Zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości ( art.20 pkt 2), podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe. Katalog dowodów źródłowych obejmuje:
- zewnętrzne obce - otrzymane od kontrahentów;
- zewnętrzne własne - w oryginale dostarczane kontrahentom;
- wewnętrzne - odnośnie operacji wewnątrz jednostki.
Ponadto rejestracja zdarzeń gospodarczych może być dokonywana w oparciu o dowody księgowe:
- zbiorcze;
- korygujące;
- zastępcze;
- rozliczeniowe.
Przykład
W sytuacji zakupu np. materiałów biurowych przez jednostkę z odroczonym terminem płatności np.14 dni od daty wystawienia faktury dokumentem potwierdzającym operację gospodarczą jest dostarczona do jednostki faktura zakupu . Faktura ta winna być uznana jako dowód księgowy.
Zobacz również: Nota korygująca w przypadku zmiany adresu nabywcy
Dowód księgowy za ustawą o rachunkowości (art. 21, ust.1, pkt .4) powinien zawierać, co najmniej:
- datę dokonania operacji;
- w sytuacji, gdy dowód sporządzono pod inną datą niż data przeprowadzonej operacji gospodarczej, to także datę sporządzenia dowodu.
Ponadto obligatoryjna jest też dekretacja, czyli kwalifikacja do ujęcia w księgach rachunkowych poprzez wskazanie miesiąca - okresu sprawozdawczego oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych. Odstąpienie od dekretacji może wynikać z odrębnych przepisów lub techniki dokumentowania zapisów księgowych.
W trakcie roku obrotowego przy zakupie materiałów biurowych dostarczonych do jednostki w dniu dokonania operacji gospodarczej, potwierdzonej wystawioną fakturą sprzedaży, która wpłynęła do jednostki, a data operacji gospodarczej jest tożsama z datą wystawienia faktury, to data operacji gospodarczej (data dokumentu) determinuje datę poniesionego kosztu.
Podstawową implikacją tak zidentyfikowanego stanu faktycznego jest fakt wprowadzenia do ksiąg rachunkowych w postaci zapisu zdarzenia gospodarczego, które nastąpiło w danym miesiącu.
Zapis księgowy w oparciu o ustawę o rachunkowości (art.23, ust.2) powinien zawierać co najmniej:
- datę operacji gospodarczej;
- datę dowodu księgowego,gdy rożni się ona od daty operacji gospodarczej;
- datę zapisu.
Prawidłowa dekretacja i rejestracja zdarzeń gospodarczych winna skutkować brakiem dywergencji pomiędzy okresem sprawozdawczym zapisu księgowego oraz okresem sprawozdawczym, którego dana operacja gospodarcza dotyczy.
Nie można wprowadzać do ksiąg rachunkowych zapisów na podstawie dowodów księgowych, które nie dokumentują dokonanej operacji gospodarczej. Poniesione koszty dokumentuje faktura zakupu, a nie wyciąg bankowy. Ten ostatni jest podstawą dokonania zapisu dokumentującego wydatek (zapłatę za zakup materiałów) i będzie dotyczyć tego miesiąca, w którym poniesiono wydatek, nie zaś miesiąca poniesionych kosztów.
Data zapisu w księgach rachunkowych faktury i data zapisu wyciągu bankowego to dwie rożne daty.
Operację gospodarczą potwierdzoną fakturą zakupu dotyczącą zakupu materiałów biurowych ujmujemy w księgach memoriałowo odnośnie poniesionych kosztów oraz stwierdzonych zobowiązań. Data tej operacji gospodarczej w naszym przykładzie to data wystawienia faktury - data poniesienia kosztu.
Wyciąg bankowy dokumentuje zapłatę za zakupione materiały biurowe. Wydatek potwierdzamy kasowo i stwierdzamy zmniejszenie/redukcję zobowiązania.
Zakwalifikowanie kosztu poniesionego w związku z zakupem materiałów biurowych do ujęcia w księgach rachunkowych na podstawie wyciągu bankowego i pod datą dokonania wydatku jest nieprawidłowością rachunkowości jednostki i narusza nadrzędne zasady ewidencji zdarzeń gospodarczych. Implikuje to delikty co do bieżącego, chronologicznego i systematycznego prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz negatywnie weryfikuje wiarygodność uzyskiwanych na ich podstawie informacji, w tym grupowanych jako sprawozdania, do sporządzania,których zobligowana jest jednostka.
Polecamy serwis: Rachunkowość budżetowa