Zgodnie z art. 26 ust. 2b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 907 z późń. zm.) wykonawca może polegać na wiedzy i doświadczeniu, potencjale technicznym, osobach zdolnych do wykonania zamówienia lub zdolnościach finansowych innych podmiotów, niezależnie od charakteru prawnego łączących go z nimi stosunków. Wykonawca w takiej sytuacji zobowiązany jest udowodnić zamawiającemu, iż będzie dysponował zasobami niezbędnymi do realizacji zamówienia, w szczególności przedstawiając w tym celu pisemne zobowiązanie tych podmiotów do oddania mu do dyspozycji niezbędnych zasobów na okres korzystania z nich przy wykonaniu zamówienia.
Zobacz również: Obowiązek wyjaśnienia okoliczności rażąco niskiej ceny
Krajowa Izba Odwoławcza przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych z 8 maja 2014 r., sygn. akt KIO 792/14 (LEX nr 1463491) stwierdziła, iż: „dyspozycja art. 26 ust. 2b ustawy P.z.p. wymaga, aby wykonawca powołujący się na zasoby podmiotu trzeciego "udowodnił" dostępność zasobów, na które się powołuje poprzez złożenie stosownych dowodów. Dysponowanie zasobami podmiotu trzeciego musi wynikać z przedstawionych dowodów w sposób jednoznaczny i nie może być przedmiotem dedukcji czy domysłów zamawiającego. Jak wielokrotnie wskazywano w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej, z dokumentów przedstawionych na potwierdzenie dostępności zasobów podmiotu trzeciego zamawiający musi mieć możliwość jednoznacznego ustalenia, że potencjał podmiotu trzeciego zostanie realnie udostępniony poprzez odpowiednie wykazanie rzeczywistej możliwości wykorzystania tego potencjału w trakcie realizacji przedmiotu zamówienia. To, jaka forma udostępnienia zasobów jest wystarczająca i zagwarantuje faktyczne przekazanie potencjału niezbędnego do realizacji zamówienia, powinno być oceniane w odniesieniu do konkretnego zamówienia, jego złożoności i specyfiki oraz zakresu i specyfiki udostępnianych zasobów (tak np. w wyroku KIO 715/14 oraz KIO 2292/13). Należy jednocześnie podkreślić, że ustawodawca pozostawił wykonawcy dowolność doboru środków dowodowych w celu wykazania dostępności zasobów podmiotu trzeciego. To na wykonawcy decydującym się na skorzystanie z dobrodziejstwa art. 26 ust. 2b ustawy P.z.p. ciąży obowiązek przedstawienia takich dowodów, z których zamawiający będzie mógł ustalić w sposób jednoznaczny zakres i sposób udostępnienia zasobów podmiotu trzeciego. Wykonawca zatem powołujący się na art. 26 ust. 2b P.z.p. musi dokonać niezbędnej analizy dokumentów, jakie zamierza złożyć na potwierdzenie dostępności zasobów podmiotu trzeciego mając świadomość faktu, że postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego ma charakter wysoce sformalizowany i możliwość przedkładania dodatkowych dokumentów czy też składania wyjaśnień, co do treści przedłożonych zamawiającemu dokumentów na potwierdzenie określonych faktów jest ściśle regulowana przepisami ustawy P.z.p.. Ustawodawca w żaden sposób nie ogranicza środków dowodowych wykonawcy do przedstawienia "pisemnego zobowiązania podmiotu trzeciego". Ustawodawca wskazuje jedynie przykładowo na "pisemne zobowiązanie podmiotu do oddania...". I nie chodzi w przepisie art. 26 ust. 2b ustawy P.z.p. o "dokument w formie pisemnej" wystawiony przez podmiot trzeci, ale o "zobowiązanie" podmiotu trzeciego wyrażone w formie pisemnej. Zobowiązanie jest zaś rodzajem stosunku cywilnoprawnego, który powstaje w następstwie ziszczenia się określonych zdarzeń, czynności prawnych. Chodzi tu przede wszystkim o umowy, w ograniczonym zakresie o jednostronnie czynności prawne, ze względu na zasadę zamkniętego katalogu jednostronnych czynności kreujących zobowiązanie. W konsekwencji, wykonawca przedstawiając dowody na dostępność zasobów podmiotu trzeciego ma obowiązek i prawo przedstawienia jakichkolwiek dokumentów potwierdzających istnienie skutecznego zobowiązania podmiotu trzeciego względem wykonawcy do udostępnienia określonych zasobów.
Należy jednocześnie zauważyć, że w kontekście udostępnienia zasobów podmiotu trzeciego kluczowe znaczenie ma oznaczenie świadczenia, do którego zobowiązuje się podmiot trzeci. Bez takiego określenia świadczenia nie można określić bowiem uprawnień wykonawcy i obowiązków podmiotu trzeciego, a konsekwencji nie jest zapewniony rzeczywisty dostęp do zasobów. W świetle art. 26 ust. 2b ustawy P.z.p. świadczeniem podmiotu trzeciego jest oddanie do dyspozycji wykonawcy niezbędnych do realizacji zamówienia zasobów. Oznacza to, że podmiot trzeci zobowiązuje do działania tj. "oddania do dyspozycji", a przedmiotem świadczenia określonym przez ustawodawcę są "niezbędne zasoby".
Jak podkreśla się w literaturze, oddanie niezbędnych zasobów może mieć charakter pośredni lub bezpośredni. W pierwszym przypadku, mamy do czynienia z podwykonawstwem - podmiot trzeci sam realizuje część zamówienia i podlega jedynie kontroli wykonawcy. Nie oddaje on bezpośrednio zasobów wykonawcy, lecz przy ich pomocy samodzielnie realizuje zamówienie. Z kolei z bezpośrednim oddaniem zasobów do dyspozycji mamy do czynienia z oddaniem zasobów wykonawcy, które pozostają pod jego kierownictwem. Udział podmiotu trzeciego ogranicza się do biernego oddania zasobów do dyspozycji wykonawcy. To wykonawca, który decyduje się na skorzystanie z art. 26 ust. 2b ustawy P.z.p. ma obowiązek udowodnić zamawiającemu, w jaki będzie korzystał z zasobów podmiotu trzeciego.”
Autor: Przemysław Naworol - aplikant adwokacki
Czy można zaciągnąć zobowiązanie na poczet zamówienia bez zatwierdzonego planu finansowego
Podwykonawstwo w pytaniach i odpowiedziach
Czy wydatki na pobyt dziecka podlegają zamówieniom publicznym