Ubezpieczenia mienia jest rodzajem ubezpieczenia majątkowego, którego przedmiotem jest mienie stanowiące własność lub znajdujące się w posiadaniu (na podstawie tytułu prawnego) ubezpieczającego, a jego celem jest ochrona przed skutkami finansowymi uszkodzenia, zniszczenia lub utraty mienia wskutek nagłych, nieprzewidzianych i niezależnych od woli ubezpieczającego zdarzeń losowych.
Przez umowę ubezpieczenia mienia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku tj. w przypadku jego uszkodzenia, zniszczenia lub utraty wskutek nagłych, nieprzewidzianych i niezależnych od woli ubezpieczającego zdarzeń losowych, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę (art. 805 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz. U. Z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm.).
Klauzule umowne wyłączające odpowiedzialność
Ponieważ na faktyczny zakres ochrony bardzo duży wpływ mają klauzule umowne ograniczające bądź wyłączające odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń istotne jest, aby organizując przetarg na usługi ubezpieczenia mienia w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ) precyzyjnie wskazać jakiego zakresu ochrony oczekujemy mając jednocześnie na względzie specyfikę rynku usług ubezpieczeniowych, na którym występują pewne standardy w zakresie stosowanych wyłączeń odpowiedzialności w związku z czym niektórych klauzul wyłączających odpowiedzialność nie da się uniknąć. Inaczej mówiąc jeśli w SIWZ wymagania, co do zakresu ochrony ubezpieczeniowej oraz jej wyłączeń zostaną sformułowane z pominięciem występujących na rynku usług ubezpieczeniowych standardów, to niemal pewnym jest to, nie znajdzie się żaden oferent, który przedstawi oczekiwaną ofertę, a w konsekwencji koniecznym będzie powtórzenie przetargu.
Zabezpieczenie mienia
Niezwykle istotną kwestią w umowach ubezpieczenia mienia jest kwestia zabezpieczenia mienia, ponieważ zakłady ubezpieczeń dość często odmawiają przyjęcia odpowiedzialności za zdarzenie powołując się na nieprawidłowe zabezpieczenie mienia. Jakkolwiek nie zawsze da się uniknąć kontrowersji w powyższym zakresie na etapie likwidacji szkody, tym bardziej, że zakłady ubezpieczeń niejednokrotnie bezzasadnie odmawiaj przyjęcia odpowiedzialności, to z całą pewnością ryzyko odmowy przyjęcia odpowiedzialności z uwagi na nieprawidłowe zabezpieczenie mienia można znacznie ograniczyć poprzez zawarcie w umowie ubezpieczenia klauzuli przyjęcia istniejących zabezpieczeń przeciwkradzieżowych i przeciwpożarowych.
To jak kontrowersyjną kwestią jest prawidłowość zabezpieczenia mienia obrazuje m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8 stycznia 1991 r., sygn. ak I ACr 178/91, pub. OSAiSN 1992/2 poz. 11 str. 30, w którym to Sąd ten wskazał, że: „Skoro zamknięcia drzwi balkonowych i okien były typowe i działały prawidłowo, to zabezpieczenie mieszkania było zgodne z ogólnymi warunkami ubezpieczenia mieszkań, co rodzi po stronie pozwanej obowiązek wyrównania szkody w granicach łączącej strony umowy ubezpieczenia.” W sprawie, w której zapadło powyższe rozstrzygnięcia zakład ubezpieczeń, odmawiając spełnienia świadczenia powoływał się na okoliczność nieprawidłowego zabezpieczenia w sytuacji, gdy do kradzieży mienia doszło ponieważ sprawca dostał się do wnętrza pomieszczenia, w którym znajdowało się mienie umiejętnie ostukując drzwi balkonowe.