Podróż służbowa – definicja
Na mocy art. 775 Kodeksu pracy, pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową.
Należy jednak zwrócić uwagę, że nie każdy wyjazd pracownika stanowi podróż służbową w rozumieniu przepisów kodeksu pracy oraz Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego (sygn. II UK 284/11) podrożą służbową, zdefiniowaną w art. 775 § 1 k.p., ustanawiającym prawo pracownika do dodatkowych świadczeń, jest wyjazd na polecenie pracodawcy poza miejscowość, w której znajduje się jego siedziba lub wyjazd poza stałe miejsce pracy w celu wykonania zadania służbowego. Wykonywanie podróży służbowej wyróżniane jest więc wśród czynności pracowniczych ze względu na jej miejsce, czas i przedmiot.
Pracownicy, których praca z istoty polega na przemieszczaniu się na pewnym obszarze, nie odbywają podroży służbowych.
Zobacz serwis: Podróże służbowe
Miejsce podróży służbowej
Podroż służbowa charakteryzuje się tym, że jest odbywana poza obszar miejscowości, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałe miejsce pracy pracownika, na polecenie pracodawcy, w celu wykonania określonego przez pracodawcę zadania, oraz jest ograniczona zakładanym z góry terminem. Wszystkie te cechy muszą wystąpić łącznie (por. wyrok Sądu Najwyższego, I PK 208/07).
Pracodawca prowadzi firmę w Warszawie a oddział w Krakowie. Pracownik zatrudniony w Warszawie podróżując do Krakowa na służbowe spotkanie wykonuje podróż służbową, ponieważ opuszcza swoje stałe miejsce pracy.
Miejscowość rozpoczęcia i zakończenia podróży krajowej określa pracodawca. Pracodawca może uznać za miejscowość rozpoczęcia lub zakończenia podróży krajowej miejscowość pobytu stałego lub czasowego pracownika.
Dojazd do pracy a podróż służbowa
Pomimo dość jasno sprecyzowanych przepisów dotyczących podróży służbowej, w orzecznictwie sądów zauważyć nieudolne próby rozszerzenia przez pracowników znaczenia pojęcia podróży służbowej np. na dojazd i powrót z pracy. W myśl wyroku Sądu Najwyższego (I PR 31/78) od podroży służbowych należy także odróżnić dojazdy do pracy i z pracy, gdy pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy, np. w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy lub przemieszczanie się pracowników wykonujących pracę w terenie z miejsca zakwaterowania (zgrupowania) do miejsca pracy i z powrotem.
Nie jest również podróżą służbową udanie się pracownika niemobilnego poza siedzibę pracodawcy w celu wykonywania zwykłych czynności pracowniczych (por. wyrok Sądu Najwyższego, I PR 45/78).
Zobacz: Jak prawidłowo rozliczyć delegacje służbowe?
Podróż służbowa kierowców
Kodeksowa definicja podróży służbowej nie ma zastosowania do kierowców podlegających ustawie o czasie pracy kierowców. W przypadku kierowców obowiązuje autonomiczna względem art. 775 k.p. definicja podróży służbowej.
W myśl ustawy o czasie pracy kierowców, podróż służbowa to każde zadanie służbowe polegające na wykonywaniu, na polecenie pracodawcy:
a) przewozu drogowego poza miejscowość, o której mowa w pkt 4 lit. a, lub
b) wyjazdu poza miejscowość, o której mowa w pkt 4 lit. a, w celu wykonania przewozu drogowego.
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej.
Art. 775 Kodeksu pracy (Dz.U. z 2013 r., poz. 1028 z późn. zm.)
Art. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. z 2013 r., poz. 567 z późn. zm).