Pytanie dotyczy następującej sytuacji:
Pracownik gminnego ośrodka sportu po długiej chorobie stawił się do pracy, ale przyniósł zaświadczenie o niezdolności do świadczenia pracy na dotychczasowym stanowisku. Z uwagi na to, że nie było możliwości przeniesienia go na inne, odpowiednie stanowisko, wypowiedziano umowę o pracę.
ODPOWIEDŹ
Nie, zgodnie ze stanowiskiem zaprezentowanym przez Sąd Najwyższy, pracodawca nie może skutecznie udzielić urlopu wypoczynkowego pracownikowi niezdolnemu do pracy. Zasady te nie ulegną zmianie w 2023 r.
UZASADNIENIE
Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Niezależnie od okresowych badań lekarskich, którym podlegają pracownicy, w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.
Niezdolność do pracy
Skoro w analizowanym przypadku, po przeprowadzeniu takich badań, pracownik nie uzyskał zaświadczenia o zdolności do pracy, a pracodawca nie miał możliwości przeniesienia go do pracy na innym stanowisku, konieczne stało się wypowiedzenie umowy łączącej strony
Zwolnienie z pracy
Przeciwwskazanie lekarskie do wykonywania choćby jednego obowiązku należącego do zakresu czynności na zajmowanym stanowisku pracy uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę (wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1999 r., sygn. akt I PKN 469/99).
Zaległy urlop wypoczynkowy
Z uwagi na to, że w przypadku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem z powodu niezdolności do pracy na określonym stanowisku stosuje się "standardową" procedurę wypowiedzenia stosunku pracy, pracodawcy w sposób naturalny chcą skorzystać (i w praktyce często to robią) z regulacji art. 1671 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (dalej: k.p.), zgodnie z którą w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest zobowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca udzieli mu urlopu. Takie postępowanie należy jednak uznać za niewłaściwe. Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy, pracodawca nie może skutecznie udzielić urlopu wypoczynkowego pracownikowi niezdolnemu do pracy nawet wówczas, gdy pracownik wyraził na to zgodę.
|
Całokształt regulacji prawnej urlopów wypoczynkowych uzasadnia tezę, że udzielenie pracownikowi zwolnienia urlopowego w okresie niezdolności do pracy jest niedopuszczalne i prawnie nieskuteczne. Urlop jest jedną z instytucji zabezpieczających prawo pracownika do wypoczynku (…), gwarantowane w art. 66 Konstytucji RP. Niezdolność do pracy wyłącza możliwość wykorzystania urlopu zgodnie z jego przeznaczeniem w każdym przypadku. Urlop przypadający w okresie niezdolności do pracy z istoty swej nie może spełnić przypisanych mu funkcji. Dlatego udzielenie urlopu w okresie niezdolności do pracy jest prawnie niedopuszczalne. Zakaz ten skierowany jest do pracodawcy i ma charakter stanowczy, co znaczy, że nie może go uchylić ewentualna zgoda pracownika. Wyrok Sądu Najwyższego z 10 listopada 1999 r. (sygn. akt I PKN 350/99) |
Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop
Oznacza to, że w analizowanym przypadku pracodawca nie może udzielić pracownikowi urlopu na podstawie art. 1671 k.p., nawet jeżeli pracownik wyrazi na to zgodę. Tym samym, pracodawca będzie zobowiązany do wypłacenia pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop na podstawie art. 171 k.p.
Podstawa prawna
-
art. 165-166, art. 1671, art. 171, art. 229 § 2 i 4 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 655)
Powołane orzeczenia sądów
-
wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1999 r. (sygn. akt I PKN 469/99)
-
wyrok Sądu Najwyższego z 10 listopada 1999 r. (sygn. akt I PKN 350/99)
-
MAŁGORZATA MASŁOWSKA
prawnik specjalizujący się w tematyce prawa podatkowego i prawa pracy, redaktor merytoryczny dwutygodnika "Rachunkowość Budżetowa"