Mechanizm odwrotnego obciążenia polega na tym, że to nabywca (zamawiający), a nie sprzedawca (wykonawca), ma obowiązek rozliczenia i odprowadzenia VAT od nabywanych towarów. Wykonawca zamówienia, wystawiając fakturę, nie wykazuje w niej stawki i kwoty VAT. Zamiast tego faktura powinna zawierać zwrot „odwrotne obciążenie”.
Ponieważ to zamawiający rozlicza podatek od takiej transakcji, nie przekazuje on wykonawcy stosownej kwoty na uiszczenie należnego VAT. Zmiana sposobu rozliczenia nie powoduje więc zmniejszenia kwoty środków przewidzianych na realizację zamówienia. O ile bowiem wartość zamówienia nie uwzględnia kwoty VAT, o tyle w dalszym ciągu sama transakcja podlega opodatkowaniu.
W art. 91 ust. 3a ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (dalej: upzp) wprowadzony został obowiązek informacyjny polegający na tym, że wykonawca, składając ofertę, informuje zamawiającego, czy wybór oferty będzie prowadzić do powstania u zamawiającego obowiązku podatkowego.
Zobacz serwis: Podatki
Obowiązek informacyjny wynikający z art. 91 ust. 3a upzp
Mimo że to wykonawca przy składaniu oferty ma poinformować zamawiającego, czy wybór oferty będzie prowadził do powstania u zamawiającego obowiązku podatkowego, zamawiający z własnej inicjatywy powinien o tym zobowiązaniu przypomnieć wykonawcy, zamieszczając taki wymóg w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ).
W informacji przedstawianej na podstawie art. 91 ust. 3a upzp wykonawca powinien zamieścić nazwę (czy też rodzaj) towaru lub usługi, których dostawa lub świadczenie będzie prowadzić do powstania odwróconego VAT. Powinien też wskazać ich wartość bez kwoty tego podatku. Z kolei zamawiający, w celu oceny takiej oferty, doliczy do przedstawionej w niej ceny kwoty VAT w odpowiednich stawkach, które będzie miał obowiązek rozliczyć.
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
Czy zawsze istnieje obowiązek informacyjny
Jednym z problemów związanych z obowiązkiem informowania zamawiającego o odwróconym VAT jest kwestia, czy wykonawca zawsze powinien składać zamawiającemu wraz z ofertą informację wynikającą z art. 91 ust. 3 upzp.
Literalne brzmienie art. 91 ust. 3a upzp wskazuje, że działania zamawiającego określone w tym przepisie mają charakter warunkowy. Zamawiający podejmuje je wyłącznie w sytuacji, gdy ziszczą się przesłanki powodujące powstanie po jego stronie obowiązku podatkowego – czyli gdy doszło do złożenia oferty, której wybór prowadziłby do takiego obowiązku. Wówczas zamawiający dolicza VAT do nabywanych przez siebie towarów bądź usług, który będzie miał obowiązek rozliczyć.
Drugie zdanie art. 91 ust. 3a upzp wskazuje natomiast, że obowiązek wykonawców w zakresie odwróconego VAT (czyli złożenie stosownego oświadczenia) występuje zawsze, gdy taki mechanizm nastąpi.
Taką interpretację tych przepisów wielokrotnie potwierdziła KIO. Izba podkreślała, że wykładania art. 91 ust. 3a upzp prowadzi do wniosku, że wymóg złożenia informacji o tym, czy wybór oferty będzie prowadził do powstania u zamawiającego obowiązku podatkowego, odnosi się wyłącznie do sytuacji, w której wykonawca składa ofertę prowadzącą do powstania takiego obowiązku. W związku z tym obowiązek informacyjny konkretyzuje się jedynie w przypadku powstania u zamawiającego obowiązku podatkowego. W innym przypadku wykonawcy nie mają obowiązku złożenia takiej informacji.
Przeczytaj w INFORLEX.PL Sektor publiczny cały artykuł: Odwrotne obciążenie VAT w zamówieniach publicznych