Oto warunki stawiane przed potencjalnymi kandydatami na nauczycieli:
- ukończenie studiów wyższych;
Najważniejszym warunkiem koniecznym do spełnienia jest ukończenie przez kandydata studiów wyższych z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym. Kandydat może skończyć kierunek o specjalizacji nauczycielskiej lub może ukończyć dowolnie wybrany przez siebie kierunek i uzupełnić go o półtoraroczne, podyplomowe studia pedagogiczne.
Oprócz studiów podyplomowych można skorzystać także z ofery specjalnych kursów pedagogicznych, które trwają ok. 270 godzin.
Do podjęcia tego zawodu uprawnia także ukończenie zakładu kształcenia nauczycieli, pod warunkiem, że zapewni to wystarczające kwalifikacje do pracy na stanowisku. Wymóg ukończenia studiów wyższych lub zakładu kształcenia nauczycieli może zostać uchylony w poszczególnych przypadkach z uwagi na potrzeby kształcenia zawodowego. Prawo do takiego uchylenia ma minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, a w stosunku do nauczycieli szkół artystycznych – minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
- przestrzeganie podstawowych zasad moralnych;
Z uwagi na istotną rolę nauczycieli w kształtowaniu systemu polskiej edukacji, wymagane jest aby stanowili oni dobry przykład dla uczniów i studentów. Właśnie z tej przyczyny, w przypadku nawiązywania stosunku pracy poprzez mianowanie, wymagane jest dostarczenie przez kandydata zaświadczenia o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego.
- spełnianie podstawowych warunków zdrowotnych koniecznych do wykonywania zawodu.
Kariera nauczycielska
Nauczyciel rozpoczyna pracę w szkole od szczebla stażysty. Staż zaczyna się wraz z początkiem roku szkolnego. Przez okres dziewięciu miesięcy nauczyciel stażysta uczy się podstawowych czynności pod opieką opiekuna stażu. Jego obowiązki polegają na obserwowaniu i prowadzeniu zajęć, współpracy z opiekunem praktyk oraz na opracowaniu swojego planu rozwoju zawodowego, z którego składa na koniec stażu sprawozdanie dyrektorowi szkoły.
Następnym etapem w rozwoju kariery zawodowej nauczyciela, jest stanowisko nauczyciela kontraktowego. Aby osiągnąć ten szczebel zawodowy należy ukończyć okres stażu i pozytywnie przejść rozmowę z komisją kwalifikacyjną.
Po przepracowaniu co najmniej dwóch lat na stanowisku nauczyciela kontraktowego , można ubiegać się o stanowisko nauczyciela mianowanego. Staż na to stanowisko trwa dwa lata i dziewięć miesięcy. Po upływie tego okresu kandydat na nauczyciela mianowanego przystępuje do egzaminu.
Po upływie roku przepracowanym na stanowisku nauczyciela mianowanego, przysługuje mu prawo do ubiegania się o stanowisko nauczyciela dyplomowanego. Staż na to stanowisko trwa tyle samo co w przypadku stażu na nauczyciela mianowanego. Warunkiem awansu jest odbycie rozmowy z komisją kwalifikacyjną.
Awans w hierarchi nauczycielskiej przekłada się na wynagrodzenie. Zgodnie z Kartą Nauczyciela średnie wynagrodzenie stanowi dla:
- nauczyciela stażysty - 100 %
- nauczyciela kontraktowego – 111 %
- nauczyciela mianowanego – 144 %
- nauczyciela dyplomowanego – 184 %
- kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej.
Praca polskich nauczycieli jest okresowo kontrolowana. Ocena pracy nauczyciela może zostać dokonana w każdym czasie, na wniosek nauczyciela, organu sprawującego nadzór pedagogiczny, organu prowadzącego, rady rodziców oraz rady szkoły.
Kariera akademicka
Trochę inaczej wyglądają wymogi, które trzeba spełnić aby zostać nauczycielem akademickim. Kwestie związane ze szkolnictwem wyższym uregulowane są w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym oraz ustawie o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. W tym wypadku warunkiem niezbędnym jest ukończenie wyższych studiów magisterskich. Osoba z ukończonymi studiami na co najmniej poziomie magisterskim, może otrzymać stanowisko asystenta. Najczęściej to stanowisko sprawują doktoranci. Jeżeli doktorantowi uda się obronić doktorat to może on zostać promowany na adiunkta. Kiedy doktorowi uda się uzyskać habilitację najczęściej zostaje on awansowany na profesora nadzwyczajnego. Najwyższym tytułem jaki może uzyskać nauczycielem akademickim jest profesor zwyczajny. To stanowisko jest zarezerwowane dla osób posiadających tytuł naukowy profesora nadawany przez Prezydenta RP.
Opracowano na podstawie:
Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19 z późn. zm)
Ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.U. 2014 poz. 1852, z późn. zm.)
Ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. 2016 poz. 1842, z późn. zm.)