Dopuszczalność zawierania umów ubezpieczenia grupowego przez jednostki sektora finansów publicznych
Zaczęto rozważać już samą dopuszczalność zawierania przez jednostki sektora finansów publicznych umów ubezpieczenia grupowego na życie na rzecz pracowników tychże jednostek. Źródłem kontrowersji w powyższym zakresie jest fakt, iż zawarcie tego typu umowy nierozerwalnie wiąże się z powstaniem zobowiązania po stronie jednostki, a wydatki publiczne mogą być ponoszone wyłącznie w zakresie wskazanym w budżecie lub planie finansowym jednostki stosownie do treści art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2009 r., Nr 157, poz. 1240 ze zm.) oraz muszą mieć wyraźną podstawę prawną (zob. opinia Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z dnia 25 lipca 2011 r., sygn. WA-0280/58/2011, opinia Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku z 16 grudnia 2009 r., sygn. WK.0441/in./179il80/19123/2009, opinia Departamentu Reformy Finansów Publicznych Ministerstwa Finansów z 10 grudnia 2010 r. sygn. Rfl/033396/1123/ZWQ/2010/2891).
Mając na względzie fakt, iż jednostki samorządu terytorialnego należą do sektora finansów publicznych zawarcie umowy ubezpieczenia grupowego pracowników tejże jednostki może zostać uznane za czyn stanowiący naruszenie dyscypliny finansów publicznych, o którym mowa w art. 15 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2005 r., Nr 14, poz. 114, ze zm.). W tym miejscu przywołać należy orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej z dnia 30 stycznia 2012 r., sygn. akt BDF1/4900/121/129/11/3983, publ. LexPolonica nr 3846920 zgodnie z którym to: „Treść art. 15 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych wskazuje na czyn polegający na zaciągnięciu zobowiązania bez upoważnienia albo z przekroczeniem zakresu upoważnienia do zaciągania zobowiązań. Zaciągnięcie zobowiązania nie musi oznaczać, że wydatek faktycznie został dokonany.” A co za tym idzie bez znaczenia dla oceny czy doszło do naruszenia finansów publicznych może być fakt, iż np. składki opłacane są przez samych pracowników.
Ubezpieczenia grupowe a obowiązek stosowania procedur udzielania zamówień publicznych
Kolejną kwestią o której nie można zapominać przy ubezpieczeniach grupowych pracowników jednostek samorządu terytorialnego, to fakt, iż jednostki te zobowiązane są do stosowania procedur udzielania zamówień publicznych (art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1047 dalej jako ustawa prawo zamówień publicznych). Ponieważ zaś ubezpieczenie jest niewątpliwie usługą, co wynika z definicji umowy ubezpieczenia zawartej w art. 805 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz. U. Z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm. dalej jako „kodeks cywilny”) wybór usługi ubezpieczenia jeśli tylko wartość przedmiotu umowy (w tym wypadku jest to wysokość składki) przekracza równowartość 14 tys. euro winien nastąpić w ramach postępowania przetargowego. W tym miejscu na uwadze mieć należy wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2001 r. (sygn. akt IV CKN 381/00), w którym to Sąd ten stwierdził, że umowa w sprawie zamówienia publicznego zawarta z pominięciem obowiązkowej procedury przetargowej jest nieważna przyjąć należy, że zawarcie wspomnianej umowy z pominięciem procedur przewidzianych w ustawie prawo zamówień publicznych skutkuje nieważnością tejże umowy stosownie do treści art. 58 kodeksu cywilnego.