Ze względu na istnienie tzw. monopolu naturalnego w odniesieniu do tych zakupów zastosowanie znajdzie tryb zamówienia z wolnej ręki, jeżeli dostawy mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę z przyczyn technicznych o obiektywnym charakterze.
Przepisy ustawy z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (dalej: upzp) w sposób szczególny regulują pewne aspekty umów o zamówienia publiczne i wprowadzają odstępstwa od zasad cywilistycznych - w tym od zasady swobodnej woli stron umowy. Jedną z tego typu wyjątkowych regulacji jest regulacja dotycząca czasu obowiązywania umów o zamówienie publiczne. Zgodnie z art. 142 ust. 1 upzp zasadą jest, że umowę o zamówienie publiczne zawiera się na czas oznaczony.
Zobacz również: Zamówienie na usługi niepriorytetowe
Wyjątki od tej zasady przewiduje m.in. art. 143 ust. 1 upzp. W pkt 1 i 3 tego ustępu czytamy, że na czas nieoznaczony może być zawierana umowa, której przedmiotem są dostawy:
- wody za pomocą sieci wodno-kanalizacyjnej lub odprowadzanie ścieków do takiej sieci,
- gazu z sieci gazowej.
Ponadto istnieje możliwość zawarcia umów na czas nieoznaczony w odniesieniu do:
- ciepła z sieci ciepłowniczej,
- licencji na oprogramowanie komputerowe,
- umów, których przedmiotem są usługi przesyłowe lub dystrybucyjne energii elektrycznej lub gazu ziemnego (art. 143 ust. 1a upzp).
Wyjątki te stanowią konsekwencję istnienia monopolu naturalnego dla tych dóbr nabywanych przez zamawiających. Ustawodawca zdecydował tym samym o braku konieczności „sztucznego" odnawiania umów w tym zakresie.
Również ze względu na istnienie monopolu naturalnego w odniesieniu do tych zakupów zastosowanie znajdzie tryb zamówienia z wolnej ręki. Zastosowanie tego trybu musi być podyktowane okolicznościami faktycznymi, które znajdą odzwierciedlenie w jednej z przesłanek wymienionych w art. 67 ust. 1 upzp. W okolicznościach opisanych w pytaniu zaistnieje przesłanka z art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a upzp, zgodnie z którą zamawiający może udzielić zamówienia z wolnej ręki, jeżeli dostawy mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę z przyczyn technicznych o obiektywnym charakterze.
Z ORZECZNICTWA
(...) Skorzystanie z trybu wskazanego w art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a upzp uzależnione jest od tego, czy „dostawy, usługi lub roboty budowlane mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę, z przyczyn technicznych o obiektywnym charakterze". Za przyczyny techniczne sensu stricto uważa się przede wszystkim istnienie takiej sytuacji, w której zamawiający nie ma wyboru ze względu na posiadanie infrastruktury technicznej, jaką dysponuje. Z tym przypadkiem mamy do czynienia w przypadku dostaw gazu, prądu, wody, odprowadzania ścieków - gdy odpowiednie przyłącza są własnością danego wykonawcy. (... )
Wyrok WSA w Warszawie z 29 lipca 2010 r., sygn. akt V SA/Wa 875/10
Literalne potwierdzenie poprawności wyboru trybu zamówienia z wolnej ręki znajduje się również w samych przepisach upzp - bezpośrednio w art. 67 ust. 3 pkt 1, w którym, w odniesieniu właśnie m.in. do dostaw wody za pomocą sieci wodociągowej lub odprowadzania ścieków do sieci kanalizacyjnej oraz dostaw gazu z sieci gazowej, odwołany zostaje obowiązek zawiadamiania Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych o wszczęciu postępowania w trybie zamówienia z wolnej ręki, gdy wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty okre
ślone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 upzp (tzw. progi unijne).
W tym miejscu warto wskazać na zasady szacowania wartości zamówienia w przypadku nabywania dóbr na czas nieoznaczony. Kwestię tę reguluje art. 34 ust. 3 pkt 1 upzp, wskazując, że jeżeli zamówienia udziela się na czas nieoznaczony, wartością zamówienia jest wartość ustalona z uwzględnieniem okresu 48 miesięcy wykonywania zamówienia.
Na zakończenie warto dodać, że w ramach regulacji wynikającej z art. 67 ust. 4 upzp, prowadząc procedurę na dostawy wody za pomocą sieci wodno-kanalizacyjnej lub odprowadzanie ścieków do takiej sieci oraz dostawy gazu z sieci gazowej, zamawiający może odstąpić od powołania komisji przetargowej czy stosowania niektórych przesłanek wykluczenia wykonawcy z postępowania.
JUSTYNA ANDAŁA-SĘPKOWSKA - prawnik, wieloletni praktyk w dziedzinie zamówień publicznych po stronie zamawiającego, autor opracowań i komentarzy z tego zakresu
PODSTAWA PRAWNA
• art. 11 ust. 8, art. 34 ust. 3 pkt 1, art. 67 ust. 1, ust. 3 pkt 1 i ust. 4, art. 142 ust. 1, art. 143 ust. 1 ustawy z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 907; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 915)
Polecamy serwis: Zamówienia publiczne