Komu przysługuje zasiłek wyrównawczy?
Do zasiłku wyrównawczego ma prawo ubezpieczony pracownik, którego sprawność do pracy jest zmniejszona. Aby otrzymać zasiłek, pracownik musi być zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Zasiłek będzie mu przysługiwał w następujących sytuacjach:
- podczas poddawania się rehabilitacji zawodowej (rehabilitacja może wynikać z takich czynników jak: choroba zawodowa, zmniejszoną sprawnością do pracy, wypadek przy pracy);
- gdy pracuje na wyodrębnionym stanowisku pracy (może to mieć miejsce np. w celu adaptacji lub przyuczenia do określonej pracy).
Zasiłeku wyrównawczy nie przysługuje następującym osobom:
- uprawnionym do emerytury;
- uprawnionym do renty z tytułu niezdolności do pracy;
- uprawnionym do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.
Ponadto, jeżeli zasiłek jest wypłacany z ubezpieczenia wypadkowego, czyli powodem niezdolności do pracy jest wypadek przy pracy, dana osoba nie otrzyma zasiłku, gdy:
- wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez nią przepisów dot. ochrony życia i zdrowia;
- wypadek został spowodowany umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa;
- w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, osoba ta przyczyniła się, w znacznym stopniu, do spowodowania wypadku;
- odmówiła, bez uzasadnionej przyczyny, poddania się badaniu w celu ustalenia zawartości w organizmie alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych;
- przez swoje zachowanie uniemożliwiła przeprowadzenie powyższego badania.
Okres przysługiwania zasiłku wyrównawczego
Zasiłek wyrównawczy przysługuje przez okres rehabilitacji zawodowej. Prawo do zasiłku wyrównawczego ustaje:
- z dniem zakończenia rehabilitacji zawodowej i przesunięcia do innej pracy, nie później jednak niż po 24 miesiącach od dnia podjęcia rehabilitacji;
- jeżeli z uwagi na stan zdrowia danej osoby rehabilitacja zawodowa stała się niecelowa.
Zobacz również: Pracownicy oświaty
Wysokość zasiłku wyrównawczego
Zasiłek wyrównawczy to różnica między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem z 12 miesięcy przed rehabilitacją a wynagrodzeniem osiągniętym za pracę podczas rehabilitacji zawodowej. Jeżeli pracownik, z uzasadnionych przyczyn, nie przepracował całego miesiąca, wówczas zasiłek za ten miesiąc jest zmniejszany o 1/30 część za każdy dzień nieobecności. Dokładne zasady obliczania przeciętnego wynagrodzenia określa art. 36 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. 1999 Nr 60 poz. 636 z późn. zm.).
Zasiłek wyrównawczy z ubezpieczenia chorobowego albo wypadkowego
Podstawą prawną dla zasiłku wyrównawczego są:
- art. 23 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. 1999 Nr 60 poz. 636 z późn. zm.);
- art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. 2002 Nr 199 poz. 1673 z późn. zm.).
Zasiłek wyrównawczy znajduje umocowania w obu tych aktach prawnych. Pierwszy z nich zawiera katalog osób i warunków otrzymania tego świadczenia (m.in. wskazuje zakres czasowy - okres rehabilitacji zawodowej). Drugi akt zawiera jedynie krótki zapis wskazujący, iż zasiłek wyrównawczy jest przeznaczony
dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego (sygn. akt I UK 243/14) wskazuje jednak, iż podstawą otrzymania zasiłku wyrównawczego są kryteria zawarte w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Oznacza to m.in., że osoba, której powodem niezdolności do pracy jest wypadek przy pracy, również musi spełnić te kryteria. W przypadku tej osoby różnica będzie polegać na wypłaceniu zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego, podczas gdy w innych sytuacjach (np. choroby) będzie to ubezpieczenie chorobowe.