- Jak kodeks pracy chroni kobietę w ciąży
- Zakaz wypowiadania umowy o pracę albo warunków pracy i płacy w okresie ciąży
- Czy można zmienić warunki pracy i płacy dla kobiety w ciąży?
- Okoliczności uzasadniające rozwiązanie umowy przez pracodawcę z pracownicą będącą w ciąży
- Prawo pracownicy w ciąży do rozwiązania umowy o pracę
Jak kodeks pracy chroni kobietę w ciąży
Stosunek pracy pracownicy będącej w ciąży podlega ochronie. Zatem pracodawca nie może ani wypowiedzieć, ani rozwiązać z nią umowy o pracę, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy (art. 177 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy; dalej: k.p.). Nie oznacza to jednak, że pracownica będąca w ciąży nie może wypowiedzieć czy rozwiązać swojej umowy o pracę.
Zakaz wypowiadania umowy o pracę albo warunków pracy i płacy w okresie ciąży
W wyroku SN z 7 października 2020 r. (sygn. akt II PK 78/19) czytamy:
„Z ochrony pracy kobiet w ciąży (art. 177 k.p.) wynika zakaz wypowiadania przez pracodawcę umowy o pracę albo warunków pracy i płacy w okresie ciąży. Z zasady tej nie wynika zakaz rozwiązywania umowy o pracę za porozumieniem stron albo zmiany warunków pracy i płacy w drodze takiego porozumienia.”
Czy można zmienić warunki pracy i płacy dla kobiety w ciąży?
Należy podkreślić, że ochrona pracy kobiet w ciąży dotyczy nie tylko wypowiedzenia czy rozwiązania z nimi umowy o pracę, ale rozciąga się również na zmianę warunków pracy i płacy w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, co potwierdził SN w powołanym wyroku w którym orzekł, że: zakazy ingerowania w stosunek pracy kobiety w ciąży odnoszą się także do wypowiedzenia zmieniającego, bowiem przepisy zawierające takie zakazy są "przepisami o wypowiedzeniu umowy o pracę" w rozumieniu art. 42 § 1 k.p.
Ograniczenia pracodawcy do wypowiedzenia czy rozwiązania umowy o pracę nie stosuje się do ciężarnej pracownicy w okresie próbnym nieprzekraczającym jednego miesiąca (art. 177 § 2 k.p.). Natomiast umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. Nie dotyczy to jednak umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy (art. 177 § 3 i § 31 k.p.).
Okoliczności uzasadniające rozwiązanie umowy przez pracodawcę z pracownicą będącą w ciąży
Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży pracownicy może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Pracodawca jest wówczas zobowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia pracownicy przysługują świadczenia określone w odrębnych przepisach, których okres pobierania wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze (art. 177 § 4 k.p.).
Prawo pracownicy w ciąży do rozwiązania umowy o pracę
Zakaz rozwiązania umowy o pracę z pracownicą w ciąży nie dotyczy sytuacji, gdy dokonuje tego sama pracownica, składając oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia lub bez zachowania okresu wypowiedzenia, a także gdy dochodzi do rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron (art. 30 § 1 pkt 1-3 k.p.). Ponadto zakaz nie dotyczy zmiany warunków pracy i płacy ciężarnej w drodze porozumienia stron.
(…)
Podstawa prawna
-
art. 30 § 1 pkt 1-3, art. 177 § 1-4 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1162)
ANNA RYL
doktor nauk prawnych, specjalista w zakresie prawa pracy i finansów publicznych, biegły sądowy
Artykuł pochodzi z: „Rachunkowość Budżetowa”