W tej sytuacji kierownik jednostki kontrolowanej jest obowiązany zapewnić warunki niezbędne do sprawnego przeprowadzenia kontroli.
Wyłączenie kontrolującego
Instytucja wyłączenia kontrolującego jest bardzo ważna i nie powinna być pomijana przy ustalaniu prawidłowości przeprowadzonych czynności kontrolnych. Brak obiektywizmu i stronniczość nie powinny wpływać na ocenę i ustalenia kontroli w zakresie działalności kontrolowanej jednostki.
Tym samym warto korzystać z tej instytucji, przy czym należy zaznaczyć, że skorzystanie z niej nie może w żaden sposób wpływać na negatywną ocenę kontrolujących w trakcie wykonywanych czynności kontrolnych.
Wyłączenie ma zapobiegać sytuacji, gdy status czy powiązania osobiste kontrolujących w jakikolwiek sposób wpłyną na wyniki czy ustalenia kontroli.
Inspektor do spraw kontroli gospodarki finansowej podlega wyłączeniu od czynności kontrolnych, jeżeli on lub członkowie jego rodziny pozostają w takich stosunkach prawnych z jednostką kontrolowaną lub osobistych z jej pracownikami, które nasuwają wątpliwości co do bezstronności inspektora.
Wyłączenie następuje z urzędu, na wniosek inspektora lub na wniosek zgłoszony przez kierownika jednostki kontrolowanej odpowiednio uzasadniony.
W sytuacji gdy to pracownicy jednostki kontrolowanej mają jakiekolwiek wątpliwości co do bezstronności osób kontrolujących, powinny zawiadomić o tym prezesa RIO, który zobowiązany jest podjąć odpowiednie kroki w celu wyeliminowania takiej sytuacji.
Rekontrola
Prezes izby może zarządzić sprawdzenie wykonania wniosków pokontrolnych w odrębnej kontroli. Instytucję taką można określić mianem rekontroli.
Rekontrola to inaczej kontrola sprawdzająca. Kontrolę tę poprzedzają prace analityczne polegające na badaniu otrzymanych z jednostki kontrolowanej odpowiedzi na zalecenia pokontrolne oraz informacji o działaniach podjętych w związku z realizacją zaleceń. Efekty rekontroli stanowią czynnik doskonalący sam proces kontrolny ponieważ wskazują na trafność ustaleń kontrolnych.
Uprawnienia kontrolne inspektorów RIO
Uprawnienia kontrolne inspektorów RIO wynikają z art. 8 ust. 1 ustawy o RIO. W związku z wykonywaną kontrolą inspektorzy mają prawo:
1) żądania niezbędnych informacji dotyczących działalności kontrolowanych jednostek, w szczególności ich gospodarki finansowej z zakresu realizacji budżetu oraz gospodarki finansowej;
2) wstępu na teren i do pomieszczeń jednostek kontrolowanych;
3) wglądu w dokumentację związaną z dysponowaniem środkami pieniężnymi, łącznie z kontrolą stanu kasy;
4) wglądu w dokumentację związaną z gospodarką środkami rzeczowymi;
5) wglądu w dokumentację związaną z gospodarką finansową kontrolowanej jednostki;
6) zabezpieczania dokumentów i innych dowodów;
7) wglądu w indywidualną dokumentację podatkową podmiotów ponoszących ciężary publiczne na rzecz jednostek samorządu terytorialnego;
8) dostępu do danych osobowych dotyczących kwalifikacji i uposażenia pracowników samorządowych;
9) sporządzania lub zlecania sporządzenia niezbędnych do kontroli odpisów oraz wyciągów z dokumentów.
Realizując zadania wynikające z pkt 7, inspektorzy związani są tajemnicą skarbową, o której mowa w Ordynacji podatkowej.
Artykuł niniejszy jest fragmentem publikacji: Jak przetrwać kontrolę RIO - praktyczny poradnik