Tak, jednostka właściwie nadal może wystawiać rachunki (nie ma bowiem takiego zakazu). Jednak ze względów profilaktycznych wskazane jest, aby dokumenty tytułowane „rachunek" jednostka zastąpiła dokumentami tytułowanymi „faktura".
Do końca 2013 r. podatnicy, którzy nie byli zarejestrowani jako podatnicy VAT, mieli obowiązek (na żądanie nabywców towarów i usług) wystawiać rachunki, które do celów VAT uważane były za faktury. Wynikało to z § 17 pkt 4 obowiązującego wówczas rozporządzenia o fakturach.
Obecnie podobnego przepisu nie ma. Jednocześnie z art. 106b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT) wynika, że faktury są dokumentami, które mogą wystawiać wszyscy podatnicy - w tym podatnicy, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT.
Nie oznacza to zakazu wystawiania rachunków, ponieważ żaden przepis takiego zakazu nie przewiduje,
a jednocześnie przepisy o wystawianiu rachunków nie zastrzegają, że rachunki mogą być wystawiane wyłącznie w określonych nimi przypadkach. Jednostka, co do zasady, nadal może wystawiać zatem rachunki.
Zobacz również: Czy można odliczyć VAT z faktury, gdy wystawca nie jest podatnikiem VAT
Należy jednak zauważyć, że teoretycznie wystawienie rachunku nie zwalnia jednostki z obowiązku wystawienia faktury - jeżeli nabywca towaru czy usługi zażąda wystawienia faktury (należy bowiem zauważyć, że sprzedaż zwolniona z VAT musi być udokumentowana fakturami tylko na żądanie nabywcy - art. 106b ust. 2 i 3 ustawy o VAT).
W praktyce rachunki wystawiane przez jednostkę mogą być jednocześnie fakturami, a więc wystawiając je - jednostka może wypełniać obowiązek wystawienia faktury. Spowodowane jest to tym, że od dłuższego czasu (od 1 stycznia 2013 r.) oznaczanie faktur wyrazami „FAKTURA VAT" nie jest wymagane. W konsekwencji każdy dokument zawierający dane wymagane dla faktur jest fakturą.
INTERPRETACJE
(...) z przepisów tych nie wynika, że faktura musi zawierać nazwę „faktura". Zaznacza się w tym kontekście jednak, że w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. fakturą jest każdy dokument zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie (art. 2 pkt 31 ustawy o podatku od towarów i usług), nie zaś dokument zawierający nazwę „faktura".
Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 16 kwietnia 2014 r., sygn. ITPP3/443-68/14/AT
Fakturą może być zatem również dokument zatytułowany „rachunek", o ile zawiera dane wymagane dla faktur. O to zaś nietrudno, ponieważ przepisy § 3 pkt 1-3 rozporządzenia Ministra Finansów z 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur przewidują, że faktury dokumentujące czynności zwolnione z VAT mogą zawierać znacznie mniej elementów niż „zwykłe" faktury.
Przykład
Faktury wystawiane przez podatników korzystających ze zwolnienia z VAT ze względu na wartość sprzedaży nieprzekraczającą 150 000 zł (do końca 2013 r. było to tzw. zwolnienie podmiotowe) muszą zawierać tylko datę wystawienia, numer kolejny, imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy, nazwę (rodzaj) towaru lub usługi, miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług, cenę jednostkową towaru lub usługi oraz kwotę należności ogółem (§ 3 pkt 3 rozporządzenia w sprawie faktur) - a więc w zasadzie taką samą treść jak rachunki.
Ze względów profilaktycznych i praktycznych warto jednak, aby jednostka zaczęła wystawiać dokumenty tytułowane „faktura" (zwłaszcza jeżeli jednostka nie jest zwolniona z VAT ze względu na wartość sprzedaży - w takim bowiem przypadku wystawiane przez jednostkę faktury powinny zawierać podstawę prawną zwolnienia, której to podstawy zapewne nie wskazują wystawiane przez jednostkę rachunki). Wystawianie nadal „rachunków" może być źródłem nieporozumień, jak również sporów z organami podatkowymi.
Przykładowo, w cytowanej wyżej interpretacji indywidualnej z 16 kwietnia 2014 r. czytamy, że w przedmiotowej sprawie, gdy żądają tego nabywcy, Wnioskodawca nie może wystawiać rachunków w rozumieniu przepisu art. 87 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa - przepisy art. 106b ust. 1 pkt 1 w zw. z ust. 3 pkt 2 są przepisami szczególnymi względem postanowień Ordynacji podatkowej. Okoliczności tej nie zmienia argumentacja Wnioskodawcy, odwołująca się do przepisów w zakresie VAT, z których nie wynika, że faktura musi zawierać nazwę „faktura", zwłaszcza w kontekście art. 2 pkt 31 ustawy o podatku od towarów i usług.
TOMASZ KRYWAN - prawnik, doradca podatkowy, właściciel kancelarii doradztwa podatkowego, autor wielu publikacji z zakresu podatków
PODSTAWY PRAWNE
art. 106a, art. 106b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1171)
§ 3 pkt 1-3 rozporządzenia Ministra Finansów z 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz.U. z 2013 r. poz. 1485)
Polecamy serwis: Podatki