Faktura VAT jako dowód zawarcia umowy w procesie cywilnym
Na temat tego, jaka jest rzeczywista wartość dowodowa faktury VAT w procesie cywilnym, napisano już opasłe tomy. Często pojawia się przy tym pogląd, że faktura VAT, w szczególności niepodpisana przez dłużnika, nie stanowi dowodu powstania zobowiązania umownego. Dowodem takim jest bowiem albo dokument umowy, albo zeznania świadków lub wydruki e-mail, potwierdzające zawarcie kontraktu oraz jego treść. Czy faktura VAT jest zatem dokumentem zupełnie bezwartościowym w sądzie?
Przyjęcie faktur przez dłużnika i ich zaksięgowanie, zdaniem części sądów, stanowić może potwierdzenie pewnego zdarzenia cywilnoprawnego – stworzenie domniemania dokonania czynności prawnych wynikających z treści faktur oraz zaistnienia obowiązku zapłaty za wykonaną umowę. Kłam temu twierdzeniu zadał jednak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 marca 2015r., V CSK 312/14. SN w przedmiotowym orzeczeniu potwierdził, że faktura VAT jest dokumentem prywatnym, a nie urzędowym. Przepisy podatkowe także nie nadają fakturom VAT szczególnej mocy dowodowej.
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
Co więcej, przepisy prawa podatkowego nie zawierają także przepisów regulujących procedurę rozwiązywania sporu między wystawcą i odbiorcą faktury dotyczącego prawidłowości danych ujętych w fakturze. Dlatego też nawet zaksięgowanie faktury VAT przez jej odbiorcę nie można uznać za potwierdzenie tego, że umowa została zawarta. Nawet więc, gdy dłużnik nie odmówi przyjęcia faktury i nie odeśle jej bez księgowania, może się on później powoływać na bezpodstawność wystawienia faktury VAT – czynności te nie rodzą bowiem domniemania faktycznego, że wierzytelność w kwocie wskazanej w fakturze istniała.
Sąd Najwyższy zważył jednak trafnie, że faktura, poza funkcjami czysto podatkowymi, może spełniać różne funkcje na płaszczyźnie cywilnoprawnej (wezwania do zapłaty, pokwitowania itp.). Orzekające sądy mogą zaś, w oparciu treść faktury, samodzielnie lub z uwzględnieniem innych dowodów ustalić treść stosunku prawnego łączącego strony.
Moim zdaniem, podpisana przez dłużnika faktura VAT stanowi jednak mocny dowód na to, iż dłużnik zawarł z wierzycielem umowę, a na jej podstawie ma obowiązek zapłacić temu ostatniemu określoną w fakturze VAT kwotę. Uważam jednak, iż wypada w pozwie dodatkowo zgłosić i inne wnioski dowodowe, mające na celu wykazanie zawarcia umowy i powstanie zobowiązania o określonej treści (np. zeznania świadków czy wydruki e-maili). Nigdy bowiem nie wiadomo, który z poglądów dotyczących mocy dowodowej faktury VAT przyjmie sąd orzekający w konkretnej sprawie.
Zobacz również: Dopłaty do spółki komunalnej nie podlegają opodatkowaniu VAT
Mateusz Dąbroś
Aplikant adwokacki. Specjalista z zakresu prawa umów handlowych, prawa spółek kapitałowych oraz prawa antymonopolowego związany z Kancelarią Ślązak, Zapiór i Wspólnicy. W kręgu jego zainteresowań znajdują się zagadnienia związane z działalnością organów spółek kapitałowych, w tym w szczególności z podejmowanymi przez nie uchwałami. Pracuje obecnie nad rozprawą doktorską dotyczącą struktury zarządzania i kontroli nad funduszem inwestycyjnym.
Stypendysta międzynarodowego programu Programme in European Private Law for Postgraduates. Prelegent i organizator ogólnopolskiej oraz międzynarodowej konferencji z zakresu prawa prywatnego międzynarodowego oraz licznych ogólnopolskich konferencji z zakresu prawa cywilnego oraz prawa spółek handlowych.
Autor bloga na temat konstruowania, wykonywania oraz rozwiązywania umów zobowiązaniowych – umowny.pl.
Polecamy serwis: Podatki