Nowela rozszerza katalog zdarzeń, które uruchamiają klauzulę wyjścia stabilizującej reguły wydatkowej (SRW) o stan epidemii oraz określa ścieżki automatycznego powrotu jej stosowania. W zależności od sytuacji makroekonomicznej, czas powrotu do SRW wynosi od 2 do 4 lat.
"Wprowadzone modyfikacje nie zmieniły konstrukcji SRW. Nastąpiło rozszerzenie katalogu sytuacji włączających klauzulę wyjścia o sytuację, której nikt wcześniej nie przewidywał, tj. stan epidemii. Ponadto określono automatyczny mechanizm powrotu do SRW. Należy zauważyć, że klauzula wyjścia istniała w SRW od początku, co jest zgodne z wymogami dyrektywy UE dla reguł fiskalnych" – mówi minister finansów Tadeusz Kościński.
Jak dodaje, wprowadzone zmiany umożliwią wsparcie gospodarki dodatkowymi środkami finansowymi w sytuacji wprowadzenia jednego ze stanów (wojennego, wyjątkowego, klęski żywiołowej) lub ogłoszenia stanu epidemii na obszarze Polski.
"Dostosowujemy SRW do zmieniających się warunków. Bez wprowadzenia proponowanych zmian, uruchomienie działań w ramach tarcz antykryzysowych musiałoby zostać zrównoważone ograniczeniem innych wydatków w ramach podmiotów objętych SRW" – zaznacza Kościński.
Wprowadzone zmiany
Dostosowano przepisy art. 112d ufp w zakresie stosowania SRW do obecnej sytuacji związanej z epidemią. Dzięki zmianom będzie możliwe:
- zastosowanie klauzuli wyjścia wobec SRW w stanie epidemii i jednoczesnego znacznego pogorszenia sytuacji makroekonomicznej;
- określenie automatycznego, stopniowego powrotu do reguły w okresie od 2 do 4 lat od wystąpienia jednego ze stanów określonych w art. 112d ufp.
Korzyści z wprowadzonych zmian
Przyjęte przez RM rozwiązanie jest spójne zarówno z zaleceniami dotyczącymi wspierania wzrostu gospodarczego przy określonych ramach fiskalnych, jak i pozwala na zastosowanie w Polsce analogicznego rozwiązania do wprowadzonej w UE tzw. generalnej klauzuli wyjścia. Unijna regulacja zakłada odejście od przestrzegania reguł w zakresie wynikającym z działań podejmowanych dla przeciwdziałania gospodarczym efektom epidemii. Oznacza to bardziej elastyczne podejście UE, w obliczu ogólnounijnej recesji, do wzrostu wydatków niezbędnych dla wsparcia systemów ochrony zdrowia, ludności oraz gospodarki.
Warianty powrotu do SRW
Zgodność z wymogami unijnymi
Wprowadzone rozwiązanie wychodzi naprzeciw postulatom instytucji międzynarodowych i ekonomistów dot. przejrzystego określenia czasu obowiązywania klauzuli wyjścia reguł i ścieżek powrotu oraz jest spójne z wymogami tzw. dyrektywy budżetowej UE, której implementację stanowi SRW.
Zgodnie z dyrektywą w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich UE (Dyrektywa Rady 2011/85/UE) SRW powinna być stosowana w każdej ustawie budżetowej, z wyjątkiem sytuacji, gdy tymczasowe zastosowanie mają ściśle określone prawnie klauzule wyjścia ze stosowania tej reguły. Jednak ich stosowanie musi być zawężone do ograniczonej liczby przypadków i doprecyzowane – co ma miejsce w przyjętej przez RM nowelizacji ustawy o finansach publicznych.
Wprowadzone zmiany nie zmieniły samej konstrukcji SRW. Nastąpiło rozszerzenie katalogu zdarzeń uruchamiających klauzulę wyjścia o stan epidemii; określono również warunki zastosowania klauzuli i automatyczne ścieżki powrotu do reguły.