Ograniczenia budżetowe powodem odmowy przyznania dofinansowania z PFRON

• Spełniają kryteria, ale nie dostają dofinansowania
• Środki z PFRON na podstawie algorytmu
• Plan finansowy PFRON na 2026 rok
• Zadania powiatu

Spełniają kryteria, ale nie dostają dofinansowania

Na problem zwróciła uwagę posłanka Małgorzata Pępek. W swojej interpelacji opisała sytuację osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, która pomimo spełniania wymaganych kryteriów nie otrzymała dofinansowania do turnusu rehabilitacyjnego. „Z uzyskanych informacji wynika, że zainteresowana spełniła wszystkie kryteria formalne i merytoryczne określone w przepisach, jednak jej wniosek nie mógł zostać rozpatrzony pozytywnie z powodu wyczerpania limitu środków finansowych przyznanych danemu powiatowi na ten cel. Jednostka samorządu terytorialnego, realizująca zadania w zakresie rehabilitacji społecznej, wskazała wprost, że brak dostępnych środków uniemożliwia wsparcie nawet dla osób w szczególnie trudnej sytuacji zdrowotnej i materialnej” – czytamy w piśmie do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Autorka interpelacji przekonuje, iż w Polsce jest znacznie więcej przypadków, gdy osoby spełniające kryteria nie mogą uzyskać wsparcia wyłącznie z powodu ograniczeń budżetowych.

Skierowane do resortu rodziny pytania dotyczyły m.in. możliwości zwiększenia środków przewidzianych w planie finansowym PFRON na dofinansowanie turnusów i wprowadzenia indywidualnego podejścia do osób w szczególnej sytuacji zdrowotnej i społecznej.

„Czy możliwe jest uruchomienie w ciągu roku budżetowego dodatkowej rezerwy środków, które mogłyby zostać przekazane samorządom w przypadku wyczerpania przyznanego limitu?” – pyta posłanka.

Środki z PFRON na podstawie algorytmu

W odpowiedzi na interpelację Łukasz Krasoń, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych przypomniał, iż środki funduszu na realizację określonych zadań lub rodzajów zadań przekazuje samorządom wojewódzkim i powiatowym Prezes Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Stanowi o tym art. 48 ust. 1 pkt 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Powiat (miasto na prawach powiatu) otrzymuje kwotę środków finansowych PFRON na realizację zadań wynikających z art. 35a ustawy o rehabilitacji na podstawie algorytmu.

Według art. 48 ust. 3 ustawy, algorytm ten powinien uwzględniać w szczególności liczbę mieszkańców, liczbę osób z niepełnosprawnościami i liczbę uczestników funkcjonujących warsztatów terapii zajęciowej w powiecie, a także kwotę przewidzianą w planie finansowym funduszu na dany rok przeznaczoną na realizację przez samorządy zadań oraz kwotę zobowiązań finansowanych ze środków Funduszu z tytułu realizacji umów zawartych do 31 grudnia roku poprzedzającego rok, dla którego jest obliczana wysokość środków. Jak informuje Łukasz Krasoń, wpływ na wysokość kwoty środków PFRON przekazywanych samorządowi powiatowemu ma ponadto liczba bezrobotnych osób z niepełnosprawnościami i poszukujących pracy osób z niepełnosprawnościami w powiecie.

W praktyce kwota środków PFRON przynależnych określonemu powiatowi wynika z podziału ogólnej kwoty środków funduszu z zastosowaniem wzoru określonego w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 13 maja 2003 r. w sprawie algorytmu przekazywania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób niepełnosprawnych samorządom wojewódzkim i powiatowym.

Plan finansowy PFRON na 2026 rok

„Obecnie trwają prace nad opracowaniem planu finansowego Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na 2026 r. Analizowana jest też możliwość zwiększenia środków na przelewy redystrybucyjne dla samorządów wojewódzkich i powiatowych w stosunku do lat ubiegłych. Jednakże, dopóki prace te się nie zakończą, nie można określić ostatecznego poziomu finansowania.” – podkreśla Krasoń.

Zadania powiatu

Jak przypomina wiceminister, zgodnie z art. 35a ust. 3 ustawy, rada powiatu w formie uchwały ustala zadania, na które przeznaczy środki określone w art. 48 ust. 1 pkt 1 ustawy o rehabilitacji.

„To rada powiatu określa zadania, a co za tym idzie wysokość środków na ich realizację, w tym na dofinansowanie uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych, decydując tym samym, które zadania i w jakim zakresie dofinansować. Podejmując decyzję o przeznaczeniu środków PFRON, rada powiatu powinna uwzględnić postanowienia powiatowego programu działań na rzecz osób niepełnosprawnych i aktualne, zidentyfikowane potrzeby niepełnosprawnych mieszkańców” – podkreśla pełnomocnik.

I zaznacza, że zadania dotyczące dofinansowania uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych, są zadaniami ustawowymi powiatu, które powiat wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Ponadto, zgodnie z ustawą o samorządzie powiatowym powiat wykonuje określone innymi ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie m.in. wspierania osób z niepełnosprawnościami.

„Określone przepisem art. 35a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej mieszczą się w obszarze wspierania osób z niepełnosprawnościami, którego realizacja jest kompetencją powiatu. Nakłada je na powiat akt prawny rangi ustawowej. Dlatego też dofinansowanie ze środków PFRON do realizacji rehabilitacji zawodowej i społecznej osób z niepełnosprawnościami jest formą częściowego wsparcia, a nie całościowym pokrywaniem kosztów zadań własnych samorządu terytorialnego. Szczególne powinności w stosunku do osób z niepełnosprawnościami nie mogą spoczywać wyłącznie na organach administracji rządowej, ponieważ każda z tych osób jest też pełnoprawnym członkiem społeczności lokalnej, której władze winny dbać o dobro wszystkich mieszkańców” – czytamy w odpowiedzi na interpelację.

Źródło: Interpelacja nr 11238 do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej w sprawie dofinansowania turnusów rehabilitacyjnych dla osób z niepełnosprawnościami ze środków PFRON