W przypadku zatrudniania pracownika na podstawie umowy na zastępstwo nie ma obowiązku stosowania całej procedury naboru w postaci np. konkursu.
Pracodawca samorządowy, zatrudniając na stanowisku urzędniczym pracownika, np. na czas określony (umowa na zastępstwo; patrz art. 25 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, dalej: k.p.), wie z góry o tym, kiedy nastąpi jego zwolnienie, a tym samym powinien przewidywać, kiedy wystąpi potrzeba rozpoczęcia jawnego, otwartego i konkurencyjnego naboru na zwolnione stanowisko. Wyjątkową sytuacją jest zatrudnienie pracownika na zastępstwo, za innego nieobecnego pracownika. Wówczas moment zakończenia umowy na zastępstwo będzie jednocześnie momentem powrotu do pracy zastępowanego pracownika. Tym samym kolejny nabór na to stanowisko nie będzie konieczny, gdyż stanowisko to przez cały czas pozostaje obsadzone pracownikiem, który taki nabór już przeszedł.
Inaczej byłoby w przypadku, gdyby zastępowany pracownik nie powrócił do pracy, a jego stosunek pracy uległ rozwiązaniu. Wówczas ponowne zatrudnienie tego samego pracownika na podstawie kolejnej umowy o pracę na tym stanowisku urzędniczym bez przeprowadzenia konkursu byłoby działaniem bez żadnych wątpliwości niejawnym i „zamkniętym” dla obywateli i pozbawionym cechy konkurencyjności - tym samym stanowiłoby naruszenie przepisów prawa.
Umowa zawarta na zastępstwo jest szczególnym rodzajem umowy zawartej na czas określony. W przypadku zastępstwa nie mają zastosowania przepisy dotyczące umów zawartych na czas określony.
Zapamiętaj!
Umowa na czas zastępstwa może być zawarta tylko w przypadkach usprawiedliwionej nieobecności w pracy zastępowanego pracownika.
Przy zawieraniu umowy na zastępstwo z przyszłym pracownikiem należy przede wszystkim zwrócić uwagę na prawidłowe nazwanie tej umowy. W treści samej umowy należy wyraźnie zastrzec, że umowa dotyczy zastępstwa nieobecnego pracownika. Należy więc umieścić w umowie zapis „umowa o pracę na czas zastępstwa”.
Oczywiście umowa zawarta na czas zastępstwa może zostać w umowie nazwana umową zawartą na czas określony. Jednak z dalszych postanowień tej umowy powinien wynikać fakt, że została ona zawarta na czas zastępstwa nieobecnego pracownika. Rozwiązania takiej umowy można dokonać za 3-dniowym wypowiedzeniem (art. 331 k.p.).
Pracodawca może również zawrzeć dowolną ilość umów na zastępstwo z jednym pracownikiem (art. 251 k.p.). Brak ograniczeń prawnych co do liczby zawartych umów umożliwia pracodawcom zawieranie umów na czas zastępstwa z tym samym pracownikiem wielokrotnie. Umowy takie mogą być zatem zawierane ze względu na zaistniałe potrzeby pracodawcy do zastąpienia nieobecnego pracownika, niezależnie od ich terminu i częstotliwości.
Przyjmuje się, że końcowym terminem zawartej z pracownikiem umowy na zastępstwo jest moment powrotu do pracy zastępowanego pracownika. W ten sposób czas trwania umowy dostosowuje się do czasu trwania nieobecności zastępowanego pracownika, co powoduje, że w przypadku zmian w czasie trwania samej nieobecności automatycznie zmienia się również czas trwania umowy, bez potrzeby dokonywania żadnych dodatkowych czynności.
Podstawa prawna
• Ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 223, poz. 1460)