Sejm/ We wtorek w podkomisji początek prac nad ustawą o pomocy prawnej
Sejmowa podkomisja we wtorek ma rozpocząć prace nad projektem ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej m.in. dla osób niezamożnych, seniorów i weteranów. Propozycję podczas sejmowej debaty w połowie maja poparły wszystkie kluby poselskie.
Projekt trafił do sejmowych komisji: sprawiedliwości i praw człowieka oraz samorządu terytorialnego i polityki regionalnej. W zeszłym tygodniu komisje te powołały podkomisję złożoną z dziewięciu osób. Jest w niej czworo przedstawicieli PO, dwoje PiS, posłanka SLD oraz posłowie PSL i Zjednoczonej Prawicy.
Propozycje przepisów o nieodpłatnej pomocy prawnej na etapie przedsądowym dla osób niezamożnych, seniorów po 75. roku życia, kombatantów, weteranów, posiadaczy Karty Dużej Rodziny i ofiar klęsk żywiołowych rząd przyjął w połowie kwietnia. W kraju ma zostać utworzonych ponad 1,5 tys. punktów, w których będą udzielane bezpłatne porady. Łącznie - według szacunków MS - ustawa może dotyczyć ponad 5 mln potencjalnych beneficjentów pomocy prawnej.
Premier Ewa Kopacz na początku maja, w dniu powołania nowego ministra sprawiedliwości Borysa Budki mówiła, że głównym jego zadaniem ma być "dopilnowanie w Sejmie" ustawy o bezpłatnej pomocy prawnej. "To ważna zapowiedź z mojego expose, ale też wiem, jak bardzo bliska sercu pana prezydenta, na realizację której czeka wiele milionów Polaków, którzy dzisiaj nie mogą skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej ze względu na barierę finansową" - podkreślała premier.
Jako regułę przyjęto, że pomoc będą świadczyć adwokaci lub radcowie prawni na podstawie umowy zawartej z powiatem. Powiat będzie mógł jednak powierzyć prowadzenie połowy punktów na jego terenie organizacjom pożytku publicznego. W punktach prowadzonych przez te organizacje - obok pomocy adwokatów i radców - będzie możliwe także uzyskanie porad dotyczących prawa podatkowego, które będą udzielane przez doradców podatkowych.
Organizacje pozarządowe - jak przewidziano - będą także mogły zatrudniać do udzielania pomocy osoby, które ukończyły wyższe studia prawnicze, jeśli mają one co najmniej trzyletnie doświadczenie w wykonywaniu czynności związanych ze świadczeniem pomocy prawnej.
Kwestia ta wzbudziła kontrowersje w czasie konsultowania projektu. "Środki publiczne finansujące pomoc prawną powinny być (...) przeznaczone na usługi prawnicze najwyższej jakości, świadczone przez prawników mających uprawnienia zawodowe adwokata lub radcy prawnego" - pisał niedawno w opinii Sąd Najwyższy.
Z kolei zdaniem adwokatury "naraża interes obywateli to, by porady prawne oraz pisma wszczynające postępowanie w sprawie sporządzały osoby nieposiadające uprawnień zawodowych adwokata lub radcy prawnego, które nieobjęte są tajemnicą zawodową, które nie podlegają zasadom etyki zawodowej".
W myśl projektu, pomoc prawna ma polegać na: poinformowaniu o obowiązującym stanie prawnym, przysługujących uprawnieniach lub spoczywających obowiązkach; wskazaniu sposobu rozwiązania problemu prawnego; pomocy w sporządzeniu projektu pisma w zakresie niezbędnym do udzielenia pomocy (oprócz pism procesowych w postępowaniach przygotowawczym lub sądowym i pism w postępowaniu sądowo-administracyjnym); sporządzeniu projektu pisma wszczynającego postępowanie sądowe, pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.
Ponadto projekt zawiera także przepisy dotyczące udzielania bezpłatnej informacji prawnej. Ma być ona udzielana w wojewódzkich centrach informacji prawnej za pośrednictwem infolinii telefonicznej. Udzielanie informacji telefonicznej w centrum wojewoda będzie powierzał organizacji pożytku publicznego wyłonionej w otwartym konkursie ofert.
Nowa ustawa ma poruszać też kwestie edukacji prawnej społeczeństwa. Programy edukacyjne przeznaczone do realizacji w formie kampanii społecznych mają być realizowane we współpracy z organizacjami pozarządowymi.
Ustawa ma wejść w życie od początku 2016 r. - jeśli chodzi o pomoc prawną, zaś od początku 2017 r. w odniesieniu do przepisów regulujących informację prawną udzielaną przez infolinię. Resort sprawiedliwości szacuje, że realizacja ustawy w pierwszym roku jej obowiązywania wyniesie ponad 94 mln zł; w ciągu 10 lat kwota ta ma wynieść ponad 1 mld 79 mln zł. (PAP)
Zobacz również: Ponad 1 mld złotych w ciągu dziesięciu lat na darmową pomoc prawną