Wybory prezydenckie zbliżają się wielkimi krokami – głosować w nich będziemy już 18 maja br. Jednym ze startujących w nich kandydatów jest prezydent Warszawy. Pojawia się pytanie: kto zastąpi urzędującego prezydenta miasta (burmistrza, wójta) na tym stanowisku, jeżeli zostanie on wybrany i obejmie urząd Prezydenta Rzeczypospolitej? Prawo bowiem jednoznacznie wskazuje, że nie można być jednocześnie włodarzem gminy i państwa.
O ile żaden przepis nie zabrania wójtowi (burmistrzowi prezydentowi miasta) ubiegania się o fotel Prezydenta Polski, o tyle art. 492 § 1 pkt 4a Kodeksu wyborczego (dalej: k.w.) wprost wskazuje, że funkcji tych jednocześnie pełnić nie można. Stanowi on bowiem, że „wygaśnięcie mandatu wójta następuje wskutek objęcia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej”.
Objęcie urzędu Prezydenta Rzeczpospolitej
Po pierwsze, trzeba precyzyjnie ustalić moment, w którym wygasa mandat wybranego na urząd Prezydenta RP wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Przepis art. 492 § 1 pkt 4a k.w. stanowi, że następuje to „wskutek objęcia”, a więc i „w momencie” objęcia urzędu Prezydenta Rzeczpospolitej.
Zgodnie z art. 130 Konstytucji RP, prezydent RP obejmuje swój urząd po złożeniu wobec Zgromadzenia Narodowego (Sejmu i Senatu obradujących wspólnie pod przewodnictwem Marszałka Sejmu lub w jego zastępstwie Marszałka Senatu) przysięgi. Z chwilą złożenia przysięgi zmienia się status nowo wybranego prezydenta RP. Z prezydenta elekta przechodzi on w stan urzędującego Prezydenta RP, dysponującego wszystkimi kompetencjami, które przysługują temu organowi władzy wykonawczej.
Złożenie przysięgi przez nowo wybranego Prezydenta RP. Objęcie urzędu [art. 291 § 1 – § 4 Kodeksu wyborczego]
• Nowo wybrany Prezydent Rzeczypospolitej składa przysięgę wobec Zgromadzenia Narodowego w ostatnim dniu urzędowania ustępującego Prezydenta Rzeczypospolitej.
• Ustępujący Prezydent Rzeczypospolitej kończy urzędowanie z chwilą złożenia przysięgi przez nowo wybranego Prezydenta Rzeczypospolitej.
• Prezydent Rzeczypospolitej wybrany w wyborach składa przysięgę wobec Zgromadzenia Narodowego w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia uchwały Sądu Najwyższego o stwierdzeniu ważności wyborów w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
• Prezydent Rzeczypospolitej obejmuje urząd po złożeniu przysięgi.
Jeżeli prezydentem elektem jest wójt (burmistrz, prezydent miasta), to złożenie przysięgi i przejście w stan urzędującego Prezydenta RP skutkuje wygaśnięciem jego mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Potwierdza to brzmienie art. 492 § 6 k.w., zgodnie z którym „wygaśnięcie mandatu wójta wskutek objęcia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej następuje z chwilą złożenia wobec Zgromadzenia Narodowego przysięgi, o której mowa w art. 130 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”.
(…)
Fragment artykułu pochodzi z kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Czytaj więcej w INFORLEX Administracja »
Autor: Michał Cyrankiewicz-Gortyński
art. 130 ustawy z 2 kwietnia 1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483; ost. zm. Dz.U. z 1998 r. Nr 114, poz. 946)
art. 291 § 1–4; art. 492 § 1 pkt 4a, § 6 ustawy z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (j.t. Dz.U. z 2025 r. poz. 365)
art. 28d ust. 1 i 2, art. 28f ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 1465; ost. zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1940)