Zmiany dla nauczycieli od 1 września 2022 r.

Zmiany dla nauczycieli 2022

Podwyżka średnich płac dla nauczycieli oraz wprowadzenie przeciętnego wynagrodzenia zamiast średniego, ustalanego na podstawie kwoty bazowej. Wzrost wynagrodzeń ma jednak wiązać się ze zwiększonym pensum. Ponadto zmniejszeniu ma ulec liczba stopni awansu zawodowego. Inna będzie także formuła oceny pracy nauczycieli. Nauczyciele mają otrzymać 50 dni urlopu wypoczynkowego. Wprowadzony ma być również czas dostępności nauczyciela w szkole. Te i inne zmiany zapowiada Ministerstwo Edukacji i Nauki.

Kolejne spotkania kierownictwa Ministerstwa Edukacji i Nauki (MEiN) realizowane w ramach Zespołu do spraw statusu zawodowego pracowników oświaty z przedstawicielami nauczycielskich związków zawodowych i przedstawicielami samorządów terytorialnych przynoszą nowe propozycje zmian w zakresie pragmatyki zawodowej nauczycieli. Zmiany obejmować mają takie obszary, jak: system wynagradzania, podwyższenie płac, a także czas pracy nauczycieli, awans zawodowy oraz ocena pracy i urlop wypoczynkowy. Związkowi przedstawiciele środowiska nauczycieli dosyć krytycznie podchodzą do propozycji strony rządowej. Wypracowane zmiany, zgodnie z zapowiedzią ministra Czarnka, miałyby obowiązywać od nowego roku szkolnego, tj. od 1 września 2022 r.

WAŻNE

Jednostki samorządu terytorialnego miałyby zostać zobowiązane do uchwalania regulaminów wynagradzania nauczycieli nie rzadziej niż raz na trzy lata.

1

Podwyższony czas pracy nauczycieli

Wszyscy nauczyciele - z wyjątkiem tych pracujących w przedszkolach - mają mieć podniesione pensum o 100%. Dodatkowo sposób rozliczania czasu pracy ma być doprecyzowany poprzez wprowadzenie limitów czasu dostępności nauczycieli w szkole - poza pensum - zróżnicowane ze względu na wielkość tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć. W praktyce będzie to oznaczać podniesienie tzw. pensum tablicowego o cztery godziny i wprowadzenie dodatkowo ośmiu godzin w tygodniu w ramach tzw. dostępności.

W ramach godzin dostępności nauczyciela w szkole miałyby być uwzględniane spotkania z rodzicami (wywiadówki) oraz czas na indywidualne rozmowy z rodzicami, konsultacje z uczniami, wycieczki szkolne, doraźne zajęcia i aktywności związane np. z przygotowaniem akademii, wolontariatem, organizacją i opieką nad uczniami podczas imprez czy wydarzeń organizowanych na terenie szkoły, a także rady pedagogiczne.

Zajęcia i czynności realizowane w ramach dostępności w szkole nauczyciela mają być rejestrowane na bieżąco (np. wraz z rozliczaniem godzin ponadwymiarowych) i rozliczane np. w okresach rocznych w indywidualnej karcie ewidencji czasu pracy.

Przeciętne wynagrodzenie nauczycieli

Resort edukacji proponuje wprowadzenie przeciętnego wynagrodzenia nauczycieli, w miejsce aktualnie obowiązującego średniego wynagrodzenia, ustalanego na podstawie kwoty bazowej ogłaszanej corocznie w ustawie budżetowej. Zapowiadane od 1 września 2022 r. przeciętne wynagrodzenia miałyby kształtować się na poziomie odpowiednio dla:

• nauczyciela bez stopnia awansu zawodowego - 140% kwoty bazowej, co daje stawkę w wysokości 4950 zł (wzrost o 1412 zł),
• nauczyciela mianowanego - 181% kwoty bazowej, co daje stawkę w wysokości 6400 zł (wzrost o 1306 zł),
• nauczyciela dyplomowanego - 219% kwoty bazowej, co daje stawkę 7750 zł (wzrost o 1240 zł).

W kompetencji RIO mają pozostać uprawnienia kontrolne w zakresie osiągania wysokości przeciętnego wynagrodzenia nauczyciela.

Zestawienie porównawcze obecnych średnich wynagrodzeń z proponowanymi wynagrodzeniami przeciętnymi nauczycieli (od września 2022 r.)

Kolejną propozycję stanowi przejście od roku 2023 do powszechnego sposobu naliczania wysokości odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych i przesunięcie uwolnionych środków do puli środków na wynagrodzenia nauczycieli.

WAŻNE

Resort edukacji proponuje rezygnację z rozliczania kwot wydatkowanych na średnie (przeciętne) wynagrodzenia nauczycieli, a także ze składania sprawozdań oraz likwidację dodatku uzupełniającego. W zamian wprowadzone mają być nowe mechanizmy ułatwiające osiąganie przez nauczycieli wysokości przeciętnego wynagrodzenia, tj. poprzez zwiększenie udziału wynagrodzenia zasadniczego w wynagrodzeniu przeciętnym nauczycieli.

Stawki minimalne wynagrodzeń dla nauczycieli

Minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego mają być ustalone jako określony procent przeciętnego wynagrodzenia nauczycieli. Stawki minimalne nie będą już regulowane w drodze rozporządzenia, lecz będą wynikały wyłącznie z ustawy. Każdorazowy wzrost przeciętnego wynagrodzenia nauczycieli będzie powodował automatycznie wzrost minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli o taki sam procent.

W przypadku nauczycieli posiadających tytuł zawodowy magistra oraz przygotowanie pedagogiczne minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego będą stanowiły odpowiednio dla:

• nauczyciela nieposiadającego stopnia awansu zawodowego - 81% minimalnego wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, co da kwotę 4010 zł,
• nauczyciela mianowanego - 71% minimalnego wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, co da kwotę 4540 zł,
• nauczyciela dyplomowanego - 65% minimalnego wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, co da kwotę 5040 zł.

Zmiany w dodatkach dla nauczycieli

Minimalne stawki dodatków do wynagrodzenia zostały określone kwotowo w drodze rozporządzenia. Stawki dodatków obowiązujące u danego organu prowadzącego ma określać sam organ prowadzący z uwzględnieniem, że stawki te nie mogą być niższe od minimalnych stawek dodatków określanych kwotowo w drodze rozporządzenia.

Zapowiadane jest wprowadzenie dodatku z tytułu posiadania stopnia specjalizacji zawodowej. Tu obowiązywać mają dwie stawki tego dodatku w zależności od tego, czy nauczyciel posiada jeden czy też więcej stopni specjalizacji zawodowej.

Dodatek wiejski ma być ustalony w stałej kwocie 300 zł niezależnie od posiadanego stopnia awansu zawodowego. Obecnie kwota tego dodatku wyliczana jest jako procent od wynagrodzenia zasadniczego na poszczególnych stopniach awansu.

Środki z wypłacanych dotychczas świadczeń "na start" mają zostać przesunięte przy jednoczesnym zwiększeniu wynagrodzenia nauczycieli rozpoczynających pracę w zawodzie.

Awans zawodowy nauczycieli

MEiN zapowiada zmiany w awansie zawodowym nauczycieli. Zlikwidowany ma zostać stopień stażysty i stopień nauczyciela kontraktowego.

Nauczyciel wchodzący do zawodu ma przejść następującą ścieżkę rozwoju: okres wprowadzenia do zawodu nauczyciela - co najmniej cztery lata pracy, nauczyciel mianowany, nauczyciel dyplomowany.

Egzamin na mianowanie ma być wystandaryzowanym zewnętrznym egzaminem praktycznym i teoretycznym. Miałby być realizowany po okresie wprowadzenia do zawodu, tj. nie wcześniej niż po czterech latach pracy w zawodzie nauczyciela. Zdanie egzaminu będzie warunkiem otrzymania przez nauczyciela mianowania.

Ścieżka awansu zawodowego w nowym wydaniu ma być odbiurokratyzowana. Tu proponuje się rezygnację ze staży, planów rozwoju i sprawozdań. W zamian za to większy nacisk ma być położony na umiejętności praktyczne nauczycieli.

Nauczyciele dyplomowani będą mieli możliwość zdobycia dwóch specjalizacji zawodowych (tu w grę wchodzi dodatek do wynagrodzenia po uzyskaniu stopnia specjalizacji). Natomiast nauczyciel kontraktowy w okresie przejściowym będzie miał możliwość szybszego uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego.

Ocena pracy nauczycieli

MEiN proponuje, aby zostały ustalane przypadki, w których wymagana będzie określona ocena pracy, tj. przed uzyskaniem każdego stopnia awansu zawodowego oraz stopnia specjalizacji zawodowej, przy ubieganiu się o pełnienie określonych funkcji.

W rozporządzeniu określone zostaną szczegółowe kryteria oceny pracy nauczyciela odnoszące się do kryteriów głównych wskazanych w ustawie.

50 dni urlopu wypoczynkowego nauczycieli

Resort edukacji wystosował propozycję ustanowienia 50 dni urlopu wypoczynkowego nauczycieli szkół feryjnych w dniach roboczych. Ten udzielany byłby zgodnie z planem urlopów, we wszystkie dni wolne od zająć dydaktyczno-wychowawczych.

Nauczyciel będzie mógł korzystać z urlopu wypoczynkowego w trakcie: ferii zimowych, ferii letnich, zimowej przerwy świątecznej, wiosennej przerwy świątecznej, a także dni wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych w zależności od typu szkoły.

Autor: Witold Trzebnicki, doświadczony pracownik administracji publicznej, specjalista z zakresu prawa samorządowego, ekspert w sprawach społeczno-gospodarczych, działacz na rzecz rozwoju lokalnego