodów medycznych – w pytaniach i odpowiedziach.

    Wpis do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego - co trzeba wiedzieć?

    Od 26 marca 2024 roku funkcjonować będzie Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego. Wpis do tego rejestru będzie obowiązkowy dla zawodów medycznych wymienionych w ustawie o niektórych zawodach medycznych, chociaż jeszcze przez rok będą mogli wykonywać zawód bez tego wpisu, pod warunkiem spełnienia pozostałych wymagań. 

    REKLAMA

    Prawa i obowiązki osób uprawnionych do wykonywania zawodów medycznych

    Od 26 marca 2024 roku osoby wykonujące zawody medyczne, objęte ustawą o niektórych zawodach medycznych, nabędą nowe uprawnienia, ale i obowiązki. Niedopełnienie obowiązków może grozić ponoszeniem odpowiedzialności zawodowej.

    Trzynastki w budżetówce 2024 - kiedy są wypłacane?

    Trzynastki w budżetówce - w 2024 roku termin wypłaty wypada w niedzielę. Kiedy pracownicy powinni otrzymać dodatkowe wynagrodzenie roczne? Spóźnienie z wypłaceniem trzynastki uprawnia do odsetek od pracodawcy.

    Zmiany: stawki wynagrodzeń w urzędach. Podwyżki od 1 stycznia 2024 r. [Nowe tabele zaszeregowania]

    Zmiany w rozporządzeniu w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek.

    Od 1 kwietnia 2024 r. 128 799 zł jednorazowego odszkodowania i 1431 zł za procent uszczerbku na zdrowiu [wypadki przy pracy]

    Monitor Polski: obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, które będą obowiązywały od 1 kwietnia 2024 r. do 31 marca 2025 r.

    REKLAMA

    Od 1 marca świadczenie wyniesie 336,36 zł. Ważniejsze, ze Senat chce objąć nim samorządowców sprzed 1990 r.

    Skrócenie do 7 lat okresu pełnienia funkcji sołtysa uprawniającego do otrzymania świadczenia i przyznanie świadczeń dla sołtysów pełniących funkcję przed 1990

    Każda pensja w budżetówce ma być wyższa o 20% (i więcej) od pensji minimalnej dla "wszystkich". Na dziś 5090 zł. Tego chcą związkowcy

    Pensja minimalna w budżetówce ma być wyższa o 20% od pensji minimalnej dla "wszystkich". Tego chcą związkowcy ze "Związkowa Alternatywa".

    REKLAMA