Reformę profesji komornika, wzmocnienie nadzoru nad komornikami oraz wprowadzenie obowiązku nagrywania czynności egzekucyjnych - przewiduje nowa ustawa o komornikach podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę. O podpisaniu ustawy poinformowała w piątek Kancelaria Prezydenta.
Ustawa ma zastąpić obecnie obowiązujące przepisy o komornikach sądowych i egzekucji pochodzące z 1997 r. Przygotowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości przepisy wprowadzają - według autorów - "przejrzyste reguły działalności komorniczej, ale przede wszystkim jej celem jest przywrócenie zaufania do zawodu komornika sądowego – jako funkcjonariusza publicznego, a nie swego rodzaju przedsiębiorcę nastawionego na zysk".
"Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2019 r., analogicznie jak ustawa z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych, z wyjątkiem przepisu określającego tryb powoływania komorników przez ministra sprawiedliwości, który wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia ustawy" - poinformowała w komunikacie Kancelaria Prezydenta.
W nowej ustawie o komornikach w sposób istotny zwiększone zostały uprawnienia nadzorcze i kontrolne ministra sprawiedliwości nad komornikami. "W wypadku rażącego lub uporczywego naruszenia prawa przez komornika wprowadzono także możliwość odwołania komornika z urzędu przez ministra sprawiedliwości, co stanowi rozwinięcie dotychczas przysługujących ministrowi uprawnień do odwołania komornika z urzędu" - podkreślono w uzasadnieniu. Jak zaznaczono chodzi o "pełniejsze i efektywniejsze sprawowanie przez niego nadzoru zwierzchniego nad komornikami". Minister na każdym etapie postępowania dyscyplinarnego będzie mógł także zawiesić komornika w czynnościach.
Zgodnie z ustawą, czynności egzekucyjne prowadzone w terenie mają być obowiązkowo nagrywane; zarejestrowany obraz i dźwięk stanie się częścią dokumentacji sprawy. "Ta zmiana ma charakter przełomowy i służy zarówno kontroli poprawności czynności, jak i bezstronności oraz etycznych standardów pracy komorników" - zaznaczono.
Jak wskazało MS, przy egzekucji komornik każdorazowo będzie zobowiązany do wręczenia dłużnikowi klarownego formularza skargi, tak aby każdy mógł skierować ją do właściwego sądu, jeśli doszło do nieprawidłowości. "Według szacunków MS, 80 proc. skarg na czynności komorników jest nieuwzględniana z powodu braków formalnych. Wynika to w dużej mierze z niskiej świadomości prawnej obywateli. Komornik, przystępując do egzekucji, wręczy dłużnikowi nie tylko informację o przysługujących mu prawach, lecz również formularz skargi" - zaznaczyła Kancelaria Prezydenta.
Zobacz: Kadry i płace
Ustawa zakłada też, że przymusowe otwarcie przez komornika mieszkania dłużnika lub przeszukanie takiego mieszkania musi nastąpić w asyście policji.
Nowe przepisy przewidują, że komornik ma działać osobiście, a czynności, które zleca asesorom, mogą mieć jedynie funkcję szkoleniową, jako przygotowanie do zawodu. Komornik ma ponosić też całą odpowiedzialność, w tym odszkodowawczą, za prawidłowe działanie asesorów.
"Celem regulacji jest wyeliminowanie sytuacji, w których niektórzy komornicy faktycznie pozostawali nieobecni w kancelarii przez znaczną część roku, a ich obowiązki wykonywali zastępujący ich asesorzy, przy braku jakichkolwiek możliwości prezesa sądu apelacyjnego do badania merytorycznej zasadności wniosków o ustanowienie zastępcy" - wskazano w uzasadnieniu.
Ustawa podnosi granicę minimalnego wieku osoby powoływanej na to stanowisko – z 26 na 28 lat. Jednocześnie obniżona zostaje górna granica wieku komornika – z 70 do 65 lat.
Przepisy wprowadzają też wymóg posiadania wyższego wykształcenie prawniczego przez komorników. "Dziś blisko 30 proc. komorników nie ma wyższego wykształcenia prawniczego, a około dziewięć proc. spośród nich zaledwie średnie. Będą oni musieli skończyć studia prawnicze (w terminie 7 lat od dnia 1 stycznia roku następującego po dniu wejścia w życie nowej ustawy), albo odejdą z zawodu" - wskazywał resort.
Ustawa nadaje też nowy kształt aplikacji komorniczej, podczas której większy nacisk będzie położony "na kwestie etyki i rzetelności wykonywania zawodu komornika". Wprowadzone mają też zostać precyzyjne oświadczenia majątkowe komorników, według wzoru określonego przez MS.
W końcu marca prezydent podpisał już inną nową ustawę - o kosztach komorniczych. Przepisy upraszczają m.in. katalog opłat egzekucyjnych. "Szacuje się, że średnia opłata komornicza wynosi obecnie około 12,5 proc. wyegzekwowanej kwoty, a w niektórych kancelariach sięga 15 proc. Po wejściu w życie tej ustawy średnia opłata spadnie do 10 proc., a w niektórych przypadkach do 3 proc., jeżeli spłata długu nastąpi w ciągu miesiąca od powiadomienia o wszczęciu egzekucji" - poinformowano. (PAP)
autor: Marcin Jabłoński