Odpowiedź
Nie. Wójt, burmistrz, prezydent miasta (dalej: wójt) nie może ich ustalić w drodze zarządzenia. Przepisy ustawowe nie przewidują bowiem pobierania takich opłat.
Uzasadnienie
Organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego postanawiają o wysokości cen i opłat albo o sposobie ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej jednostek samorządu terytorialnego.
Organy stanowiące JST mogą powierzyć to uprawnienie organom wykonawczym tych jednostek. Z przepisu tego wynika więc generalne upoważnienie do ustalania cen i opłat oraz możliwość ich ustalenia przez wójta - o ile rada gminy upoważniła organ wykonawczy do tego.
Przepis art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o gospodarce komunalnej pozwala na rozstrzygnięcie o wysokości cen i opłat albo o sposobie ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej jednostek samorządu terytorialnego. Niedopuszczalne jest wprowadzanie na tej podstawie innych opłat - w tym za czynności niestanowiące usług komunalnych - w tym również także za udostępnienie cmentarza.
Co to jest prawo do grobu?
Cmentarz jest obiektem użyteczności publicznej. Jest wykorzystywany do realizacji zadania własnego gminy w zakresie chowania zmarłych. Jest obiektem ogólnodostępnym i korzystanie z niego w zakresie objętym tzw. prawem do grobu (a mianowicie: korzystanie z ogólnodostępnych przestrzeni, jak alejki cmentarne czy też przejścia między miejscami pochówku) stanowi normalne korzystanie z obiektu.
Czy korzystanie z cmentarza jest objęte opłatą?
Nie może ono być żadnym przypadku objęte opłatą. Do takich wniosków doszedł m.in. Wojewoda Dolnośląski wskazując, że "korzystanie w powyższy sposób z mienia komunalnego nie może być przedmiotem ustanowionych opłat przez gminę" (rozstrzygnięcie nadzorcze z 7 kwietnia 2022 r., nr NK-N.4131.151.4.2022.MC2). Jak wskazał organ nadzoru, "ceremonia pogrzebowa co do zasady polega na zwykłym przejściu alejkami cmentarnymi na miejsce pochówku. Zatem korzystanie z mienia komunalnego w postaci cmentarza w tym przypadku w żaden sposób nie różni się od zwykłego korzystania z tej samej ogólnodostępnej przestrzeni cmentarza, która nie podlega opłacie (np. podczas odwiedzin grobu)". Wojewoda wskazał ponadto, że eksploatacja cmentarza przy pochówku odbywa się na miejscu grzebalnym, za które osoba chowająca zmarłego już dokonała odpłatności. A ponadto stanowi wykonywanie robót przy grobie jako element prawa do grobu.
|
Z ORZECZNICTWA Prawo do grobu jest uprawnieniem o charakterze cywilnym. Niekwestionowany jest pogląd, według którego z chwilą złożenia do grobu zwłok prawo do grobu obejmuje urządzenie jego wystroju, wystawienie nagrobka itp. Prawo do wzniesienia nagrobka i utrzymania grobu, w tym prawo do wykonywania z tym związanych robót, stanowi element prawa do grobu. Wyrok NSA z 14 września 2018 r., sygn. akt II OSK 2263/16 |
Korzystanie zatem z mienia komunalnego w tym przypadku jest już objęte posiadanym przez daną osobę prawem do grobu. W związku z tym bezpodstawne jest pobieranie kolejnej opłaty za czynności objęte już opłatą za udostępnienie na terenie cmentarza komunalnego miejsca do wykonania pochówku.
Trzeba też zauważyć, że opłaty "za eksploatację cmentarza" nie są opłatami za świadczenie usług komunalnych, lecz za korzystanie z mienia komunalnego. A te nie mogą być ustanawiane za zwykłe korzystanie z tego mienia.
Michał Cyrankiewicz
prawnik, dziennikarz, autor licznych publikacji z zakresu ustroju gmin, finansów publicznych, gospodarki komunalnej i samorządowego prawa pracy
Podstawa prawna
- art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 679)
Więcej w: Gazeta Samorządu i Administracji