REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy gmina może żądać zwrotu składników majątkowych zakupionych przez przedszkola z dotacji oświatowych?

Robert Gałęski
Radca prawny i Partner w kancelarii LEXBRIDGE Groński Adwokaci i Radcowie Prawni sp. k. we Wrocławiu.
Czy osoba dokonująca zwrotu uprzednio wynajmowanej nieruchomości, musi zwrócić ją „z pełnym wyposażeniem” nabytym w czasie prowadzenia działalności oświatowej za otrzymane dotacje?/Fot. Shutterstock
Czy osoba dokonująca zwrotu uprzednio wynajmowanej nieruchomości, musi zwrócić ją „z pełnym wyposażeniem” nabytym w czasie prowadzenia działalności oświatowej za otrzymane dotacje?/Fot. Shutterstock
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Osoby prowadzące niepubliczne przedszkola bardzo często wykonują tego typu działalność, wykorzystując wynajmowane (wydzierżawiane) od gmin nieruchomości. Należą do nich przeważnie obiekty byłych przedszkoli publicznych. Zakończenie umowy najmu (dzierżawy), przy braku po stronie gminy woli kontynuowania umowy, skutkuje nie tylko zwrotem nieruchomości, ale niekiedy także zakończeniem działalności. W praktyce osoba, która dokonuje zwrotu obiektu gminie (szczególnie w przypadku zakończenia działalności), spotyka się z żądaniem wydania gminie nie tylko samej nieruchomości, ale także składników majątkowych zakupionych przez organ prowadzący przedszkole w zamian za otrzymane dotacje.

Do takich elementów majątku należą m.in. meble, książki i inne zbiory biblioteczne, środki dydaktyczne służące procesowi dydaktyczno-wychowawczemu realizowanemu w placówkach wychowania przedszkolnego, sprzęt rekreacyjny i sportowy dla dzieci, czy inne środki trwałe, o których mowa w art. 35 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (dalej u.f.z.o.).

REKLAMA

Czy gmina jest uprawniona do stawiania tego rodzaju żądań? Czy osoba dokonująca zwrotu uprzednio wynajmowanej nieruchomości, musi zwrócić ją „z pełnym wyposażeniem” nabytym w czasie prowadzenia działalności oświatowej za otrzymane dotacje?

Polecamy: Seria poradników z prawa pracy

Gminy, podnosząc tego rodzaju pretensje, powołują się na ugruntowane w orzecznictwie stanowisko, że ze względu na publicznoprawne pochodzenie środków przeznaczonych na dotację nie tracą one swego charakteru na skutek przekazania dotacji w trybie czynności cywilnoprawnej (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2003 r., sygn. akt III RN 11/02, wyrok WSA w Warszawie z dnia 30 marca 2017 r. V SA/Wa 1368/16). A skoro tak, w ocenie niektórych gmin, także nabyte w zamian za dotacje środki trwałe, pozostają jedynie w czasowej dyspozycji organu prowadzącego i powinny zostać zwrócone. Nie sposób jednak przychylić się do takiego stanowiska.

REKLAMA

Dotacje stanowią bezzwrotny, nieoprocentowany transfer, niezwiązany z żadnym wzajemnym świadczeniem, podlegający specyficznym zasadom przekazywania, ewidencji i rozliczania. Zgodnie z art. 126 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej u.f.p.), dotacje są to podlegające szczególnym zasadom rozliczania środki m.in. z budżetu państwa, budżetu jednostki samorządu terytorialnego, przeznaczone na finansowanie lub dofinansowanie zadań publicznych. Dotacja oświatowa jest to dotacja o charakterze mieszanym (podmiotowo-celowa), gdyż udziela się jej jednostkom spoza sektora finansów publicznych na dofinansowanie ich bieżącej działalności statutowej, ale również na konkretny cel - realizację dofinansowania konkretnych zadań szkoły lub placówki w zakresie kształcenia, wychowania i opieki.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Dotację oświatową można wydatkować na cele ściśle związane z procesem kształcenia uczniów szkoły. Rola dotacji oświatowej polega na subsydiowaniu realizacji konkretnych zadań placówki oświatowej (kształcenie, wychowanie i opieka, w tym profilaktyka społeczna) i w tym zakresie przyznawana dotacja ma charakter celowy (por.: wyroki NSA z: 15 października 2014 r., sygn. akt II GSK 1403/13; 28 maja 2014 r., sygn. akt II GSK 229/13; 9 września 2015 r., sygn. akt II GSK 1616/14) oraz M. Pilich, Komentarz do art. 80 (teza 12) i 90 (teza 16) ustawy o systemie oświaty i przywołane tam poglądy doktryny; System Informacji Prawnej Lex 2015).

Pogląd M. Pilicha o mieszanych (hybrydowym) charakterze dotacji oświatowej został wprawdzie zrewidowany, lecz w dalszym ciągu podtrzymuje on, że swoboda wydatkowania dotacji nie jest nieograniczona. W doktrynie podnoszono, że nieprzypadkowo ustawodawca wskazał, że dotacja przysługuje w zakresie "kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej" i tylko gdy chodzi o pokrycie "wydatków bieżących", bowiem u podstaw decyzji ustawodawcy legło - typowe dla dotacji podmiotowych - założenie, że działalność oświatowa jako mająca charakter niegospodarczy, jest z założenia deficytowa i aby była prowadzona, wymaga wsparcia ze środków publicznych. Przyznanie dotacji następuje zatem ze względu nie na doraźne zaspokojenie potrzeb finansowych podmiotu, ale aby systematycznie wyrównać bilans przychodów i kosztów działalności (por. L. Lipiec-Warzecha, Komentarz do art. 131 u.f.p., w: Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, LEX 2011).

Środki z dotacji przekazane na konto beneficjenta nie uzyskują przymiotu wartości prywatnej, co stwarzałoby możliwość swobodnego nimi dysponowania. Jednak równolegle ustawa przewiduje obowiązek zwrotu dotacji jedynie w ściśle określonych przypadkach. W myśl art. 251 ust. 1 u.f.p. - dotacje udzielone z budżetu jednostki samorządu terytorialnego w części niewykorzystanej do końca roku budżetowego podlegają zwrotowi do budżetu tej jednostki w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku. Z kolei przepis art. 252 ust. 1 u.f.p. stanowi, że dotacje udzielone z budżetu jednostki samorządu terytorialnego: 1) wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem, 2) pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości - podlegają zwrotowi do budżetu wraz z odsetkami.

Podsumowując, w przypadku wykorzystania dotacji zgodnie z przeznaczeniem np. wydatkowania ich w reżymie uprzednio obowiązującego art. 90 ust. 3d ustawy z dnia 07 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej u.s.o.), czy obecnie obowiązującego art. 35 ustawy. o finansowaniu zadań oświatowych, środki te nie podlegają zwrotowi i są źródłem przysporzenia dla beneficjenta.

W systemie oświaty placówka oświatowa (szkoła, przedszkole) nie ma podmiotowości prawnej, a ma ją tylko organ ją prowadzący. W konsekwencji roszczenie o wypłatę dotacji nabywa organ prowadzący (osoba fizyczna lub prawna). Dotacje wpływają na rachunek beneficjenta, który jest dysponentem tych środków i ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem za prawidłowe ich wydatkowanie. Z chwilą wydatkowania dotacji zgodnie z przeznaczeniem wygasa obowiązek ich zwrotu, a więc dotacja – czy też składnik majątkowy nabyty za środki z dotacji, również nie podlega zwrotowi, a więc wydaniu donatorowi. Staje się on własnością organu prowadzącego. W przeciwnym razie podważeniu uległaby istota dotacji, to znaczy nieodpłatność i bezzwrotność pomocy finansowej.

Odstępstwa od zasady bezzwrotności dotacji są ściśle reglamentowane w art. 251 i 252 u.f.p. Co więcej, nawet w przypadku zakupu składników majątkowych z naruszeniem art. 90 ust. 3d u.s.o. (czy aktualnie art. 35 u.f.z.o.) np. samochodu osobowego dla celów prywatnych, ustawa nie przewiduje zwrotu (przekazania) donatorowi tego składnika, a zwrot środków pieniężnych (równowartości nieprawidłowo wydatkowanej dotacji). Dlatego składnik majątkowy np. ruchomości (meble, zabawki, książki itp.) nabyty za środki dotacyjne zgodnie z ustawą, jest własnością beneficjenta. Nie ma on obowiązku przekazywać go z chwilą zakończenia działalności, a tym bardziej z chwilą przekazania dzierżawionej nieruchomości, dotującej gminie. W przypadku wydania obiektu przez podmiot prowadzący przedszkole, może on zabrać nabyte przez siebie ruchomości i korzystać z nich w dalszym ciągu np. w ramach prowadzonego w innym miejscu przedszkola.

Odmiennie kształtuje się sytuacja z tymi składnikami, które zostały zakupione przez organ prowadzący za dotacje, a następnie stały się częściami składowymi nieruchomości. Chodzi o elementy trwale związane z obiektem (okna, kafelki, wykładziny itp.). Dotacje służą pokryciu wydatków bieżących, do których zalicza się choćby remonty. W takim wypadku obowiązuje ogólna zasada Kodeksu cywilnego dotycząca części składowych. Z chwilą połączenia tych rzeczy trwale z budynkiem w wyniku prac remontowych, stają się częściami składowymi budynku i własnością gminy. Wówczas organ prowadzący może jedynie rozliczyć je z gminą jako nakłady na wydzierżawiany (wynajmowany) budynek gminny. Rozliczenie regulują albo postanowienia umowy dzierżawy, albo – w razie ich braku – Kodeks cywilny. Konieczność ich pozostawienia gminie wynika jednak z zupełnie innej podstawy prawnej, aniżeli ustawa o finansach publicznych i bynajmniej nie jest konsekwencją nabycia ich za dotacje.

Polecamy serwis: Dotacje

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Księgowość budżetowa
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Dodatek za wieloletnią pracę: Jak obliczać staż pracowniczy?

    Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku - w przypadku zatrudnienia w ramach dwóch równoległych stosunków pracy, staż pracowniczy niezbędny do ustalenia dodatku za wieloletnią pracę należy ustalać dla każdego stosunku pracy osobno.

    Od 25 marca wnioski dla gospodyń o 8000 zł, 9000 zł i 10 000 zł

    Od dziś można składać wnioski o dofinansowanie dla kół gospodyń wiejskich. Można otrzymać od 8000 zł do 10 000 zł. 

    Wymagania do wykonywania niektórych zawodów medycznych od 26 marca 2024 roku. Pytania i odpowiedzi

    Z dniem 26 marca 2024 roku wejdą w życie przepisy ustawy o niektórych zawodach medycznych, która ureguluje i usystematyzuje wykonywanie aż 15 zawodów medycznych, które wcześniej nie podlegały regulacji ustawowej. Jest to duża zmiana, do której przedstawiciele zawodów medycznych objętych ustawą, powinni się odpowiednio przygotować. Poniżej wymagania do wykonywania niektórych zawodów medycznych – w pytaniach i odpowiedziach.

    Wpis do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego - co trzeba wiedzieć?

    Od 26 marca 2024 roku funkcjonować będzie Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego. Wpis do tego rejestru będzie obowiązkowy dla zawodów medycznych wymienionych w ustawie o niektórych zawodach medycznych, chociaż jeszcze przez rok będą mogli wykonywać zawód bez tego wpisu, pod warunkiem spełnienia pozostałych wymagań. 

    REKLAMA

    Prawa i obowiązki osób uprawnionych do wykonywania zawodów medycznych

    Od 26 marca 2024 roku osoby wykonujące zawody medyczne, objęte ustawą o niektórych zawodach medycznych, nabędą nowe uprawnienia, ale i obowiązki. Niedopełnienie obowiązków może grozić ponoszeniem odpowiedzialności zawodowej.

    Trzynastki w budżetówce 2024 - kiedy są wypłacane?

    Trzynastki w budżetówce - w 2024 roku termin wypłaty wypada w niedzielę. Kiedy pracownicy powinni otrzymać dodatkowe wynagrodzenie roczne? Spóźnienie z wypłaceniem trzynastki uprawnia do odsetek od pracodawcy.

    Zmiany: stawki wynagrodzeń w urzędach. Podwyżki od 1 stycznia 2024 r. [Nowe tabele zaszeregowania]

    Zmiany w rozporządzeniu w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek.

    Od 1 kwietnia 2024 r. 128 799 zł jednorazowego odszkodowania i 1431 zł za procent uszczerbku na zdrowiu [wypadki przy pracy]

    Monitor Polski: obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, które będą obowiązywały od 1 kwietnia 2024 r. do 31 marca 2025 r.

    REKLAMA

    Od 1 marca świadczenie wyniesie 336,36 zł. Ważniejsze, ze Senat chce objąć nim samorządowców sprzed 1990 r.

    Skrócenie do 7 lat okresu pełnienia funkcji sołtysa uprawniającego do otrzymania świadczenia i przyznanie świadczeń dla sołtysów pełniących funkcję przed 1990

    Każda pensja w budżetówce ma być wyższa o 20% (i więcej) od pensji minimalnej dla "wszystkich". Na dziś 5090 zł. Tego chcą związkowcy

    Pensja minimalna w budżetówce ma być wyższa o 20% od pensji minimalnej dla "wszystkich". Tego chcą związkowcy ze "Związkowa Alternatywa".

    REKLAMA