Jednostki samorządu terytorialnego są zobowiązane do sporządzania skonsolidowanego bilansu zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (dalej jako rozporządzenie o planach kont), wydanego na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.
Obowiązującymi są tu regulacje zawarte w rozdziale 6 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, z uwzględnieniem wytycznych z rozporządzenia o planach kont co do:
- założenia, że jednostka samorządu terytorialnego jest jednostką dominującą;
- wzoru skonsolidowanego bilansu;
- uznaniowości co do faktu rozszerzenia zakresu informacji przekazywanych sprawozdaniem finansowym poprzez zwiększenie szczegółowości w stosunku do standardowego wzorca bilansu skonsolidowanego.
Procedury konsolidacyjne w praktyce są obarczone wieloma trudnościami, których źródłem jest złożona prawnie i organizacyjnie struktura jednostek samorządu terytorialnego.
Pewnym rozwiązaniem organizacyjnym są tu zapisy polityki rachunkowości lub coroczne zarządzenie w sprawie sporządzania skonsolidowanego bilansu.
Takie wewnętrzne akty prawne skutecznie niwelują wszelkie wątpliwości co do operacyjno-technicznych, organizacyjnych , prawnych czy finansowych aspektów przygotowania skonsolidowanego bilansu. Ponadto, usprawniają one cały proces prac nad sprawozdaniem oraz uprawdopodobniają pozytywny ich skutek finalny, czyli wiarygodność przedstawianego bilansu.
Procedury szczegółowo powinny określać :
- wykaz jednostek objętych skonsolidowanym sprawozdaniem;
- dokumentację konsolidacyjną;
- definicje, interpretacje, słowniczek pojęć;
- metodę konsolidacji;
- sposób dokonywania wyłączeń;
- terminy sporządzania i przekazania sprawozdania;
- odbiorców sprawozdania;
- osoby odpowiedzialne;
- wszelkie inne informacje pomocne przy sporządzaniu skonsolidowanego bilansu.
Jednostka dominująca obejmuje skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym dane jednostek zależnych metodą konsolidacji pełnej oraz dane jednostek współzależnych niebędących spółkami handlowymi metodą konsolidacji proporcjonalnej.
Przy stosowaniu metody konsolidacji pełnej w pierwszej kolejności sumuje się kwoty poszczególnych pozycji bilansów jednostki dominującej i poszczególnych jednostek zależnych, bez względu na udział jednostki dominującej we własności jednostek zależnych.
Po dokonaniu sumowań przeprowadza się korekty i wyłączenia konsolidacyjne, o których mowa w art. 60 ustawy o rachunkowości.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 885 z późn. zm.);
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. 2013, poz. 330 z późn. zm.);
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 289).
Zobacz również: Łączne sprawozdanie finansowe JST a sprawozdania jednostek administracji zespolonej