Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku podkreśla, iż dotacja udzielana niepublicznym przedszkolom i innym formom wychowania przedszkolnego, o których mowa w art. 90 ust. 2b i 2d ustawy o systemie oświaty ma charakter roczny. W konsekwencji zdaniem tut. Izby, mając na względzie roczny charakter budżetu jednostki samorządu terytorialnego, nie można z dotacji na 2015r.( w nowym roku budżetowym) potrącić nadpłaconej dotacji w 2014r.( w ubiegłym roku budżetowym). W następstwie niezbędne jest zastosowanie procedury wynikającej z art. 252 ust. 1 pkt 2 i ust. 6 pkt 2 ustawy o finansach publicznych. Jeśli więc się okaże, że dotacja została przyznana w nadmiernej wysokości, to wówczas podmiot dotowany będzie zobowiązany do jej zwrotu na podstawie art. 251 lub art. 252 ustawy o finansach publicznych, natomiast w oparciu o art. 61 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych, właściwy organ ( w tym wójt, burmistrz lub prezydent miasta) będzie właściwy do wydania decyzji w odniesieniu do należności budżetowych o charakterze publiczno-prawnym, w tym kwot dotacji podlegających zwrotowi do budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
Polecamy serwis: Rachunkowość budżetowa
Powyższy kierunek rozważań znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie sądowo-administracyjnym. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 22 marca 2012r. sygn. akt II GSK 204/11 wskazał m.in.: ”Przekazanie organowi samorządu sprawozdania rocznego z wykorzystania dotacji przez placówkę oświatową nie ma wpływ na wysokość kolejnych części dotacji w przyszłości, a nieprawidłowości wykorzystania wywołują skutki przewidziane w ustawie o finansach publicznych.”. Podkreślenia również wymaga, że z rozważań zawartych w ww. orzeczeniu oraz w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 27 października 2010r. sygn. akt I SA/Gd 892/10 wynika, że podstawą ograniczenia ustawowego prawa do dotacji wypłacanej w comiesięcznych transzach, może być tylko przepis ustawowy. Z kolei pogląd o nielegalności zaliczania dotacji nadpłaconej w poczet dotacji należnej wyrażony został również przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 12 czerwca 2012r. sygn. akt I SA/Kr 271/12.
Niezależnie od powyższego należy zauważyć, że możliwość zaliczenia dotacji nadpłaconej w poczet dotacji należnej na rok kolejny, w nieuprawniony sposób wprowadza do dwóch odrębnych i niezależnych od siebie stosunków publicznoprawnych- pomiędzy dotującym a beneficjentem dotacji- instytucję potrącenia właściwą przepisowi art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014r. poz. 121z późn. Zm.), tj. potrącenia ustawowego. Dokonywania potrącenie dotyczy bowiem odrębnych od siebie świadczeń publicznoprawnych. Jedno opiera się na normie zakładającej obowiązek beneficjenta z tytułu zwrotu dotacji( wynikający ze wspomnianego wyżej art. 252 ustawy o finansach publicznych), drugie świadczenie opiera się na obowiązku organu w postaci wypłaty dotacji w transzach comiesięcznych (art. 90 ust. 3c w zw. z ust. 2b i 2d ustawy o systemie oświaty). Należy również dodać, że wskazanej oceny prawnej ww. stanu faktyczno-prawnego na gruncie cywilistycznym nie zmieni okoliczności, że potrącenie będzie miało charakter wzajemnego porozumienia (zgoda niepublicznej placówki oświatowej), czyli potrącenia umownego. Zdaniem RIO przedstawiona we wniosku konstrukcja potrącenia wykracza tym samym poza delegację ustawową dla organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, do określenia trybu rozliczenia dotacji z art. 90 ust. 4 ustawy o systemie oświaty.
Zobacz również: Klasyfikacja dochodów z tytułu zwrotu przez inną gminę kosztów dotacji
Dodatkowego argumentu przeciwko dopuszczalności zastosowania omawianej praktyki rozliczania środków dotacyjnych dostarcza wykładnia systemowa w zakresie przepisów dotyczących instytucji potrącenia, ale uregulowanego w art. 60-63 ustawy o finansach publicznych. Przede wszystkim podkreślenia wymaga, że należność jednostki samorządu terytorialnego z tytułu zwrotu dotacji stanowi niepodatkową należność o charakterze publiczno-prawnym, w rozumieniu art. 60 pkt 1 ustawy o finansach publicznych. Z kolei w art. 63 tejże ustawy zawarto normy umożliwiające dokonywanie przez organ potrąceń należności publiczno-prawnych jednostek samorządu terytorialnego, kosztem zobowiązań tych jednostek z tytułu wypłaty świadczeń określonych w pkt 1 i 2 art. 63 ust. 1 cyt. ustawy. Instytucja potrącenia z art. 63 cyt. ustawy, jakkolwiek umożliwia dokonywanie potrąceń na poczet uzyskania należności z tytułu zwrotu dotacji (art. 60 ust. 1), jednak potrącanymi mogą być tylko i wyłącznie te zobowiązania jednostki samorządu terytorialnego które dotyczą wypłaty za wywłaszczanie nieruchomości bądź odszkodowań orzeczonych decyzją administracyjną. Skoro więc ustawodawca, dotyczącą zwrotu dotacji, instytucję potrącenia uregulował w przepisach art. 60-63 ustawy o finansach publicznych i ograniczył do tam wymienionych zobowiązań jednostki samorządu terytorialnego, w ocenie tut. Izby, nie jest możliwe jej rozszerzenie na inne zobowiązania jednostki samorządu terytorialnego.
Podsumowując powyższe, w ocenie RIO w Gdańsku, dokonywanie jakichkolwiek potrąceń środków finansowych wynikających z rozliczenia dotacji pobranej w nadmiernej wysokości ze środkami finansowymi podlegającymi przekazaniu niepublicznej placówce oświatowej w nowym roku budżetowym, nie ma uzasadnienia prawnego. Trafna jest zatem uwaga poczyniona we wniosku, że: „Pokrycie dotacji pobranej w nadmiernej wysokości ze środków roku 2015 stanowiłoby z kolei dotację wykorzystaną niezgodnie z przeznaczeniem.”.
Natomiast, jeśli już zaistnieje taki niepożądany stan faktyczny- przy czym nie będzie poprzedzony wydaniem przez jednostkę samorządu terytorialnego stosownej decyzji o zwrocie części dotacji- to podmiot dotowany mógłby rozważyć zastosowanie postępowania ukierunkowanego, po pierwsze: na wezwanie jednostki samorządu terytorialnego do zapłaty niewypłaconej części dotacji, po drugie:- w przypadku odmowy zapłaty- na wystąpienie na drogę sądowego postępowania cywilnego z powództwem o zapłatę przeciwko wspomnianej jednostce.
Jednocześnie należy podkreślić, iż jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.
Źródło: Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku
Jak ująć w ewidencji księgowej urzędu miasta odpisane przedawnione nadpłaty podatku
Czy wydatki związane z realizacją zadania zleconego mogą być finansowane z dotacji celowej
Jak rozdzielić zadania związane z dokumentami finansowo-księgowymi w jednostce