Dodatkowe wynagrodzenie roczne może otrzymać wyłącznie pracownik, a zatem stanowi ono przychód ze stosunku pracy, podlegający opodatkowaniu jak wynagrodzenie (na zasadach ogólnych na podstawie obowiązującej skali podatkowej). W tym przypadku mają więc zastosowanie pracownicze koszty uzyskania przychodów – tak jak przy wynagrodzeniach.
Przychodami ze stosunku pracy (stosunku służbowego i pokrewnych) są wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty – bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. Dotyczy to w szczególności wynagrodzenia, ale także różnego rodzaju dodatków i nagród (art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych; dalej: updof).
Kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są – stosownie do treści art. 22 ust. 1 updof – koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 updof.
Czytaj także: Ograniczenia w wynagrodzeniach w bibliotekach samorządowych >>
ZAPAMIĘTAJ!
Wysokość tzw. zryczałtowanych pracowniczych kosztów uzyskania przychodów odnoszących się do danego roku podatkowego jest określona w art. 22 ust. 2 updof.
I tak, do przychodów określonych w art. 12 updof zakład pracy, rozliczając trzynastkę za dany rok, powinien zastosować koszty uzyskania przychodu zgodnie z art. 22 ust. 2 pkt 1 i 3 updof, w przypadku gdy:
• pracownik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku pracy (stosunków pokrewnych) – w wysokości 111,25 zł miesięcznie,
• miejsce stałego lub czasowego zamieszkania pracownika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a pracownik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę – w wysokości 139,06 zł miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 1668,72 zł.
Dodatkowe wynagrodzenie roczne, czyli tzw. trzynastka, stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy w momencie jego wypłaty (postawienia do dyspozycji) – nawet jeżeli jest należne za okresy wcześniejsze. Przychodami są bowiem pieniądze i wartości pieniężne (a także wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń), otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym (art. 11 ust. 1 updof).
PRZYKŁAD
Trzynastka należna za 2009 r., która zostanie wypłacona w pierwszym kwartale 2010 r., będzie przychodem pracownika za 2010 r. Dlatego będzie podlegała rozliczeniom podatkowo-składkowym zgodnie z przepisami (dotyczącymi skali podatkowej, kosztów uzyskania przychodu, kwoty zmniejszającej zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych) obowiązującymi od 1 stycznia 2010 r.
Trzynastki, jako przychód ze stosunku pracy, stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i składki na ubezpieczenie zdrowotne (art. 18 ust. 1 i art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Z kolei osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są pracownikami w myśl ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego (art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).
Czytaj także: Wynagrodzenie pracownika za dyżur >>
Podstawy prawne
• Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 127, poz. 1052)
• Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 71, poz. 609)
• Ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 118, poz. 989)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 243, poz. 2434)
JOANNA NOWICKA