Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przygotowanie i zmiana budżetu samorządowego krok po kroku

Dorota Strusiewicz-Kotela
inforCMS
Zbliża się termin przygotowania przez jednostki samorządu terytorialnego budżetu na 2010 r. Wynikająca z kryzysu gorsza sytuacja finansowa, zmusi zapewne część samorządów do zmiany tegorocznego budżetu. Warto więc przypomnieć sobie tryb i terminy ustalania i zmiany budżetów samorządowych.

Podstawę gospodarki finansowej gminy, powiatu i samorządu województwa stanowi uchwała budżetowa, określająca budżet tej jednostki na rok budżetowy. Uchwała ta zawiera ponadto plany przychodów i wydatków zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych i funduszy celowych oraz dochodów własnych jednostek budżetowych (art. 165 ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych; dalej: ustawa o finansach publicznych).

Oprócz limitów wydatków jednostki samorządu terytorialnego (dalej: jst) na rok budżetowy, w uchwale budżetowej można określić limity wydatków na:

• wieloletnie programy inwestycyjne,

• programy i projekty realizowane ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) oraz innych niepodlegających zwrotowi środków pochodzących ze źródeł zagranicznych,

• zadania wynikające z kontraktów wojewódzkich (zawieranych między Radą Ministrów a samorządem województwa)

Dalszy ciąg materiału pod wideo

– a także łączną kwotę wydatków budżetu na wykonanie wieloletnich umów o partnerstwie publiczno-prywatnym (art. 166 i 166a ustawy o finansach publicznych).

Projekt budżetu samorządowego

Wyłączna inicjatywa uchwałodawcza, tzn. prawo do przygotowania projektu uchwały budżetowej wraz z objaśnieniami (tzn. krótkim opisem do poszczególnych pozycji dochodów i wydatków, uzasadniającym ich wielkość i celowość) należy do organu wykonawczego, czyli do zarządu powiatu lub województwa, a w przypadku gminy – odpowiednio do wójta, burmistrza albo prezydenta miasta (art. 179 ustawy o finansach publicznych).

Organ wykonawczy prowadzi prace nad projektem budżetu samorządowego na podstawie uchwały organu stanowiącego jst (czyli rady gminy lub powiatu albo sejmiku województwa) w sprawie procedury opracowania i uchwalania budżetu lub jego zmian, określającej m.in. terminy prac nad projektem uchwały budżetowej i szczegółowość projektu budżetu (art. 53 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym; art. 53 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym oraz art. 63 ust. 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa).

Oprócz tego organ wykonawczy jst opracowuje prognozę łącznej kwoty długu na koniec roku budżetowego i lata następne (wynikającej z planowanych i zaciągniętych zobowiązań) oraz informację o stanie mienia komunalnego, zawierającą dane o:

• przysługujących jednostce samorządu terytorialnego prawach własności;

• innych niż własność prawach majątkowych (ograniczone prawa rzeczowe, użytkowanie wieczyste, wierzytelności, udziały w spółkach, akcjach) i posiadaniu;

• zmianach w stanie mienia komunalnego (od dnia złożenia poprzedniej informacji);

• dochodach z tytułu wykonywania prawa własności, innych praw majątkowych i posiadania;

• zdarzeniach mających wpływ na stan mienia komunalnego

– i dołącza je do projektu uchwały budżetowej (art. 180 ustawy o finansach publicznych).

Projekt uchwały budżetowej (z objaśnieniami) oraz prognozę łącznej kwoty długu i informację o stanie mienia komunlanego należy następnie przedstawić regionalnej izbie obrachunkowej (w celu zaopiniowania) oraz organowi stanowiącemu jst – do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy.

Organ stanowiący jst powinien otrzymać od organu wykonawczego opinię RIO o projekcie uchwały budżetowej i prognozie łącznej kwoty długu na koniec roku budżetowego i lata następne (pozytywną lub negatywną) – przed uchwaleniem budżetu (art. 181 ustawy o finansach publicznych).

Uchwalanie budżetu samorządowego

Wyłączną kompetencję do podjęcia uchwały budżetowej posiada organ stanowiący jst, czyli odpowiednio:

• rada gminy,

• rada powiatu albo

• sejmik województwa

– w terminie do 31 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy.

Od tej zasady jest wyjątek, a mianowicie w szczególnie uzasadnionych przypadkach (np. klęska żywiołowa, inne zdarzenie losowe albo trudne do przewidzenia) uchwała budżetowa powinna być uchwalona nie później niż do 31 marca roku budżetowego. Do tego czasu podstawą gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego jest projekt uchwały budżetowej przedstawiony jej organowi stanowiącemu.

Jeśli uchwała budżetowa nie zostanie uchwalona do końca marca, RIO ustala budżet jst (jedynie w zakresie zadań własnych i zadań zleconych) – w terminie do 30 kwietnia roku budżetowego. Jest to rozwiązanie tymczasowe, obowiązujące do czasu uchwalenia uchwały budżetowej przez organ stanowiący jst (art. 182 i 183 ustawy o finansach publicznych).

Uchwała budżetowa podjęta w terminie (czyli do 31 grudnia) wchodzi w życie od 1 stycznia roku budżetowego, a w przypadku opóźnienia – od dnia jej uchwalenia (po jej ogłoszeniu zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa).

Dochody budżetu samorządu z subwencji>>

Plany finansowe jednostek organizacyjnych

Organ wykonawczy jst przekazuje podległym jednostkom organizacyjnym (jednostkom budżetowym, zakładom budżetowym, gospodarstwom pomocniczym jednostek budżetowych) informacje niezbędne do opracowania projektów ich planów finansowych – w terminie 7 dni od przekazania projektu uchwały budżetowej organowi stanowiącemu. Na podstawie tych danych jednostki w ciągu 30 dni mają czas na opracowanie projektów planów finansowych, nie później jednak niż do 22 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy.

Po uchwaleniu uchwały budżetowej organ wykonawczy jst w ciągu 21 dni przekazuje podległym jednostkom informacje o ostatecznych kwotach dochodów i wydatków tych jednostek oraz wysokości dotacji i wpłat do budżetu. Na tej podstawie jednostki organizacyjne jst dostosowują projekty planów do uchwały budżetowej (art. 185 i 186 ustawy o finansach publicznych).

Zmiana budżetu w ciągu roku budżetowego

Wyłączne prawo do dokonywania zmian w budżecie jednostki samorządu terytorialnego posiada organ stanowiący jst, jednak dokonuje ich na wniosek organu wykonawczego, ponieważ to zarząd powiatu i województwa albo wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest odpowiedzialny za wykonanie budżetu (art. 179 ustawy o finansach publicznych).

Jednakże w toku wykonywania budżetu zarząd jst może samodzielnie dokonywać zmian w planie dochodów i wydatków budżetu jst, polegających na:

• zmianach planu dochodów i wydatków związanych ze zmianą kwot lub uzyskaniem dotacji celowych z budżetu państwa oraz z budżetów innych jst,

• przenoszeniu wydatków z rezerw budżetowych (zgodnie z planowanym przeznaczeniem wydatków),

• zmianach w planie dochodów jst, wynikających ze zmian kwot subwencji w wyniku podziału rezerw,

• zmianach w planie dochodów i wydatków budżetu województwa w zakresie środków na realizację programów operacyjnych, dla których samorząd województwa jest instytucją zarządzającą lub pośredniczącą (zmiany te nie mogą powodować zmniejszenia lub zwiększenia dochodów i wydatków majątkowych budżetu samorządu województwa w zakresie środków na programy operacyjne przekazane samorządowi w formie dotacji rozwojowej).

Ponadto organ stanowiący jst może w uchwale budżetowej upoważnić organ wykonawczy do:

• dokonywania innych zmian w planie wydatków (oprócz przeniesień wydatków między działami),

• przekazania niektórych uprawnień do dokonywania przeniesień planowanych wydatków innym jednostkom organizacyjnym jst (kierownicy jednostek organizacyjnych dokonujący przeniesień planowanych wydatków mają obowiązek poinformowania o tym organu wykonawczego jst),

• przekazania uprawnień innym jednostkom organizacyjnym jst do zaciągania zobowiązań z tytułu umów, których realizacja w roku następnym jest niezbędna dla zapewnienia ciągłości działania jednostki i termin zapłaty upływa w roku następnym.

Organ wykonawczy jst może również dokonać zmiany przeznaczenia rezerwy celowej – pod warunkiem uzyskania pozytywnej opinii komisji rady lub sejmiku właściwej do spraw budżetu (art. 188 ustawy o finansach publicznych).

Wszystkie wymienione zmiany nie powodują konieczności nowelizacji uchwały budżetowej, natomiast są narzędziem pozwalającym organom wykonawczym jst na elastyczne dostosowywanie uchwalonych w budżecie wielkości wydatków na poszczególne zadania do zmieniających się w ciągu roku budżetowego realiów.

Akredytywa budżetowa>>

SŁOWNICZEK

Budżet jst – roczny plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki.

Dochody budżetu jst – dochody majątkowe (dotacje i środki otrzymane na inwestycje, dochody za sprzedaży majątku oraz dochody z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności) oraz dochody bieżące (pozostałe dochody budżetowe).

Wydatki budżetu jst – wydatki majątkowe (wydatki na inwestycje i zakupy inwestycyjne, zakup i objęcie akcji oraz wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego) oraz wydatki bieżące (pozostałe wydatki budżetowe).

Nadwyżka lub deficyt budżetu jst – różnica między dochodami a wydatkami budżetu jst.

Rezerwy celowe – tworzone w budżecie jst na wydatki, których szczegółowy podział na pozycje klasyfikacji budżetowej nie może być dokonany w okresie opracowywania budżetu (maksymalnie do 5% wydatków budżetowych).

Rezerwa ogólna – tworzona w budżecie jst na jakiekolwiek cele budżetowe, maksymalnie do wysokości 1% wydatków budżetowych.

Z orzecznictwa

1. Organ stanowiący jest uprawniony do dokonywania zmian w uchwale budżetowej w trakcie roku budżetowego także w zakresie utworzonych rezerw. Uchwała taka nie narusza uprawnień organu wykonawczego do dysponowania rezerwą ogólną, lecz określa kwotę, jaką może on dysponować.

2. Wyłączne prawo do inicjatywy uchwałodawczej oznacza w szczególności, że organ stanowiący, uchwalając zmiany uchwały budżetowej na podstawie przedstawionego projektu, nie może niejako „przy okazji” zgłoszonych w projekcie zmian wprowadzać własnych poprawek w kwestiach nieobjętych tym projektem. Zmiany takie są dopuszczalne jedynie w przypadku wyrażenia na nie zgody przez organ wykonawczy. Nie oznacza to, że organ stanowiący musi podjąć uchwałę w kształcie przedstawionym przez zarząd.

Wyrok WSA w Białymstoku z 22 grudnia 2008 r., sygn. akt I SA/Bk 554/08

Dorota Strusiewicz-Kotela

Podstawy prawne:

• Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 249, poz. 2104; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 79, poz. 666)

• Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1590; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 223, poz. 1458)

• Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1592; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 92, poz. 753)

• Ustawa z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 55, poz. 577; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. nr 249, poz. 2104)

• Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 52, poz. 420)

 

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: Samorzad.infor.pl
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Księgowość budżetowa
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Pracownicy samorządowi: Nowe tabele zaszeregowania, likwidacja stanowisk, pensja minimalna [rozporządzenie od 1 lipca 2023 r.]

    Zmiany dla pracowników samorządowych: nowe tabele zaszeregowania, likwidacja stanowisk, pensja minimalna. Wprowadzi je zmienione rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Zmiany wejdą w życie od 1 lipca 2023 r.

    Rząd daje 3300 zł brutto wynagrodzenia dla pracowników samorządowych. Jest to mniej od minimalnego wynagrodzenia. Dopłacić mają samorządy

    Od 1 lipca 2023 r. rząd proponuje kwotę minimalnego wynagrodzenia zasadniczego w I kategorii zaszeregowania w wysokości 3300 zł, aby wysokość tej kwoty była zbliżona do kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. W pozostałych kategoriach zaszeregowania, kwoty zostały ustalone tak, aby wzrastały proporcjonalnie między kategoriami.

    Będzie nowy wzór świadectwa pracy [nowelizacja kodeksu pracy]

    Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przedstawiło projekt rozporządzenia w sprawie świadectwa pracy. W dokumencie trzeba będzie uwzględniać informacje o wykorzystaniu nowych rodzajów urlopów i zwolnień wprowadzonych nowelizacją Kodeksu pracy.

    Uzgodnienia i opinie do projektu planu miejscowego

    Ważnym elementem prowadzącym do przyjęcia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest wyrażenie stanowiska wobec projektu planu przez organy wyspecjalizowane w określonych dziedzinach, które powinny zostać uwzględnione przy realizacji polityki przestrzennej gminy. Takie stanowisko przybiera postać uzgodnień lub opinii.

    Jak zaskarżyć rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody

    Jedną z form ochrony samodzielności samorządu terytorialnego jest możliwość zakwestionowania (przez uprawniony organ) rozstrzygnięcia nadzorczego wydanego przez wojewodę lub przez regionalną izbę obrachunkową. 

    Czy dotacja oświatowa dla placówek niesamorządowych to świadczenie jednorazowe?

    W praktyce pokutuje pogląd, że dotacja oświatowa - wypłacana przez jednostkę samorządu terytorialnego dla placówki niepublicznej działającej na jej terenie - ma charakter świadczenia jednorazowego. 

    MI: wartość wniosków o dofinansowanie przewozów autobusowych to 773 mln zł

    Samorządy złożyły wnioski o uruchomienie w tym roku, w całym kraju 6347 nowych linii autobusowych z dofinansowaniem z rządowego Funduszu rozwoju przewozów autobusowych (FRPA); wartość wniosków to 773 mln zł - przekazał wiceminister infrastruktury Rafał Weber.

    Darmowe laptopy dla czwartoklasistów będą miały zabezpieczenie przed odsprzedażą w postaci .... wygrawerowanego orła w koronie

    Jesienią 370 tys. uczniów czwartych klas szkół podstawowych otrzyma na własność komputery. W przestrzeni medialnej podnoszono, że niektórzy rodzice mogą próbować je nielegalnie odsprzedać.

    Zapisy w umowie o łącznej wysokości kar umownych

    W trakcie kontroli regionalna izba obrachunkowa zarzuciła jednostce, że w kilku umowach zawartych z wykonawcami nie ujęto łącznej maksymalnej wysokości kar umownych, których może dochodzić powiat lub wykonawca. Umowy te zostały już wykonane i nie było problemów z umowami czy też terminowością. Czy taki zarzut jest słuszny?

    Korekta dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2022 r. w jednostkach pomocy społecznej

    Dnia 31 marca 2023 r. mija termin wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego za poprzedni rok kalendarzowy. Obowiązkiem pracodawcy jest nie tylko ustalenie, kto powinien otrzymać to świadczenie, ale także prawidłowe obliczenie jego wysokości, a w przypadku błędnego naliczenia - dokonanie poprawnej korekty.

    Przepracowanie części dnia a zwolnienie lekarskie

    Zdarza się, że w trakcie swojej dniówki pracownik zwalnia się z pracy z powodu złego samopoczucia i udaje się do lekarza. Następnie wpływa do pracodawcy zwolnienie lekarskie na okres, którego pierwszym dniem jest ten w części przepracowany. 

    Mieszkańcy małych gmin i dużych miast powinni mieć te same możliwości

    Mamy aspiracje, aby mieszkańcy zarówno mniejszych miejscowości, jak i dużych miast mieli te same możliwości, aby mogli korzystać w równym stopniu z środków rządowych, samorządowych i europejskich – powiedział w piątek minister funduszy i polityki regionalnej Grzegorz Puda.

    RIO o klasyfikacji dochodów gmin za zakwaterowanie uchodźców z Ukrainy

    Dochody uzyskiwane przez gminy z tytułu opłat za zakwaterowanie, które od niedawna dokonują uchodźcy z Ukrainy należy klasyfikować w dziale 853 - wskazała w stanowisku RIO w Szczecinie. Izba zwróciła uwagę, że w rozporządzeniu MF brakuje dedykowanej klasyfikacji budżetowej

    Od 21 marca 2023 r. nowe zasady prowadzenia akt pracowniczych

    W Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizację rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej. Dotyczy dokumentów na temat przeprowadzania kontroli trzeźwości pracowników oraz wprowadzenia informacji o pracy zdalnej.

    Czy klauzula waloryzacyjna ma zastosowanie do umów o zamówienia publiczne poniżej 130 000 zł zawieranych na dłużej niż 6 miesięcy?

    Czy waloryzacja w umowach z terminem przekraczającym 6 miesięcy wprowadzona od 10 listopada 2022 r. ustawą z 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców dotyczy również postępowań poniżej 130 000 zł, jeżeli umowy zawierane są na okres przekraczający 6 miesięcy?

    Jaki wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianie pracodawcy?

    Od 01.03.2023 r. będziemy zatrudniać osobę na stanowisku woźnego w wymiarze 3/4 etatu ze stażem 23 lat pracy. Osoba ta dotychczas pracowała w Służbie Więziennej (do dnia 20.01.2023 r.).

    Czy należy się dodatek stażowy w dodatkowym miejscu zatrudnieniu nauczyciela

    Jesteśmy szkołą podstawową państwową (organ prowadzący Urząd Miasta). Zatrudniliśmy nauczyciela z dwudziestoletnim stażem pracy na 1/2 etatu. Ten sam nauczyciel jest zatrudniony w innej szkole podstawowej w naszym mieście na pełny etat. Nauczyciel przedstawił nam świadectwa pracy. Na podstawie tych samych świadectw pracy otrzymuje dodatek w szkole podstawowej, w której jest zatrudniony na cały etat. Czy należy mu się dodatek za staż pracy?

    Kiedy płatnika nie wiążą wnioski złożone przez podatnika

    Proszę o informację dot. interpretacji z art. 31a pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: "Po ustaniu stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi, płatnik przy obliczaniu zaliczki pomija oświadczenia i wnioski złożone uprzednio przez podatnika, z wyjątkiem wniosków, o których mowa w art. 32 ust. 6 i 8 oraz art. 41 ust. 11.

    Czy w przypadku sprzedaży węgla przez gminę trzeba prowadzić ewidencję z wykorzystaniem konta 330

    Gmina zleciła na podstawie umów sprzedaż "preferencyjnego" węgla przedsiębiorstwom i spółkom działającym na terenie Gminy. Czy w ww. przypadku gmina powinna prowadzić ewidencję magazynową (konto 330 "Towary") i ewidencję sprzedaży węgla?

    Poszerzenie przez wójta katalogu przesłanek przyznania dodatku specjalnego do wynagrodzeń pracowników

    Wójt gminy w drodze zarządzenia wewnętrznego postanowił, że pracownikom urzędu gminy, zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, mogą być przyznawane dodatki specjalne do wynagrodzeń "w innych uzasadnionych sytuacjach, niż wskazane w ustawie o pracownikach samorządowych". Na podstawie tego zarządzenia dodatki specjalne były przyznawane pracownikom m.in. z tytułu "pracy w uciążliwych warunkach, w tym z narażeniem na ciągły stres", "szczególne osiągnięcia w pracy" lub bez żadnego dodatkowego uzasadnienia.

    Świadczenia pomocy zdrowotnej dla nauczycieli. Jak ustalić?

    Rada gminy nie określiła rodzaju świadczeń przyznawanych w ramach pomocy zdrowotnej dla nauczycieli oraz warunków i trybu ich przyznawania. Przy braku tej uchwały nie zaplanowała w budżecie gminy wydatków na ten cel.

    Jak rozliczyć godziny ponadwymiarowe nauczyciela, który przebywa na zwolnieniu lekarskim?

    Jak rozliczyć godziny ponadwymiarowe nauczyciela, który przebywa na zwolnieniu lekarskim? Jakie przepisy mają zastosowanie w przypadku, w którym nauczyciel zatrudniony jest w szkole prowadzonej przez gminę?

    Nieruchomości szkolne a podatek od nieruchomości

    Ustawodawca podatkowy przyznaje placówkom oświatowym preferencje w podatku od nieruchomości. 

    Odliczenie VAT od wydatków gminy na zakup autobusów

    Czy gmina ma prawo do odliczenia pełnej wysokości podatku naliczonego z tytułu nabycia autobusów niskoemisyjnych w przypadku, gdy te na podstawie umowy najmu będą później wykorzystywane przez spółkę gminną powołaną do realizacji zadań z zakresu transportu publicznego?

    Zmiany: urlopy, szkolenia, elastyczny czas pracy [Ostateczna wersja nowelizacji kodeksu pracy]

    Nowelizacja wdraża dwie unijne dyrektywy. Nowe przepisy regulują m.in. urlopy i czas pracy, w tym urlop rodzicielski, do którego pracownicy będą mieli indywidualne prawo.