Senat pracuje nad nowelizacją kodeksu pracy wprowadzającą nowy urlop opiekuńczy Związki zawodowe proponują wprowadzenie poprawki o płatności tego urlopu. Zapłacić ma według ich propozycji ZUS albo pracodawca.
Czy urlop opiekuńczy jest płatny?
Podstawą nowego urlopu opiekuńczego jest art. 1731 § 1 k.p. Pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego urlop opiekuńczy, w wymiarze 5 dni, w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.
Za członka rodziny, uważa się syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka.
Urlopu, udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. We wniosku wskazuje się imię i nazwisko osoby, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych, przyczynę konieczności zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia przez pracownika oraz w przypadku członka rodziny ‒ stopień pokrewieństwa z pracownikiem lub w przypadku osoby niebędącej członkiem rodziny ‒ adres zamieszkania tej osoby.
UWAGA! Urlopu, udziela się na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej w terminie nie krótszym niż 1 dzień przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Pozwala to na skorzystanie z urlopu w sytuacjach nagłych.
Na podstawie art. 1732 okres urlopu opiekuńczego wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Wszystkie te reguły pozwalają na udzielenie przez pracownika realnego wsparcia w postaci opieki choremu krewnemu. Urlop jest jednak bezpłatny!
Związkowcy chcą odpłatności urlopu opiekuńczego
I proponują wprowadzenie w Senacie poprawek do nowelizacji.
NSZZ Solidarność i Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych mają zastrzeżenia dot. bezpłatnego pięciodniowego urlopu opiekuńczego, który przewiduje nowelizacja kodeksu pracy. Zdaniem związków, nie będzie on spełniać swojej funkcji; pracownicy nie będą go wykorzystywać, albo będą korzystać z niego na samym końcu.
W opinii OPZZ, pracownik powinien móc zachować prawo do wynagrodzenia za ten urlop, by spełniać cel wdrażanej dyrektywy, jakim jest łączenie obowiązków rodzinnych, opiekuńczych z pracą zawodową. Paweł Śmigielski z OPZZ zauważył, że bezpłatne urlopy cieszą się znikomą popularnością w Polsce.
"Proponujemy, aby za czas tego urlopu pracownik otrzymywał wynagrodzenie liczone jak za czas urlopu wypoczynkowego lub aby miał prawo do otrzymania stosownego świadczenia pieniężnego z ZUS. (...) Uważamy, że będzie to dobre rozwiązanie, które wzmocni popularność urlopu opiekuńczego" – powiedział Śmigielski.
NSZZ Solidarność także ma uwagi odnośnie odpłatności urlopu opiekuńczego, a także zwolnienia z tytułu siły wyższej.
"O ile to zwolnienie jest płatne 50 proc., to urlop opiekuńczy jest bezpłatny (...) pracownicy nie będą korzystać z tych form urlopów, zwolnień. Będą wybierać opiekę na dziecko, będą korzystać z urlopu wypoczynkowego, natomiast najprawdopodobniej w ostatniej kolejności będą korzystać z bezpłatnego urlopu opiekuńczego" – powiedziała PAP dr Anna Reda-Ciszewska, ekspertka NSZZ Solidarność.
Zaznaczyła jednak, że sam projekt ustawy, z punktu widzenia pracownika, należy ocenić pozytywnie ze względu na szereg różnych korzystnych, ochronnych rozwiązań. Zwłaszcza jeśli chodzi o umowy o pracę na czas określony.
"Umowy o pracę na czas określony zostaną zrównane z umowami na czas nieokreślony w zakresie ich wypowiadania. Pracodawca będzie musiał podawać przyczynę przy wypowiadaniu umowy na czas określony". Wskazała, że jest to dobre rozwiązanie, na którym skorzystają pracownicy. W jej ocenie, nie należy się bać, że pracodawcy odejdą od umów na czas określony na rzecz umów cywilno-prawnych.
"Mamy obecnie rynek pracownika. Jeżeli pracodawca chce konkurować o dobrego pracownika, musi mu zapewnić odpowiednią, stabilną podstawę zatrudnienia, stąd też ja bym się nie obawiała ucieczki pracodawców w umowy prawa cywilnego" – powiedziała.
Kolejnym elementem, na który zwróciła uwagę Reda-Ciszewska, jest zmiana granicy wieku dziecka z 4 lat na 8 lat. Przypomniała, że obecnie pracownik opiekujący się dzieckiem w wieku do 4 lat nie może pracować w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej i w uciążliwych systemach pracy.
"Teraz pracownicy opiekujący się dziećmi do lat 8 będą mogli korzystać z zakazów o charakterze względnym, będą mogli odmówić takiej pracy. (...) Dodatkowo rodzice dzieci do lat 8 będą mieli prawo do wnioskowania o elastyczną organizację czasu pracy". Zaznaczyła, że jest to dobre rozwiązanie, mające na celu pogodzenie życia zawodowego z życiem rodzinnym.
Polecamy: „Kodeks pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami”