Odpowiedź: Prawidłowe postępowanie jest następujące:
Co to jest mienie komunalne?
Mienie komunalne obejmuje własność i inne prawa majątkowe (np. użytkowanie wieczyste, zastaw, hipoteka, użytkowanie, służebność) należące do danej gminy. Obejmuje także mienie gminnych osób prawnych (np. instytucji kultury utworzonych przez tę gminę). Podmiotem mienia komunalnego jest gmina albo samorządowa osoba prawna (art. 43 i art. 45 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym).
Kto zarządza mieniem komunalnym?
Mieniem komunalnym może zarządzać bezpośrednio organ wykonawczy gminy (tu: wójt gminy). W praktyce jednak taki model jest niewykonalny, ponieważ wtedy wszystkie zadania gminy musiałaby wykonywać jedna jednostka organizacyjna - czyli urząd gminy. Obowiązujące ustawodawstwo przewiduje więc, że gmina wykonuje nałożone na nią zadania w imieniu własnym i na własny rachunek, wykonując działalność o charakterze użyteczności publicznej za pośrednictwem jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej. Są to jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe, funkcjonujące na podstawie przepisów ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.) - w szczególności:
- przedszkola,
- szkoły,
- inne jednostki oświatowe,
- ośrodki pomocy społecznej,
- inne jednostki systemu opieki społecznej,
- zakłady gospodarki komunalnej i mieszkaniowej,
- zakłady komunikacji publicznej.
Kto może składać oświadczenia woli w imieniu gminy?
Opisane zasady zarządu mieniem komunalnym znajdują odzwierciedlenie w przepisach wskazujących organy kompetentne do składania oświadczeń woli w imieniu gminy.
W imieniu gminy oświadczenia woli w zakresie zarządu mieniem składa jednoosobowo wójt albo działający na podstawie upoważnienia udzielonego mu przez wójta - zastępca wójta samodzielnie albo wraz z inną upoważnioną przez wójta osobą (art. 46 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym).
Kto może składać oświadczenia woli w imieniu jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych?
Natomiast w odniesieniu do mienia komunalnego, znajdującego się w zarządzie jednostek budżetowych (art. 12 ust. 2 u.f.p.) lub w użytkowaniu samorządowych zakładów budżetowych (art. 16 ust. 2 pkt. 4 u.f.p.) - oświadczenia woli składają kierownicy tych jednostek, na podstawie i w granicach określonych w udzielonym im przez wójta gminy pełnomocnictwie (art. 47 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Takie rozwiązanie wynika z tego, że jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe nie mają osobowości prawnej. Nie są więc podmiotami mienia komunalnego w rozumieniu art. 43 i art. 45 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Ich mienie jest mieniem gminy. Dlatego kierownicy tych jednostek w stosunku do zarządzanego mienia mogą wykonywać tylko czynności, do których upoważni ich wójt gminy.
Jakie pełnomocnictwo jest potrzebne do czynności przekraczających zwykły zarząd?
Udzielone pełnomocnictwo zazwyczaj obejmuje swoim zakresem tzw. czynności zwykłego zarządu. Do czynności przekraczających zwykły zarząd (np. zbywania i nabywania nieruchomości, albo ruchomych składników majątkowych o znacznej wartości) potrzebne jest wtedy oddzielne pełnomocnictwo. O zakresie pełnomocnictwa udzielonego kierownikom jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych decyduje wójt gminy.
Izabela Motowilczuk
były wieloletni inspektor kontroli RIO
Podstawy prawne
-
art. 11-17 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 305; ost. zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 583)
-
art. 2 ust. 1 pkt 1, art. 9 ust. 1, 3 i 4, art. 43, art. 45 ust. 1, art. 46 ust. 1, art. 47 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 559; ost. zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 583)
źródło: Gazeta Samorządu i Administracji