Rada gminy w drodze uchwały dokonuje wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, a także wyznacza stawkę tej opłaty. Ponadto określa stawkę opłaty za pojemnik lub worek w określonej pojemności, przeznaczony do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości (art. 6k ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o czystości i porządku w gminach; dalej: u.c.p.g.). Określając stawkę tej opłaty, rada bierze pod uwagę m.in. przypadki, w których właściciele nieruchomości wytwarzają odpady nieregularnie (w szczególności fakt, że na niektórych nieruchomościach odpady komunalne powstają sezonowo) - art. 6k ust. 2 u.c.p.g.
Kiedy zwolnienie z opłaty za śmieci
Rada gminy może różnicować stawki opłaty w zależności np. od powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego, liczby mieszkańców zamieszkujących nieruchomość, odbierania odpadów z terenów wiejskich lub miejskich czy rodzaju zabudowy (art. 6j ust. 2a u.c.p.g.). Ponadto rada może stosować podwyższoną stawkę opłaty, a także udzielać zwolnień z opłaty - częściowych lub całkowitych.
Rada może w całości lub w części zwolnić z opłaty właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, w części dotyczącej gospodarstw domowych, w których dochód nie przekracza kwoty uprawniającej do świadczeń z pomocy społecznej, lub rodziny wielodzietne. Natomiast obligatoryjnie zwalnia w części z opłaty za gospodarowanie odpadami właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi kompostujących bioodpady stanowiące odpady komunalne w kompostowniku przydomowym, proporcjonalnie do zmniejszenia kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi z gospodarstw domowych (art. 6k ust. 3, 4, 4a u.c.p.g.).
Kiedy powstaje obowiązek płacenia opłaty za śmieci
Obowiązek ponoszenia opłaty powstaje:
- w przypadku nieruchomości, na której zamieszkują mieszkańcy - za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości zamieszkuje mieszkaniec,
- w przypadku nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy - za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości powstały odpady komunalne,
- w przypadku nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy, i innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe - za rok, bez względu na długość okresu korzystania z nieruchomości.
Jeśli w danym miesiącu na danej nieruchomości mieszkaniec zamieszkuje przez część miesiąca, opłatę za odpady w miesiącu, w którym nastąpiła zmiana, uiszcza się w gminie, w której dotychczas zamieszkiwał, zaś w nowym miejscu zamieszkania płaci począwszy od miesiąca następnego, po którym nastąpiła zmiana (art. 6i ust. 2 u.c.p.g.).
Obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie a miejsce zamieszkania
Obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi związany jest zatem z zamieszkiwaniem na nieruchomości. Oznacza to, że sam fakt zamieszkiwania przesądza o powinności zapłaty. Bez znaczenia jest to, czy odpady są wytwarzane oraz w jakiej ilości.
Stanowisko to potwierdził WSA w Rzeszowie w wyroku z 22 lutego 2022 r. (sygn. akt I SA/Rz 991/21). Sąd orzekł, że "ustawodawca przyjął założenie, że zamieszkiwanie na nieruchomości jest równoznaczne z wytwarzaniem odpadów. Zatem samo zamieszkiwanie na nieruchomości rodzi obowiązek ponoszenia przedmiotowej opłaty".
Na powinność ponoszenia opłaty za śmieci i jej wysokość nie ma także wpływu czasowa nieobecność w miejscu zamieszkania spowodowana pobytem na leczeniu uzdrowiskowym. Zgodnie z wyrokiem WSA w Gliwicach z 16 grudnia 2021 r. (sygn. akt I SA/Gl 700/21), żaden przepis u.c.p.g. nie przewiduje możliwości zwolnienia lub zmniejszenia stawki opłaty w związku z nieobecnością w miejscu zamieszkania. Z aktu tego wynika natomiast, że sam fakt zamieszkiwania na danej nieruchomości powoduje obowiązek uiszczania opłaty, bez względu na to, czy odpady powstają i w jakiej ilości. Tym samym czasowa nieobecność, spowodowana pobytem w sanatorium lub wyjazdem do bliskich, nie ma znaczenia.
dr Anna Ryl
doktor nauk prawnych, ekspert w dziedzinie prawa pracy oraz prawa oświatowego, biegły sądowy
Podstawa prawna
art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 3, 4, 5, 6b, art. 5 ust. 1 pkt 1, 3, 3b, art. 6c ust. 1 i 2, art. 6h, art. 6i ust. 1 i 2, art. 6j ust. 2a, art. 6k ust. 1 pkt 1 i 2, ust. 2, 3, 4, 4a, art. 6l ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 888; ost. zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2151)
Więcej w: Gazeta Samorządu i Administracji