1) należności są umarzane lub
2) dłużnik zobowiązuje się do wykonania na rzecz gminy innych świadczeń.
Czy w tych przypadkach po stronie osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej powstanie przychód do opodatkowania?
Odpowiedź: Tak. W przypadku osób nieprowadzących działalności gospodarczej, umorzenie należności za używanie nieruchomości komunalnych jest przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Uzasadnienie: Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje (art. 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny; dalej: k.c.). Zwolnienie z długu dochodzi więc do skutku w wyniku umowy stron, przy czym musi zostać zaakceptowane przez dłużnika.
Rezultatem zwolnienia dłużnika z całości lub części długu będzie trwały przyrost jego majątku, czyli wystąpi korzyść w związku z umorzeniem zobowiązania.
W związku z tym należy uznać, że korzyści, jakie osiąga dłużnik z tytułu umorzenia zaległości wynikającej z zawartej umowy, stanowią dla niego konkretne i realne przysporzenie majątkowe, podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Opodatkowaniu będzie podlegała umorzona kwota zobowiązania jako przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT).
Oznacza to, że wierzyciel dokonujący zwolnienia z długu (w tym przypadku gmina) ma obowiązek sporządzić imienną, tj. dla każdego dłużnika, informację na druku PIT-8C i przekazać ją do końca lutego następnego roku dłużnikowi i urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania dłużnika. Za 2008 r. informację należało sporządzić i przekazać do 2 marca 2009 r., ponieważ 28 lutego przypadał w sobotę.
W informacji należy wykazać wysokość dochodu z tytułu umorzenia, którą dłużnik musi uwzględnić w składanym przez siebie zeznaniu rocznym.
Inne świadczenia na rzecz gminy
Kodeks cywilny zakłada, że jeśli w celu umorzenia zobowiązania dłużnik zobowiązuje się za zgodą wierzyciela spełnić inne świadczenie albo nawet to samo świadczenie, lecz z innej podstawy prawnej, zobowiązanie dotychczasowe wygasa (art. 506 k.c.). Dla skutków podatkowych w tym przypadku bez znaczenia pozostaje ocena, czy umowa była zwolnieniem z długu w rozumieniu art. 508 k.c., czy też odnowieniem z art. 506 k.c.
Zatem w sytuacji, gdy dłużnik w zamian za zwolnienie z długu wykonuje na rzecz gminy inne świadczenia, również powstanie przychód do opodatkowania.
Czytaj także: Jak rozliczyć i opodatkować przychody radnego>>
Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą
Jeśli dłużnikiem będzie osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, również wystąpi przychód. Jednak będzie to przychód z działalności gospodarczej, a nie z innych źródeł. W takim przypadku nie trzeba wystawiać PIT-8C.
Z PISMA IZBY SKARBOWEJ
Dokonane umorzenie należności w stosunku do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej stanowi dla tych osób przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym na Wnioskodawcy (w tym przypadku Zakład Gospodarki Mieszkaniowej - przyp. red.) ciąży obowiązek sporządzenia informacji o wysokości przychodów z innych źrodeł na druku PIT-8C dla każdej osoby, której umorzono zaległości.
Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 września 2009 r., sygn. ILPB1/415-393/08-4/AMN
Z ORZECZNICTWA
Czym innym jest kwalifikacja i wynikające z tego konsekwencje postanowień umowy na gruncie prawa cywilnego, a czym innym ocena tych samych zapisów dotyczących zwolnienia z długu z punktu widzenia powstania praw i obowiązków podatkowych wynikających z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
Wyrok NSA z 18 września 2007 r., sygn. akt II FSK 984/06
Sławomir Liżewski
Podstawy prawne:
• Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 6, poz. 33)
• Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 228, poz. 1506)