Zgodnie z art. 53 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 217) samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej zobowiązany jest do sporządzenia rocznego budżetu w formie planu finansowego, który stanowi podstawę jego gospodarki finansowej.
Polecamy: Rachunkowość Budżetowa
Obowiązek sporządzenia planu finansowego przez SP ZOZ wynika także z ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 885), regulującej zasady funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych. Ustawa określa, iż w planie tym należy wyodrębnić w szczególności następujące pozycje:
1) przychody z prowadzonej działalności;
2) dotacje z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego;
3) koszty, w tym:
a) wynagrodzenia i składki od nich naliczane,
b) płatności odsetkowe wynikające z zaciągniętych zobowiązań,
c) zakup towarów i usług;
4) środki na wydatki majątkowe;
5) środki przyznane innym podmiotom;
6) stan należności i zobowiązań na początek i koniec roku;
7) stan środków pieniężnych na początek i koniec roku.
Polecamy serwis: Rachunkowość budżetowa
Nieodłącznym elementem budżetu jednostki jest plan inwestycyjny, obejmujący wydatki majątkowe SP ZOZu, wraz ze źródłami finansowania zadań inwestycyjnych. Źródłami tymi mogą być środki własne zakładu, lecz również kredyty i pożyczki, dotacje podmiotu tworzącego, organów samorządu terytorialnego i dotacje ze środków funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. W przypadku budowania nowych obiektów realizacja inwestycji często wykracza poza okres jednego roku, zatem wskazanym jest przedstawienie w planie inwestycyjnym całego okresu jej trwania, podobnie jak ma to miejsce w przypadku Wieloletnich Planów Inwestycyjnych uchwalanych przez jednostki samorządu terytorialnego.
Istotnym jest, aby w planie uwzględnić wszystkie przychody i wydatki SP ZOZu. Jednostka może bowiem zaciągać zobowiązania wyłącznie do wysokości wynikającej z planu wydatków lub kosztów pomniejszonej o wynagrodzenia, składki na ubezpieczenie społeczne, Fundusz Pracy i inne obligatoryjne opłaty i składki. Dokonanie wydatku powodującego przekroczenie kwot zaplanowanych stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Nie oznacza to jednak, że kwoty raz przyjęte, muszą pozostać niezmienione w trakcie roku. Możliwa jest zmiana planowanych przychodów, gdyż w planie ujmuje się ich prognozę, jednakże zwiększenie planu kosztów (wydatków) może nastąpić wyłącznie w przypadku zrealizowania przychodów wyższych niż zaplanowane, nie może też spowodować zwiększenia planowanego stanu zobowiązań.
Ustalenie i przyjęcie planu należy do kierownika zakładu, jakkolwiek powinien on zasięgnąć w tej sprawie opinii działającej przy SP ZOZ rady społecznej. Rada powinna wyrazić swoje stanowisko w drodze uchwały, przy czym należy pamiętać, iż nawet negatywna opinia rady nie jest tu wiążąca dla kierownika zakładu.
Ustawa o działalności leczniczej nie określa terminu sporządzenia planu finansowego, jak też jego wzoru, zasad dokonywania zmian w trakcie roku czy sposobu kontroli jego wykonania. Te kwestie powinny być doprecyzowane w statucie lub wewnętrznej dokumentacji zakładu (zarządzenie kierownika, procedury kontroli zarządczej), mogą być też ustalone przez podmiot tworzący, ustawowo zobowiązany do kontroli gospodarki finansowej powołanego zakładu.
W jaki sposób ewidencjonować odpisy aktualizujące należności w jednostkach budżetowych