Strażak pełniący funkcję ławnika powinien zostać zwolniony od zajęć służbowych na czas niezbędny do wykonywania czynności w sądzie. Za ten czas strażak otrzymuje jednak uposażenie zasadnicze, dodatki do uposażenia o charakterze stałym i inne należności pieniężne należne na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym – z uwzględnieniem powstałych w tym okresie zmian, mających wpływ na prawo do uposażenia i innych należności pieniężnych lub na ich wysokość. A zatem za czas pełnienia funkcji ławnika strażak nie traci – moim zdaniem – prawa do uposażenia.
Nieobecność pracownika w pracy związana z pełnieniem funkcji ławnika
Pełnienie przez pracownika funkcji ławnika w sądzie jest jedną z przyczyn uzasadniających usprawiedliwienie nieobecności tego pracownika. Na czas wykonywania czynności w sądzie pracodawca zatrudniający ławnika jest obowiązany do zwolnienia go od pracy. Regulacja ta, określona przepisami ustawy z 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (dalej: ustawa – Prawo o ustroju sądów powszechnych), jest wyrazem ochrony pracownika przed negatywnymi konsekwencjami niestawienia się w pracy. Przepisy tej ustawy nałożyły na pracodawcę obowiązek zwolnienia pracownika na czas wykonywania czynności w sądzie. Względy logiki przemawiają za tym, że czas zwolnienia powinien obejmować również czas niezbędny na przybycie do sądu oraz ewentualny powrót z sądu do siedziby pracodawcy.
Wyznaczając ławnika do udziału w rozprawie, sąd zawiadamia o tym jednocześnie pracodawcę zatrudniającego ławnika (art. 170 § 3 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych). Pracodawca z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym powinien więc posiadać informację o zaistniałej sytuacji, w szczególności w celu stworzenia możliwości zorganizowania ewentualnego zastępstwa nieobecnego pracownika, tak aby nie zakłócić procesu pracy.
Rekompensata pieniężna
Za czas zwolnienia od pracy ławnik zachowuje prawo do świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia (art. 172 § 2 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych). Pracodawca powinien więc odliczyć część wynagrodzenia pracownika za czas jego nieobecności. Pracownik zachowuje natomiast prawo do świadczeń wynikających ze stosunku pracy – np. prawo do nagrody czy premii.
W zamian za utracone wynagrodzenie pracownik otrzymuje rekompensatę pieniężną za czas wykonywania czynności w sądzie, której koszt ponosi Skarb Państwa. Ustawa – Prawo o ustroju sądów powszechnych wymienia w art. 172 § 3, z jakimi konkretnie czynnościami związane jest prawo do otrzymania rekompensaty. Są to:
● udział w rozprawie lub posiedzeniu,
● uczestnictwo w naradzie nad wyrokiem,
● sporządzenie uzasadnienia lub uczestnictwo w posiedzeniu rady ławniczej, jeżeli pracownik został do niej wybrany.
Wysokość rekompensaty dla ławników biorących udział w rozpoznawaniu spraw w sądach powszechnych za jeden dzień pełnienia obowiązków ławnika wynosi 1,9% podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego. Podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego stanowi z kolei przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Istoty rekompensaty pieniężnej nie należy upatrywać w kategoriach diety związanej z pełnieniem przez pracownika obowiązków społecznych i obywatelskich. Dlatego też rozważania w tej kwestii warto uzupełnić tezą wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 lutego 2009 r. (sygn. akt II FSK 302/08), w której sąd uznał, że rekompensata pieniężna wypłacana ławnikom sądowym nie jest dietą w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z tego też względu nie jest objęta zwolnieniem z opodatkowania tym podatkiem. Jak zauważył NSA, wykładnia gramatyczna pojęcia „rekompensata” prowadzi do wniosku, że przez to pojęcie należy rozumieć odszkodowanie, wynagrodzenie poniesionej straty, np. z tytułu utraty potencjalnych zarobków.
Przeczytaj w INFORLEX.PL Sektor publiczny cały artykuł: Pełnienie funkcji ławnika przez strażaka a prawo do uposażenia
Dowiedz się jakie powinno być uposażenie strażaka za czas zwolnienia od pracy.