Odpowiedź
Nie, opłaty pobierane przez starostwo za usunięcie i przechowywanie pojazdu nie będą podlegały podatkowi od towarów i usług (VAT).
Uzasadnienie
Przepisy ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (dalej: Prawo o ruchu drogowym) stanowią, że pojazd usunięty z drogi w określonych przypadkach (wskazanych w art. 130a ust. 1 tej ustawy) umieszcza się na parkingu strzeżonym do czasu uiszczenia opłat za jego usunięcie i przechowywanie. Opłaty te stanowią dochód własny powiatu. Usuwanie pojazdów oraz prowadzenie parkingu strzeżonego dla takich pojazdów należy do zadań własnych powiatu. Starosta realizuje te zadania przy pomocy powiatowych jednostek organizacyjnych lub powierza ich wykonywanie (zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych). Wydanie pojazdu następuje zaś po okazaniu dowodu uiszczenia opłaty.
Aby rozpatrzyć kwestię opodatkowania opłat za usunięcie i przechowywanie na takim parkingu samochodów, należy wskazać na publiczny charakter tych opłat. Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, środkami publicznymi są dochody publiczne. Dochodami publicznymi są daniny publiczne, do których zalicza się podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, a także inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw. Pobór opłat za usunięcie i przechowywanie pojazdu stanowi zatem czynność związaną z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, czyli w opisanym przypadku przepisami Prawa o ruchu drogowym. Czynności te mają charakter publicznoprawny. Opłaty zaś pobierane za wykonywanie tych czynności stanowią daninę publiczną.
Zobacz również: Ewidencja zobowiązań podatkowych
Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT) nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Natomiast na podstawie art. 13 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują, lub transakcjami, których dokonują, jako organy władzy publicznej – nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.
W wyroku NSA z 8 grudnia 2009 r. (sygn. akt I FSK 1333/08) zwrócono uwagę, że z treści art. 163 Konstytucji RP wynika, że samorząd terytorialny powołany jest do wykonywania zadań publicznych. Wykonując te zadania, jest organem władzy publicznej – w myśl bowiem tego przepisu samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne niezastrzeżone przez Konstytucję RP lub ustawy dla organów innych władz publicznych. Wynika z tego, że ustawa zasadnicza także traktuje samorząd terytorialny jako organ władzy publicznej. Podobnie, według stanowiska Trybunału Konstytucyjnego, wyrażonego w wyroku z 4 grudnia 2001 r. (sygn. akt SK 18/00), pojęcie „władza publiczna” w rozumieniu art. 77 ust. 1 Konstytucji RP obejmuje wszystkie władze w sensie konstytucyjnym – ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Należy podkreślić, że pojęcia „organ państwa” oraz „organ władzy publicznej” nie są tożsame. W pojęciu „władza publiczna” mieszczą się bowiem także inne instytucje niż państwowe lub samorządowe, o ile wykonują funkcje władzy publicznej w wyniku powierzenia czy przekazania im tych funkcji przez organ władzy państwowej lub samorządowej. Wykonywanie władzy publicznej dotyczy wszelkich form działalności państwa, samorządu terytorialnego i innych instytucji publicznych, które obejmują bardzo zróżnicowane formy aktywności.
Usuwanie pojazdów oraz prowadzenie parkingu strzeżonego dla usuniętych pojazdów to czynności zaliczane do zadań własnych powiatu.
Interpretacja
Starostwo, realizując zadania własne, nałożone określonymi przepisami, wpisuje się w dyspozycję normy zawartej w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Pobierane przez starostwo opłaty mają charakter publicznoprawny, a nie cywilnoprawny – tryb ich pobierania jest ściśle określony w przepisach prawa. Konsekwentnie, opłaty za przechowywanie usuniętych samochodów na parkingu strzeżonym, pobierane w trybie ustawy – Prawo o ruchu drogowym, nie powinny być udokumentowane fakturami VAT.
Interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 20 października 2011 r., sygn. ITPP1/443–976/11/MN
Orzecznictwo sądów wskazuje zatem, że powiat jako jednostka samorządu terytorialnego traktowany jest również jako organ władzy publicznej i jako taki nie podlega opodatkowaniu VAT w związku z wykonywaniem czynności w charakterze władzy publicznej. Dotyczy to również przyjmowania opłat za usunięcie i przechowywanie pojazdu.
Podstawy prawne
● Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 157, poz. 1240; ost. zm. Dz.U. z 2012 r. poz. 1548)
● Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054; ost. zm. Dz.U. z 2012 r. poz. 1530)
● Ustawa z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 1137)
● Dyrektywa 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1; ost. zm. Dz.Urz. UE L 349 z 19 grudnia 2012 r. str. 55)