O najnowszych zmianach w Prawie zamówień publicznych opowiada Beata Żmudzka, Dyrektorka Działu Zamówień Publicznych, Seris Konsalnet. Jak ograniczono dostęp do zamówień publicznych wykonawcom z państw trzecich? O co chodzi z certyfikatami wykonawców? Co oznacza wyższy próg stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych? Jak należy ocenić zmiany wprowadzane w 2025 i 2026 roku?
- Zmiany w zamówieniach publicznych 2025 i 2026
- Wykonawcy z państw trzecich a dostęp do zamówień publicznych
- Certyfikaty wykonawców w zamówieniach publicznych
- Wyższy próg stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych
- Zdalne rozprawy przed Krajową Izbą Odwoławczą
Zmiany w zamówieniach publicznych 2025 i 2026
Redaktorka infor.pl, Emilia Panufnik: W tym roku weszło w życie kilka zmian w Prawie zamówień publicznych. Przyjrzyjmy się im po kolei. Po pierwsze, 1 czerwca weszły w życie przepisy ustawy z 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia (Dz.U. poz. 620). Ustawa ta zmienia brzmienie art. 94 oraz art. 96 Prawa zamówień publicznych. Czego one dotyczą?
Beata Żmudzka, Dyrektorka Działu Zamówień Publicznych, Seris Konsalnet: Dla wykonawców ustawa ma charakter czysto techniczny. Zmiana w art. 94 i 96 Prawa zamówień publicznych polega wyłącznie na aktualizacji odesłań do nowej ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Nowa ustawa zastąpiła dotychczasową ustawę o promocji zatrudnienia. Z punktu widzenia biznesu i kluczowych postanowień Pzp, istota przepisów pozostała niezmieniona. Artykuły te nadal umożliwiają zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamówieniu, że o jego udzielenie mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy zatrudniający osoby społecznie marginalizowane. Dotyczy to na przykład zakładów pracy chronionej, spółdzielni socjalnych czy innych wykonawców, których głównym celem jest społeczna i zawodowa integracja. Utrzymanie tego mechanizmu jest istotne dla podmiotów ekonomii społecznej i wspierania włączenia społecznego poprzez rynek zamówień, a sama aktualizacja odesłań zapewnia spójność prawa.
Beata Żmudzka wywiad zamówienia publiczne
Beata Żmudzka, Dyrektorka Działu Zamówień Publicznych, Seris Konsalnet
Źródło zewnętrzne
Wykonawcy z państw trzecich a dostęp do zamówień publicznych
Dnia 9 września 2025 r. weszła w życie nowelizacja ograniczająca dostęp do polskiego rynku zamówień publicznych wykonawcom z państw trzecich (nie będących stronami umów z UE). Nowe przepisy pozbawiają ich dostępu do środków ochrony prawnej przewidzianych w Prawie zamówień publicznych i ustawie o umowie koncesji. W jaki sposób polski ustawodawca ograniczył ten dostęp?
Ustawodawca wprowadził narzędzie, które ma chronić europejski i polski rynek przed wykonawcami z państw, które nie gwarantują wzajemności, czyli nie dają polskim i unijnym firmom równego dostępu do swoich rynków zamówień publicznych. Ograniczenie to zostało wprowadzone w dwojaki sposób. Przepisy dają zamawiającemu prawo do ograniczenia dostępu do polskiego rynku zamówień publicznych wykonawcom z państw trzecich, które nie są stroną porozumienia Światowej Organizacji Handlu (WTO) i nie zawarły z Unią Europejską umów międzynarodowych w zakresie równego dostępu do rynku zamówień publicznych lub robót budowlanych, dostaw i usług pochodzących z tych państw trzecich. Zamawiający może więc wykluczyć takie podmioty, jeśli uzna to za konieczne, np. w celu ochrony strategicznych interesów. Kluczowym elementem obostrzenia jest pozbawienia wykonawców z państw trzecich dostępu do środków ochrony prawnej przewidzianych w ustawie Pzp i ustawie o umowie koncesji.
Nowelizacja wzmacnia pozycję firm unijnych na polskim rynku i ogranicza ryzyko nieuczciwej konkurencji ze strony podmiotów spoza UE, które mogłyby oferować usługi bez ponoszenia kosztów spełniania unijnych standardów.
Certyfikaty wykonawców w zamówieniach publicznych
Również we wrześniu tego roku w Dzienniku Ustaw opublikowano Ustawę o certyfikacji. Ustanawia nowy instrument weryfikacji podmiotowej w zamówieniach publicznych. Jak będą funkcjonowały certyfikaty wykonawców? Kiedy wejdą w życie?
Ustawa o certyfikacji, choć ogłoszona 11 września 2025 r., wejdzie w życie w dużej mierze dopiero 12 lipca 2026 r. Ten czas jest niezbędny na przygotowanie infrastruktury i procedur. Certyfikacja ma być nowym instrumentem weryfikacji podmiotowej w zamówieniach publicznych i umożliwiać wykonawcom uzyskanie urzędowego potwierdzenia spełniania określonych wymogów podmiotowych warunkujących udział w przetargu. Jak zapowiada ustawodawca – certyfikaty uproszczą i przyspieszą procedury przetargowe. Zamiast za każdym razem składać obszerne dokumenty potwierdzające te warunki w każdym przetargu, wykonawca przedstawi tylko certyfikat, a zamawiający będzie musiał go uznać.
Dla firm takich jak nasza, działających w sektorze, który w znacznym stopniu opiera się na przetargach, to obietnica dużego uproszczenia i przyspieszenia procesu składania ofert. Zamiast angażować zespół do każdorazowego kompletowania i uwierzytelniania dokumentów, będziemy posługiwać się jednym, aktualnym dokumentem. To oszczędność czasu, redukcja kosztów administracyjnych i mniejsze ryzyko formalnych błędów w ofercie, a co za tym idzie, poprawa efektywności.
Wyższy próg stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych
1 stycznia 2026 r. wchodzą w życie kolejne duże zmiany w Prawie zamówień publicznych. Co w praktyce oznacza podwyższenie progu stosowania ustawy z 130 000 zł do 170 000 zł?
Podwyższenie progu stosowania Pzp z 130 000 zł do 170 000 zł oznacza, że wszystkie zamówienia o wartości szacunkowej poniżej 170 000 zł netto będą wyłączone spod rygorów ustawy Pzp. W praktyce ma to kilka konsekwencji biznesowych, szczególnie z perspektywy małych i średnich firm oraz małych zamawiających. Zamawiający, w tym np. mniejsze jednostki samorządowe czy szkoły, nie będą musieli przeprowadzać czasochłonnych i skomplikowanych procedur przetargowych dla zamówień o tej wartości (np. małe usługi serwisowe czy drobne dostawy). Będą mogli stosować uproszczone, wewnętrzne procedury. Jednocześnie to też ułatwienie dla wykonawców, którzy starają się o mniejsze zamówienia np. na doraźną ochronę eventów czy monitoring małych obiektów. Będą mogły one być zrealizowane zdecydowanie szybciej - zamiast 1-2 miesięcy na przetarg, procedura może potrwać kilka dni, co zwiększa płynność i zapewni możliwość szybkiego reagowania na potrzeby klientów. Mniej zamówień objętych Pzp to też mniejsze obciążenie biurokratyczne zarówno dla zamawiających, jak i dla nas jako wykonawców, co również przekłada się na oszczędności operacyjne.
Czy nowe regulacje zmieniają istotnie przepisy dotyczące zachowania konkurencyjności postępowań o udzielenie zamówienia publicznego?
Tak, jak najbardziej. Nowe regulacje wprowadzają mechanizmy, których celem jest realne podniesienie konkurencyjności poprzez deregulację procesu, zwiększenie przejrzystości, innowacyjności i skuteczności, a także zapewnienie równego traktowania wykonawców i uczciwej konkurencji.
Zdalne rozprawy przed Krajową Izbą Odwoławczą
Wiemy, że to nie wszystkie zmiany w Prawie zamówień publicznych, które wejdą w życie w przyszłym roku. 13 marca 2026 r. zaczynają obowiązywać nowe przepisy Prawa zamówień publicznych dotyczące rozpraw zdalnych przed Krajową Izbą Odwoławczą. Czy może Pani wytłumaczyć Czytelnikom Infor.pl na czym polegają?
Wprowadzenie rozpraw zdalnych przed KIO to jeden z elementów szerszej elektronizacji i deregulacji postępowań odwoławczych. Jest to bardzo pozytywna i potrzebna zmiana. Nowe przepisy umożliwią prowadzenie rozpraw odwoławczych w KIO zdalnie, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się w czasie rzeczywistym – podobnie jak to miało miejsce w sądach w okresie pandemii. Dla wykonawców z całej Polski koszty udziału w rozprawie to nie tylko opłaty prawne, ale także delegacje, dojazdy i noclegi dla prawników i reprezentantów firmy. Możliwość udziału zdalnego znacząco obniża te koszty, co jest szczególnie istotne w przypadku sporu o mniejsze zamówienia. Zdalne rozprawy przyczynią się też do większej dostępności do wymiaru sprawiedliwości w sprawach zamówień publicznych. To z kolei może zachęcić mniejsze podmioty do korzystania ze środków ochrony prawnej, co działa prokonkurencyjnie.
Jak ocenia Pani nowe przepisy wprowadzane w 2025 i 2026 roku?
Nowelizacje stanowią istotny krok w zmianie systemu zamówień publicznych w Polsce, szczególnie w zakresie usprawnienia procesów i lepszej ochrony wykonawców. Jednocześnie oczywiście dostrzegamy pewne wyzwania dla wykonawców, choćby dotyczące wyższego progu stosowanie Pzp, co ogranicza środki ochrony prawnej dla mniejszych zamówień. Nowelizacje wprowadzające odmienne zasady dla wykonawców z państw trzecich, będą od nich wymagały śledzenia na bieżąco owych regulacji i adaptacji do nich, jeśli podmioty te będą chciały utrzymać konkurencyjność.
Dziękuję za przybliżenie najważniejszych zmian w prawie zamówień publicznych.