PYTANIE
Proszę o pomoc w rozpoznaniu momentu podatkowego do podatku VAT, gdzie przedmiotem umowy jest świadczenie usług pośrednictwa w sprzedaży usług, w szczególności sprzedaży zestawów elektrowni fotowoltaicznych, pomp ciepła, stacji ładowania pojazdów elektrycznych i magazynów energii. Zapis w umowie dotyczący wynagrodzenia brzmi: "Za wykonanie przedmiotu umowy Zleceniodawca zapłaci Zleceniobiorcy wynagrodzenie w wysokości X netto miesięcznie oraz dodatkowo prowizję za sprzedaż instalacji w wysokości określonej w "Kalkulatorze ofertowym" Prowizje za sprzedaż podlegają rozliczeniu po podpisaniu przez Klienta protokołu odbiorczego instalacji". Rozumiem, że na wynagrodzenie X należy wystawiać fakturę miesięcznie. Jednakże mam wątpliwości, kiedy nastąpi przychód podatkowy dla prowizji wyżej określonej? Czy w miesiącu podpisania umowy sprzedaży z potencjalnym klientem, czy w momencie podpisania końcowego protokołu odbiorczego instalacji? Czy dokumentem źródłowym do wystawienia faktury dla Zleceniobiorcy ma być kopia protokołu podpisanego pomiędzy Zleceniodawcą i klientem?
ODPOWIEDŹ
W przedstawionej sytuacji obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje z końcem poszczególnych miesięcy dla wszystkich usług wykonanych w danym miesiącu, tj. dla wszystkich usług dotyczących umów zawartych w danym miesiącu. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT wynika zasada, że obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług powstaje z chwilą wykonania usługi. Ponieważ istotą usług pośrednictwa jest doprowadzenie do zawarcia określonej umowy, za moment wykonania usługi pośrednictwa uznać należy chwilę zawarcia umowy, której dotyczą czynności pośrednika. Potwierdzają to w udzielanych wyjaśnieniach organy podatkowe, czego przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 11 września 2014 r. (sygn. IPPP2/443-547/14-2/RR) czy interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12 września 2019 r. (sygn. 0114-KDIP4.4012.375.2019.3.AK). Jak czytamy w drugiej z tych interpretacji, „w przedmiotowej sprawie zastosowanie znajdzie generalna zasada wyrażona w treści art. 19a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którą obowiązek podatkowy dla Banku z tytułu wykonania umowy pośrednictwa powstanie w momencie wykonania usługi przez Wnioskodawcę, tj. zawarcia przez zatrudniającego umowy o zarządzanie PPK z Funduszem”.
Wskazać przy tym należy, że z art. 19a ust. 3 ustawy o VAT wynika, iż usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Zaś usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.
Z najnowszego orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że oba zdania art. 19a ust. 3 ustawy o VAT dotyczą usług świadczonych w sposób ciągły. Jednocześnie jednak sądy administracyjne wskazują, że pojęcie usług świadczonych w sposób ciągły obejmuje nie tylko świadczenia tradycyjnie definiowane jako okresowe (ciągłe), ale również świadczenia dokonywane w ramach stałych umów o współpracę, w przypadku których w związku z ich świadczeniem ustalono następujące po sobie terminy płatności (zob. przykładowo wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 lutego 2019 r. - sygn. I FSK 150/17 i z dnia 10 września 2019 r. - sygn. I FSK 971/17 czy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 26 maja 2020 r. - sygn. I SA/Wr 943/19). W konsekwencji przepisy art. 19a ust. 3 ustawy o VAT mają zastosowanie również do świadczonych na podstawie stałych umów usług pośrednictwa w sprzedaży, np. usług.
W świetle powyższego uważam, że w przedstawionej sytuacji obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje z końcem poszczególnych miesięcy dla wszystkich usług wykonanych w danym miesiącu, tj. dla wszystkich usług dotyczących umów zawartych w danym miesiącu. Dotyczy to według mnie zarówno wynagrodzenia zasadniczego, jak i prowizji. Fakt, że prowizje podlegają rozliczeniu dopiero po podpisaniu przez Klienta protokołu odbiorczego instalacji nie opóźnia, moim zdaniem, powstania obowiązku podatkowego w tym zakresie.
Przepisy VAT nie wymagają posiadania przez podatników dokumentów źródłowych do wystawiania faktur. Nie jest w związku z tym możliwe wskazanie, jaki w przedstawionej sytuacji dokument źródłowy powinien posiadać podatnik. Tym niemniej kopia protokołu podpisanego pomiędzy Zleceniodawcą i klientem jest istotnym dowodem w razie ewentualnej kontroli prawidłowości treści wystawionej faktury.
©℗
Podstawa prawna:
-
art. 19a ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2021 r. poz. 685)
Tomasz Krywan
E-poradnia INFORLEX