Ograniczenia dla robót budowlanych w trakcie pandemii
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, dalej zwana specustawą koronawirusową, która weszła w życie 8 marca, została znowelizowana.
Zmiany, które wprowadzono do specustawy koronawirusowej, weszły w życie 31 marca 2020 r. Objęły również postanowienia dotyczące zasad prowadzenia robót budowlanych w czasie pandemii, o czym szerzej pisałam w tym artykule.
Obowiązujący do 31 marca 2020 r. artykuł 12 specustawy koronawirusowej zawierał szerokie wyłączenie stosowania przepisów prawa budowlanego, ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami - do projektowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych, w tym zmiany sposobu użytkowania w związku z przeciwdziałaniem COVID-19. Tak ogólne wyłączenie w praktyce doprowadzić mogło do stworzenia realnego zagrożenia dla bezpieczeństwa ludzi (mowa przecież o normach prawa budowlanego), co pewnie było jedną z przyczyn wprowadzenia ustawowych ograniczeń omawianego wyłączenia.
Polecamy: Klasyfikacja budżetowa 2020
Obowiązek informowania
Obecnie brzmienie przepisu art. 12 specustawy zostało zmienione. Prowadzenie robót budowlanych oraz zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, wymagają niezwłocznego poinformowania organu administracji architektoniczno-budowlanej.
W informacji skierowanej do organu administracji architektoniczno-budowlanej należy określić:
- rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia - w przypadku prowadzenia robót budowlanych;
- dotychczasowy i zamierzony sposób użytkowania obiektu budowlanego lub jego części - w przypadku zmiany sposobu użytkowania.
Specustawa koronawirusowa nie precyzuje, w jakiej formie ma zostać przekazana wspomniana informacja. Co istotne, specustawa nie zastrzega w tym zakresie wymogu zachowania formy pisemnej. Należy zatem przyjąć, że informacja przekazana za pośrednictwem wiadomości e-mail lub w inny sposób, jeżeli tylko możliwe będzie zidentyfikowanie informującego, jest dopuszczalna.
Zabezpieczenie prowadzenia robót
Jeżeli prowadzenie robót budowlanych, o których mowa wyżej, powoduje zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, organ administracji architektoniczno-budowlanej, w drodze decyzji podlegającej natychmiastowemu wykonaniu, niezwłocznie ustala wymagania dotyczące niezbędnych zabezpieczeń ich prowadzenia.
Natychmiastowa wykonalność decyzji w normalnym trybie może zostać nadana przez organ, zgodnie z art. 108 kodeksu postępowania administracyjnego, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony.
Decyzja taka obligatoryjnie musi zostać wykonana przez jej adresata nawet w sytuacji, gdyby nie była jeszcze ostateczna. Jest to szczególnie istotne w kontekście innych zmian wprowadzonych specustawą koronawirusową, które zawieszają bieg terminów administracyjnych. W związku z trwającą epidemią, uchybienie przez stronę na przykład terminowi na wniesienie odwołania nie prowadzi do zyskania przez decyzję waloru ostateczności. Termin na wniesienie odwołania zakończy się bowiem dopiero wtedy, gdy zakończy się epidemia. Gdyby decyzja administracyjna nie została opatrzona rygorem natychmiastowej wykonalności, w obecnej sytuacji niemożliwym byłoby egzekwowanie realizacji nałożonych nią obowiązków.
Kierownik budowy i inspektor nadzoru inwestorskiego - nadal niezbędni na placu budowy
Specustawa koronawirusowa przewiduje również, że w przypadku prowadzenia robót budowlanych w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, których rozpoczęcie, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, wymaga uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, inwestor jest obowiązany zapewnić objęcie kierownictwa oraz nadzoru nad tymi robotami przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane w odpowiednich specjalnościach.
To najwyraźniej próba zapewnienia kontroli nad procesem budowlanym przez osobę posiadającą stosowne uprawnienia. Nasuwa się jednak pytanie, czy kierownik budowy lub inspektor nadzoru inwestorskiego będą ponosili odpowiedzialność zawodową lub odszkodowawczą w związku z naruszeniem przepisów prawa budowlanego, które to przepisy de facto nie obowiązują w przypadku podejmowania działań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19? Uczestnik procesu budowlanego może bowiem ponosić odpowiedzialność deliktową na podstawie przepisów prawa cywilnego, którego obowiązywanie nie zostaje wyłączone mocą specustawy koronawirusowej.
Specustawa koronawirusowa nie wskazuje również, jakie będą konsekwencje niezrealizowania przez inwestora obowiązku zapewnienia objęcia kierownictwa oraz nadzoru nad robotami przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane. Legislacyjny pośpiech doprowadził do powstania uzasadnionych rozwiązań prawnych, których naruszenia nie opatrzono jakąkolwiek sankcją.
Moc wsteczna ustawy
Inwestor jest obowiązany do poinformowania organu administracji architektoniczno-budowlanej o prowadzeniu robót budowlanych oraz zmianie sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, które nastąpiły przed dniem 31 marca 2020 r. (art. 31d). W tej sytuacji na inwestorze ciąży obowiązek skierowania do organu administracji architektoniczno- budowlanej informacji, zawierającej elementy wymienione wyżej.
Specustawa koronawirusowa nakłada zatem na inwestora wymóg dopełnienia obowiązku informacyjnego dla robót rozpoczętych przed 31 marca 2020 r., jednak brak jest tożsamego odwołania co do obowiązku objęcia kierownictwa oraz nadzoru nad robotami przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane również dla tych robót.
Polecamy serwis: Gospodarka przestrzenna