Regionalna Izba Obrachunkowa w Katowicach wypowiedziała się w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług opłat ponoszonych przez operatorów i przewoźników za korzystanie z przystanków komunikacyjnych należących do jednostek samorządu terytorialnego (opinia RIO w Katowicach z 10 maja 2013 r., zn.WA-0250132/13). O wyjaśnienie tego problemu zwrócił się do RIO burmistrz Krzanowic.
Zdaniem RIO, za korzystanie przez operatora lub przewoźnika z takich przystanków samorząd może pobierać opłatę (art. 16 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym: dalej: u.p.t.z.). Stawkę takiej opłaty ustala organ stanowiący JST w drodze uchwały (art. 16 ust. 4 u.p.t.z.) przy uwzględnieniu maksymalnej stawki takiej opłaty i jej waloryzacji.
Według RIO, opłatę za korzystanie z przystanków należy zakwalifikować do opłat administracyjnych o charakterze publicznoprawnym.
W u.p.t.z. nie określono, czy taką opłatę ustala się w drodze decyzji administracyjnej i czy egzekwuje się ją w postępowaniu administracyjnym. Jednak przepisy nie określają też wprost cywilnoprawnej podstawy jej pobierania. Zdaniem RIO, opłacie za korzystanie z przystanków komunikacyjnych należy przyznać administracyjny charakter, co oznacza, że nie podlega ona podatkowi od towarów i usług (VAT). Świadczy o tym m.in. użycie przez ustawodawcę w u.p.t.z. słowa „opłata”, a nie właściwego dla stosunków cywilnoprawnych określenia „świadczenie”.
Dlatego, według RIO, opłatę za korzystanie z przystanków należy zakwalifikować do opłat administracyjnych o charakterze publicznoprawnym, o których mowa w art. 2 § l pkt l ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, i taki też, w związku z art. 3 § 1 tej ustawy, przyjąć tryb dochodzenia opłat w przypadku braku ich dobrowolnej wpłaty.
Regionalna Izba Obrachunkowa w Katowicach przypomniała w tym kontekście wyrok WSA w Krakowie z 25 stycznia 2012 r. (sygn. akt I SA/Kr 1966/1). Sędziowie rozstrzygali spór Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie i krakowskiego Zakładu Infrastruktury Komunalnej i Transportu. Zakład zwrócił się z prośbą o interpretację indywidualną w sprawie opodatkowania opłat za korzystanie z przystanków. We wniosku wskazał, że jest samodzielną jednostką organizacyjną miasta, nieposiadającą osobowości prawnej, działającą jako wyodrębniona jednostka budżetowa. Opłaty przekazywane są w całości do budżetu Krakowa. Poinformował też, że 30 marca 2011 r. radni Krakowa ustalili w drodze uchwały stawki tych opłat. Zakład wskazał też, że miasto nie zawiera umów cywilnoprawnych z przewoźnikami, ponieważ opłata za korzystanie z przystanków jest ustawowo nałożona na przewoźników na podstawie u.p.t.z.
Minister Finansów uznał jednak, że od takich opłat należy odprowadzić 23% VAT. Zakład zaskarżył to stanowisko, a WSA w Krakowie uznał, że opłaty takie nie podlegają VAT. Sędziowie przypomnieli, że pobieranie opłat za korzystanie z przystanków komunikacyjnych jest związane z zapewnieniem mieszkańcom transportu zbiorowego. Jest to obowiązek samorządu. Zatem pobieranie opłat za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców podlega szczególnemu unormowaniu, są to czynności administracyjne prawa publicznego i działania wykonywane w interesie publicznym. Z tym stanowiskiem zgodził się Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z 20 marca 2013 r. (sygn. akt I FSK 687/12) oddalił skargę Ministra Finansów na wyrok WSA w Krakowie.
oprac. na podstawie materiałów RIO
Podstawy prawne:
- Ustawa z 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz.U. z 2011 r. nr 5, poz. 13; ost. zm. Dz.U. z 2011 r. nr 228, poz. 1368)
- Ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 1015; ost. zm. Dz.U. z 2012 r. poz. 1529)