Warunkiem zastosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów do wynagrodzenia związanego z prawami autorskimi jest spełnienie trzech przesłanek:
- praca wykonywana przez pracownika jest przedmiotem prawa autorskiego - spełnia przesłanki utworu określone w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych,
- pracownik jest twórcą w rozumieniu tej ustawy i uzyskiwanie przychodu przez niego jest efektem korzystania przez twórcę z tych praw lub rozporządzania nimi,
- przychody muszą być uzyskiwane z tych rodzajów działalności, o których mowa w katalogu zawartym w art. 22 ust. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Katalog rodzajów działalności, określony w art. 22 ust. 9b ustawy z 26 lipca o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof), jest katalogiem zamkniętym. Mieszczą się w nim m.in. przychody z tytułu działalności:
- badawczo-rozwojowej,
- naukowej,
- naukowo-dydaktycznej,
- badawczej, badawczo-dydaktycznej,
- dydaktycznej prowadzonej na uczelni.
Do podwyższonych kosztów uzyskania przychodów kwalifikują się również przychody z prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.
Co do zasady z pewnością istnieje więc podstawa prawna dla korzystania przez nauczycieli akademickich z podwyższonych kosztów uzyskania przychodu. Organy podatkowe również to przyznają - ale wprowadzają istotne ograniczenie. Nie zgadzają się mianowicie na to, aby całość przychodów nauczycieli akademickich była traktowana jako twórcza.
Przykładem takiej sytuacji może być stanowisko wyrażone w najnowszej interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Izby Skarbowej z 2 stycznia 2019 r. (zn. 0112-KDIL3-3.4011.342.2018.2.DS).
Pismo to otrzymała akademia, która poprzez swoich nauczycieli akademickich (pracownicy cywilni i żołnierze pełniący zawodową służbę wojskową w akademii) prowadzi (w ramach własnej działalności statutowej) działalność dydaktyczną, szkoleniową, naukową, badawczą, badawczo-rozwojową, naukowo-dydaktyczną. Jej przedstawiciele uważali, że akademia, jako płatnik, powinna określać koszty uzyskania przychodu w wysokości 50% uzyskanego przychodu od całości wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli akademickich - i to bez konieczności prowadzenia ewidencji utworów ani określania, jaka część wynagrodzenia zasadniczego jest wypłacana za korzystanie z praw autorskich.
Polecamy: Rachunkowość Budżetowa
W sprawie tej powołano się na:
-
- art. 116 ust. 7 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce - stanowiący, że wykonywanie obowiązków nauczyciela akademickiego stanowi działalność twórczą o indywidualnym charakterze, o której mowa w art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych;
-
- komunikat Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 8 czerwca 2018 r., ogłoszony w serwisie internetowym MNiSW.
INTERPRETACJE
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego informuje, że w uzgodnieniu z Ministerstwem Finansów zostało wypracowane rozwiązanie prawne, usuwające wszelkie wątpliwości co do możliwości stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów w zakresie wynagradzania pracowników uczelni zatrudnionych na stanowiskach nauczycieli akademickich. Powyższe rozwiązanie polega na doprecyzowaniu w przepisach procedowanej ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, że wykonywanie obowiązków nauczyciela akademickiego stanowi działalność twórczą o indywidualnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Stosowny przepis zostanie zgłoszony w trakcie drugiego czytania projektu ustawy.
Komunikat Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 8 czerwca 2018 r. (https://www.gov.pl/web/nauka)
Dyrektor KIS nie zgodził się ze stanowiskiem akademii - i to pomimo potwierdzenia prawidłowości poglądu jej przedstawicieli, że wykonywanie obowiązków nauczyciela akademickiego stanowi działalność twórczą o indywidualnym charakterze, o której mowa w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Polecamy produkt: Klasyfikacja budżetowa 2019
Organ podatkowy podkreślił w omawianej interpretacji, że art. 116 ust. 7 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce nie jest podstawą prawną do stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów do wynagrodzenia nauczyciela akademickiego. Przesłanki w tym zakresie określają wyłącznie przepisy updof. Z art. 22 ust. 9 pkt 3 updof wynika, że dla zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów jest przede wszystkim niezbędne:
- powstanie utworu w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim,
- uzyskanie przychodu z tytułu korzystania z praw autorskich lub rozporządzania tymi prawami.
Wynika z tego, że 50% koszty podatkowe ściśle wiążą się ze stworzeniem utworu i statusem twórcy. W przypadku nauczycieli akademickich nie cała ich aktywność zawodowa wiąże się z działalnością twórczą. Fiskus nie kwalifikuje tak prac związanych z administracją czy zadań organizacyjnych.
INTERPRETACJE
Istotne jest, aby faktycznie powstał utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, oraz aby nauczyciel akademicki uzyskał przychód z tytułu korzystania z przysługującego mu prawa autorskiego lub rozporządzania nim. W związku z powyższym Wnioskodawca mógłby określić 50% koszty uzyskania przychodów nauczycieli akademickich od tej części wynagrodzenia, która dotyczy korzystania przez twórcę z praw autorskich bądź rozporządzania prawami do stworzonego utworu. Ponieważ z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że nauczyciele akademiccy wykonują poza działalnością twórczą, również inne zadania (np. zadania organizacyjne, zarządcze, administracyjne) - uznano stanowisko Zainteresowanego za nieprawidłowe.
Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 2 stycznia 2019 r., zn. 0112-KDIL3-3.4011.342.2018.2.DS
Tomasz Król
Podstawy prawne
art. 117 ustawy z 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2018 r. poz. 1668; ost. zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 2245)
art. 22 ust. 9b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 1509; ost. zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 29)