W jakim terminie należy wykorzystać urlop rodzicielski? Czy ojciec może skorzystać z 9-tygodniowej części takiego urlopu podczas urlopu wychowawczego matki?
Urlop rodzicielski po zmianach
Nowelizacja Kodeksu pracy, która weszła w życie 26 kwietnia 2023 r. wprowadziła ważne zmiany dotyczące m.in. podwyższenia wymiaru urlopu rodzicielskiego, a także przyznania nieprzenoszalnej jego części dla każdego z pracujących rodziców.
Aktualnie rodzice dziecka mają prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 41 tygodni. W przypadku urodzenia dwojga lub więcej dzieci przy jednym porodzie urlop rodzicielski jest dłuższy i wynosi maksymalnie 43 tygodnie.
Co istotne, każdy z rodziców ma wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego ze wskazanego powyżej wymiaru. Prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców dziecka. W praktyce z prawa tego korzysta ojciec dziecka.
Urlopu rodzicielskiego można udzielić jednorazowo albo nie więcej niż w 5 częściach, nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.
Kodeks pracy nie określa minimalnej długości części tego urlopu, jaką trzeba wykorzystać. Może ona wynosić tydzień albo nawet kilka pełnych dni. W łącznej liczbie części urlopu należy jednak uwzględnia także tę nieprzenoszalną 9-tygodniową część urlopu.
Prawo do urlopu ojca nie jest uzależnione od urlopu matki. Oznacza to, iż każde z rodziców może skorzystać z urlopu rodzicielskiego w dowolnym terminie, nie dłużej jednak niż do końca roku kalendarzowego, w który dziecko kończy 6 lat.
Rodzice mogą skorzystać z urlopu rodzicielskiego równolegle. Nie ma również przeszkód, by ojciec (objęty nowymi przepisami) wykorzystał swoją 9-tygodniową część urlopu rodzicielskiego podczas urlopu wychowawczego matki dziecka.
Należy jednak pamiętać o tym, aby urlop rodzicielski wykorzystać w nie więcej niż 5 częściach.
Jak wnioskować o urlop rodzicielski?
Wniosek o udzielenie pracownikowi - rodzicowi dziecka urlopu rodzicielskiego lub jego części zawiera:
- imię i nazwisko pracownika;
- wskazanie okresu dotychczas wykorzystanego urlopu rodzicielskiego lub zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego oraz liczby wykorzystanych części urlopu rodzicielskiego lub liczby wniosków o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego;
- wskazanie okresu, na który ma być udzielony urlop rodzicielski lub jego część.
Do wniosku dołącza się oświadczenie pracownika o braku zamiaru korzystania z urlopu rodzicielskiego albo z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego przez drugiego z rodziców dziecka przez okres wskazany we wniosku albo o okresie, w którym drugi z rodziców dziecka zamierza korzystać z urlopu rodzicielskiego albo z zasiłku za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w okresie objętym wnioskiem.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j. t. Dz. U. z 2023 ., poz. 1465);
Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz. U. z 2023 r., poz. 937).