Podatek od nieruchomości – zasady poboru przez gminy

Podatek od nieruchomości - podatnicy

Zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych podatnikami podatku od nieruchomości są:

1. osoby fizyczne,

2. osoby prawne,

3. jednostki organizacyjne oraz

4. spółki niemające osobowości prawnej, będące:
- właścicielami lub posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;
- użytkownikami wieczystymi gruntów;
- posiadaczami nieruchomości lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jst.

Wyjątek stanowią osoby fizyczne posiadające lokale mieszkalne, które nie stanowią odrębnych nieruchomości. W tym przypadku podatnikiem jest właściciel (posiadacz) nieruchomości, w skład której wchodzi ten lokal mieszkalny.

Podatek od nieruchomości – przedmiot opodatkowania

Przedmiotem opodatkowania są:
• grunty,
• budynki lub ich części, a także
• budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają m.in.:
• grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne,
• grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub
• lasy z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej oraz
• nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby organów jednostek samorządu terytorialnego, w tym urzędów gmin, starostw powiatowych i urzędów marszałkowskich.

Należy pamiętać, że nieruchomości jednostek organizacyjnych utworzonych przez organy samorządu terytorialnego, np. zakładów budżetowych, będą podlegać opodatkowaniu.

Podatek od nieruchomości – podstawa opodatkowania

Podstawą opodatkowania podatkiem od nieruchomości jest dla:
1. gruntów - powierzchnia;
2. budynków lub ich części - powierzchnia użytkowa;
3. budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - wartość ustalona na 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji (dla celów podatkowych), niepomniejszona o dotychczasowe odpisy, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych - ich wartość z 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego.

Jeżeli od budowli lub ich części nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych dla celów podatku dochodowego, podstawą opodatkowania jest ich wartość rynkowa określana przez podatnika.

Budowla jednocześnie na obszarze kilku gmin

W sytuacji gdy budowla usytuowana jest na obszarze kilku gmin, wartość podatku określa się proporcjonalnie do długości odcinka budowli położonego na terenie danej gminy. Dla wielu gmin zapis ten przybrał realny wymiar finansowy.

Wysokość stawek podatku od nieruchomości

Wysokość stawek podatku od nieruchomości określa, w drodze uchwały, rada gminy. Nie mogą one jednak przekroczyć wysokości stawek zawartych w ustawie o podatkach i opatach lokalnych.

Stawki maksymalne są zróżnicowane w zależności od tego, w jaki sposób dany przedmiot opodatkowania jest wykorzystywany lub jaką spełnia funkcję, np. czy budynek jest budynkiem mieszkalnym, czy związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej, czy może "pozostałym" zajętym na odpłatną statutową działalność pożytku publicznego.

Najwyższe stawki mają zastosowanie w przypadku związania przedmiotu opodatkowania z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Najniższe stawki mają zastosowanie - do budynków mieszkalnych i kategorii gruntów pozostałych.

Zobacz serwis: Podatki i opłaty

Zaznaczyć należy, że począwszy od 2004 r. istnieje nowa kategoria wśród przedmiotów opodatkowania (dla której przewidziano maksymalną stawkę podatku), a mianowicie nieruchomości zajęte na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego (wysokość stawki maksymalnej jest taka sama jak dla gruntów i budynków pozostałych).

Stawki mają charakter kwotowy - w odniesieniu do gruntów i budynków - oraz procentowy - w odniesieniu do budowli.

Powstanie obowiązku podatkowego

Generalną zasadą jest, że obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku (np. zakup nieruchomości).

Przepis art. 6 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych przewiduje jednak w określonych przypadkach (chodzi tu o proces powstawania budowli lub budynków) inny moment powstania tego obowiązku. Osoby fizyczne opłacają podatek, ustalony w drodze decyzji przez organ podatkowy (wójta, burmistrza, prezydenta) właściwy ze względu na położenie nieruchomości, w 4 ratach - do dnia: 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego.

Natomiast osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej i niektóre osoby fizyczne (w przypadku gdy nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu osób fizycznych oraz osób prawnych lub jednostek organizacyjnych - z wyjątkiem osób tworzących wspólnotę mieszkaniową) same obliczają należny podatek, i wpłacają go w proporcjonalnych ratach, w terminie do 15. dnia każdego miesiąca.

Obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości wygasa natomiast z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające ten obowiązek (np. dokonano rozbiórki budowli).

Zobacz również Forum.

Podstawa prawna:
• Ustawa z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. nr 203, poz. 1966),
• Ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. nr 9, poz. 31).