W niektórych sytuacjach Gminy decydują się na sprzedaż nieruchomości po cenie uwzględniającej bonifikatę. Najczęściej dotyczy to mieszkań komunalnych. Takie rozwiązanie przewidują przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (dalej: ugn).
Zgodnie z art. 67 ust. 1 ugn cenę nieruchomości ustala się na podstawie jej wartości. Stosownie do art. 67 ust. 3 ugn przy sprzedaży nieruchomości w drodze bezprzetargowej, cenę nieruchomości ustala się w wysokości nie niższej niż jej wartość. Stosowanie bonifikat od cen ustalonych w powyższy sposób umożliwia przepis art. 68 ugn. Stanowi on, że właściwy organ może udzielić bonifikaty na podstawie odpowiednio zarządzenia wojewody albo uchwały rady lub sejmiku w ściśle określonych przypadkach, np.:
-
na cele mieszkaniowe, na realizację urządzeń infrastruktury technicznej oraz innych celów publicznych,
-
osobom fizycznym i osobom prawnym, które prowadzą działalność charytatywną, opiekuńczą, kulturalną, leczniczą, oświatową, naukową, badawczo-rozwojową, wychowawczą, sportową lub turystyczną, na cele niezwiązane z działalnością zarobkową, a także organizacjom pożytku publicznego na cel prowadzonej działalności pożytku publicznego,
-
jako lokal mieszkalny,
-
spółdzielniom mieszkaniowym w związku z ustanowieniem odrębnej własności lokali lub z przeniesieniem własności lokali lub domów jednorodzinnych.
W zarządzeniu wojewody albo uchwale rady lub sejmiku określa się w szczególności warunki udzielenia bonifikat i wysokość stawek procentowych (art. 68 ust. 1b ugn). Jednocześnie ustawodawca przewidział, że jeżeli nabywca nieruchomości zbył nieruchomość lub wykorzystał ją na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty, przed upływem 10 lat, a w przypadku nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny przed upływem 5 lat, licząc od dnia nabycia, jest zobowiązany do zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji. Zwrot następuje na żądanie właściwego organu (art. 68 ust. 2 ugn). W przepisie art. 68 ust. 2a ugn określone zostały przypadki, w których nabywca nieruchomości z mocy ustawy nie ma obowiązku zwrotu bonifikaty. Jednocześnie w art. 68 ust. 2c ugn ustawodawca przekazał właściwym organom kompetencję do odstąpienia od żądania zwrotu bonifikaty, w innych przypadkach niż określone w ust. 2a, za zgodą odpowiednio wojewody, rady lub sejmiku.
W orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się, że sprzedaż z bonifikatą nie mieści się w zakresie pojęcia nieodpłatnego świadczenia, a ponadto na skutek tej czynności prawnej nie następuje „otrzymanie” nieodpłatnego świadczenia. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie stanowi, że przychód z nieodpłatnego świadczenia powstaje wówczas, gdy podatnik takie świadczenie otrzyma. Wyrażając wolę organ jednostki samorządu terytorialnego nie wykonuje na rzecz przyszłego kupującego żadnego świadczenia, zaś kupujący żadnego świadczenia nie otrzymuje. W konsekwencji przyjmuje się, że mimo, iż nabywca nieruchomości uzyskuje niewątpliwą korzyść majątkową, to nie otrzymuje nieodpłatnego świadczenia, a w rezultacie nie uzyskuje przychodu z innych źródeł (wyrok NSA z 23.08.2012 r. sygn. II FSK 129/11).
Zobacz: Operacje finansowe
Opierając się na powyższym stanowisku, sądy dochodzą również do wniosku, że skoro udzielenie bonifikaty jest dla nabywcy nieruchomości neutralne podatkowo, to podobnie powinno być też traktowane odstąpienie od żądania zwrotu bonifikaty. Nie można bowiem w aspekcie podatku dochodowego od osób fizycznych różnicować sytuacji podmiotu, który uzyskał bonifikatę na nabywaną nieruchomość komunalną od sytuacji tego, który również ją otrzymał i mimo niedopełnienia określonych warunków ostatecznie ją zachował wskutek odstąpienia przez właściwy organ od żądania zwrotu tej bonifikaty. Sytuacja, w której nabywca nieruchomości gminnej z bonifikatą jest obowiązany do zwrotu bonifikaty, ale właściwy organ odstępuje od tego żądania prowadzi do stanu, w którym nabywcy przysługuje nadal bonifikata.
Pogląd, że odstąpienie przez właściwy organ od żądania zwrotu udzielonej bonifikaty nie kreuje dla jego adresata podlegającego opodatkowaniu przychodu, z tego choćby już powodu, że samo udzielenie takiej bonifikaty nie stanowiło przychodu podatkowego potwierdził NSA w wielu wyrokach np. wyroku z 1.03.2018 r. sygn. II FSK 567/16, z 20.04.2017 r. sygn. II FSK 731/15, z 6.04.2016 r. sygn. II FSK 278/14.
Analiza orzecznictwa sądów administracyjnych prowadzi zatem do wniosku, że odstąpienie od żądania zwrotu bonifikaty, podobnie jak jej uzyskanie jest neutralne podatkowo. W konsekwencji gmina udzielająca takiej bonifikaty lub w określonych sytuacjach odstępując od żądania jej zwrotu nie ma obowiązku wystawienia informacji PIT-8C.
Katarzyna Lewandowska
doradca podatkowy w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, konsultant, specjalizuje się w zakresie podatków dochodowych oraz podatków i opłat lokalnych
Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu
www.ziemski.com.pl
Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl