Czy można dokonać spłaty zadłużenia gminy ze środków pochodzących z rezerwy celowej?
Opis nieprawidłowości: Burmistrz miasta ma zamiar podjąć zarządzenie w sprawie zmiany uchwały budżetowej gminy. Głównym motywem wprowadzanego aktu prawnego jest pilna konieczność spłaty odsetek od zobowiązania kredytowego zaciągniętego przez gminę w lipcu 2020 r. (na planowany deficyt), bowiem nie wystarczy środków na ten cel z tych zaplanowanych w budżecie na 2021 rok. Nie ma możliwości żadnych przesunięć budżetowych, w związku z tym pojawił się pomysł skorzystania „pożyczenia” środków z rezerwy na zarządzanie kryzysowe. W ocenie burmistrza jest to sytuacja wyjątkowa, nagła, a po części spowodowana COVID-19, bo znacznie spadły wpływy budżetowe z dochodów podatkowych (podatku od nieruchomości, podatków od środków transportowych i innych lokalnych), a z drugiej strony wzrosły znacznie wydatki budżetowe, w tym na cele związane z przeciwdziałaniem COVID-19.
Według przygotowywanego projektu zarządzenia, podstawą prawną uchwały ma być art. 222 i art. 259 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, art. 30 i art. 60 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz dodatkowo regulacje art. 19 ust. 2 i art. 26 ust. 4 ustawy z 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym.
Przeznaczenie rezerwy na zarządzanie kryzysowe
Szczegółowa analiza przytoczonych regulacji prawnych prowadzi jednakże do wniosku, że sugerowane rozwiązanie sprawy przez burmistrza jest prawnie wadliwe. Do takich wniosków skłania treść poszczególnych regulacji prawnych przywołanych aktów prawnych oraz istota i przeznaczenie tzw. rezerwy na zarządzanie kryzysowe.
Komentarz: W pierwszej kolejności odnieść się należy do kwestii fundamentalnych, dotyczących funkcjonowania jednostek sektora publicznego. Zgodnie z art. 7 Konstytucji RP - organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Zasada ta powinna być podstawą wszelkich działań podejmowanych przez organy, w tym działań na płaszczyźnie gospodarki finansowej. W orzecznictwie sądowym akcentuje się, że zasada oznacza, iż każda norma kompetencyjna musi być tak realizowana, aby nie naruszała innych przepisów ustawy. Zakres upoważnienia musi być zawsze ustalony przez pryzmat zasad demokratycznego państwa prawnego, działania w granicach i na podstawie prawa. Realizując kompetencję, organ musi uwzględniać treść normy ustawowej. Odstąpienie od tej zasady z reguły stanowi istotne naruszenia prawa (por. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 12 grudnia 2019 r., sygn. akt III SA/Gd 624/19).
(…)