Sekretarz miasta jest płatnym publicystą lokalnego dziennika. Czy może być on przewodniczącym komisji przetargowej, która rozstrzyga, jaka gazeta wygra przetarg na publikowanie urzędowych ogłoszeń?
Odpowiedź
Nie. Powinien on zostać wyłączony z wykonywania czynności w tym postępowaniu o udzielenie zamówienia. W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego powinny być bowiem zachowane przede wszystkim podstawowe zasady udzielania zamówień publicznych, w tym zasada uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
Uzasadnienie
Komisja przetargowa jest zespołem pomocniczym kierownika zamawiającego powoływanym zwłaszcza do oceny spełniania przez wykonawców warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia oraz do badania i oceny ofert. Mogą jej zostać powierzone również inne czynności w postępowaniu oraz związane z przygotowaniem postępowania. Do najistotniejszych zadań komisji przetargowej należą występowanie z wnioskiem o unieważnienie postępowania oraz przedstawianie kierownikowi zamawiającego propozycji wykluczenia wykonawcy z postępowania, odrzucenia oferty oraz wyboru najkorzystniejszej oferty. Każdy członek komisji przetargowej dysponuje autonomią w zakresie podejmowania i wyrażania stanowisk oraz oświadczeń i opinii dotyczących przedmiotu jej pracy.
Żeby zapewnić poszanowanie podstawowych zasad udzielania zamówień, a także bezstronność działań komisji przetargowej, osoby uczestniczące w postępowaniu o udzielenie zamówienia (a więc i członkowie komisji przetargowej) mają obowiązek złożenia oświadczenia o braku lub istnieniu okoliczności wymienionych w art. 17 ust. 1 ustawy z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych. Przepis ten ma zapobiegać sytuacjom, gdy osoby uczestniczące w postępowaniu o udzielenie zamówienia po stronie zamawiającego miałyby jakiekolwiek powiązania z wykonawcami uczestniczącymi w postępowaniu.
Zgodnie z art. 17 ust. 1, osoby wykonujące czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia podlegają wyłączeniu, jeżeli:
l ubiegają się o udzielenie tego zamówienia,
l pozostają w związku małżeńskim, w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia lub są związane z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli z wykonawcą, jego zastępcą prawnym lub członkami organów zarządzających lub organów nadzorczych wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia,
l przed upływem 3 lat od dnia wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia pozostawały w stosunku pracy lub zlecenia z wykonawcą lub były członkami organów zarządzających lub organów nadzorczych wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia,
l pozostają z wykonawcą w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do bezstronności tych osób,
l zostały prawomocnie skazane za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia, przestępstwo przekupstwa, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych.
Jeżeli sekretarz miasta jest przewodniczącym komisji przetargowej, a jednym z wykonawców, którzy złożyli ofertę jest gazeta, w której publikuje on swoje artykuły, mamy do czynienia z zaistnieniem jednej z powyższych okoliczności, a mianowicie z sytuacją pozostawania przez przewodniczącego komisji przetargowej (płatnego publicystę) z wykonawcą (z gazetą) w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że mogłoby to budzić uzasadnione wątpliwości co do jego bezstronności. Należy podkreślić, że aby wskazana przesłanka zaistniała, nie musi zachodzić uzasadnione podejrzenie stronniczości. Do wyłączenia wystarczające jest, że określona sytuacja rodzi wątpliwości, a tak niewątpliwie byłoby w tym przypadku. Dlatego jeżeli doszło do przedstawionej sytuacji, zamawiający powinien wyłączyć sekretarza miasta ze składu komisji przetargowej.
Warto wiedzieć, że osoby wykonujące czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia powinny złożyć oświadczenie na podstawie art. 17 ust. 1 z chwilą powzięcia informacji o wykonawcach uczestniczących w danym postępowaniu. W zależności od trybu udzielania zamówienia może być ono zatem składane na różnym etapie postępowania. I tak oświadczenie składa się:
l w przetargu nieograniczonym - niezwłocznie po otwarciu ofert,
l w przetargu ograniczonym, negocjacjach z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnym - po otwarciu wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu,
l w negocjacjach bez ogłoszenia - na etapie wyboru wykonawców, którzy zostaną zaproszeni do udziału w postępowaniu.
Jednocześnie należy podkreślić, że jeżeli osoba podlegająca wyłączeniu z postępowania dokonała jakichś czynności po powzięciu okoliczności skutkujących wyłączeniem (dowiedzeniu się, że jednym z wykonawców jest gazeta, w której odpłatnie zamieszcza swoje artykuły), czynności te muszą następnie ulec powtórzeniu. Nie dotyczy to jednak czynności otwarcia ofert oraz innych czynności faktycznych, które nie miały wpływu na wynik postępowania.
Rafał Baran
PODSTAWA PRAWNA:
l Ustawa z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2006 r. nr 164, poz. 1163 z późn. zm.)