Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Pomoc finansowa pomiędzy gminami./ fot. Fotolia
Pomoc finansowa pomiędzy gminami./ fot. Fotolia
Zgodnie z Ustawą o samorządzie gminnym gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy finansowej, rzeczowej, osobowej, jak również organizacyjnej.

Przesłanki udzielenia pomocy

Tragiczne wydarzenia ostatnich dni, związane z wyjątkowo gwałtownymi zjawiskami atmosferycznymi w różnych częściach kraju, skłaniają do przypomnienia regulacji zawartych w przepisach samorządowych dotyczących możliwości udzielania pomocy pomiędzy gminami, związkami międzygminnymi oraz stowarzyszeniami jednostek samorządu terytorialnego.

Polecamy: Sprawozdawczość budżetowa. Nowe rozporządzenie z komentarzem PREMIUM

Podstawowym przepisem w tym zakresie jest art. 10 ustawy o samorządzie gminnym [dalej: usg]. Stanowi on, iż wykonywanie zadań publicznych może być realizowane w drodze współdziałania między jednostkami samorządu terytorialnego (ust. 1). Jednocześnie gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej (ust. 2). Z powyższych przepisów jasno wynika, iż ustawodawca wyraźnie odróżnia współdziałanie pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego związane ze wspólnym wykonywaniem zadań publicznych (ust. 1) od pomocy na rzecz jednostek samorządu terytorialnego, która niezależna jest od wykonywania jakichkolwiek wspólnych zadań (ust. 2).

Początkowo (w okresie od 1 lipca 1997 roku do dnia 1 stycznia 2001 roku) art. 10 ust. 2 usg stanowił, iż jednostki samorządu terytorialnego, związki międzygminne (związki komunalne), stowarzyszenia gmin oraz sejmiki samorządowe mogą sobie wzajemnie udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej, w przypadku zaistnienia klęski żywiołowej, nadzwyczajnego zagrożenia środowiska, katastrof lub innych zdarzeń losowych. Wprowadzenie do usg z dniem 1 lipca 1997 roku tego przepisu było związane z mającymi wówczas miejsce wydarzeniami, a w szczególności nawiedzającymi wówczas Polskę powodziami[1], jak również z wątpliwościami interpretacyjnymi dotyczącymi istnienia podstaw do udzielania tego typu pomocy pomimo braku wyraźnej podstawy prawnej w tym zakresie.

Brzmienie analizowanego przepisu uległo zmianie z dniem 1 stycznia 2001 roku[2]. W wyniku wejścia w życie ustawy nowelizującej usunięto przesłankę warunkującą udzielenie pomocy („w przypadku zaistnienia klęski żywiołowej, nadzwyczajnego zagrożenia środowiska, katastrof lub innych zdarzeń losowych”). Tym samym decyzję o skorzystaniu z przedmiotowego trybu pozostawiono właściwym organom podmiotów uprawnionych na podstawie tego przepisu do udzielania pomocy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W wyniku wejścia w życie kolejnej ustawy nowelizującej z dniem 30 maja 2001 roku[3] w analizowanym przepisie zastąpiono zwrot „stowarzyszeń gmin” zwrotem „stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego”, co jednoznacznie pozwala na udzielanie pomocy także stowarzyszeniom, w których obok gmin uczestniczą powiaty czy województwa.

Pomoc na podstawie tego przepisu może być udzielana przez:

  1. gminy;
  2. związki międzygminne (ale nie przez związki powiatowo-gminne);
  3. stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.

Beneficjentami pomocy udzielanej przez ww. podmioty mogą być:

  1. gminy;
  2. związki międzygminne (ale nie związki powiatowo-gminne);
  3. stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego;
  4. inne jednostki samorządu terytorialnego, przez co rozumieć należy powiaty
    i województwa.

Pomoc w innych ustawach samorządowych

Jednocześnie podkreślić należy, iż podobne przepisy znajdują się w dwóch pozostałych samorządowych ustawach ustrojowych. Zgodnie z art. 7a ustawy o samorządzie powiatowym powiaty, związki i stowarzyszenia powiatów mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej. Zgodnie natomiast z art. 8a ustawy o samorządzie województwa, województwa mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.

Zobacz: Podatki

Pomoc nie tylko finansowa

Art. 10 ust. 2 usg wskazuje na możliwość „udzielania pomocy, w tym pomocy finansowej”. Wynika z tego, iż pomoc finansowa jest wyłącznie jedną z form pomocy przewidzianej przez ustawodawcę w tym przepisie. Oprócz niej w grę wchodzić może pomoc rzeczowa, osobowa[4] czy organizacyjna.

Właściwość organów

W doktrynie wskazuje się, iż „w przypadku udzielania i przyjmowania pomocy na podstawieart. 10 ust. 2 u.s.g. należy mieć na uwadze zakres kompetencji organów gminy. Dodatkowo, decydując się na udzielenie pomocy, zarówno finansowej, jak i rzeczowej, organy powinny wskazywać cel, na który zostaje udzielona pomoc, oraz jej formę”. Autorzy odwołują się w tym zakresie przede wszystkim do art. 30 ust. 2 pkt 3 usg stanowiącego, iż do zadań wójta należy w szczególności gospodarowanie mieniem komunalnym oraz art. 18 ust. 2 pkt 9 usg określającego przypadki, w których zakres kompetencji wójta w powyższym zakresie ulega ograniczeniu poprzez wymóg uzyskania uchwały rady gminy.

Podobne stanowisko zajmuje A. Szewc, wskazując, iż „decyzja o jej udzieleniu [tj. pomocy – przyp. Opiniujący] oraz zakresie i formach należy do organów gminy, stosownie do ich kompetencji wynikających z ustawy samorządowej”[5]. Autor ten nie przesądza zatem o wyłącznej właściwości rady gminy w tego typu sprawach.

W doktrynie można także spotkać odmienny pogląd. Jak wskazują K. Bandarzewski oraz I. Dobosz-Niżnik „Gmina (rada gminy) samodzielnie decyduje o upoważnieniu do dokonania danego wydatku. Podjęta w tej sprawie uchwała rady gminy podlega wykonaniu przez organ wykonawczy gminy. Gmina jednak nie jest niezależna w podejmowaniu takiej uchwały. (…)Pomoc może być udzielona na dowolny cel, ważne jest, aby uchwała rady gminy wskazywała, na co przeznaczona będzie pomoc oraz w jakiej formie zostanie udzielona”[6].

Warto również zwrócić uwagę na przepisy ustawy o finansach publicznych [dalej: ufp]. Zgodnie z art. 216 ust. 2 tejże ustawy wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na:

  1. zadania własne jednostek samorządu terytorialnego;
  2. zadania z zakresu administracji rządowej i inne zadania zlecone ustawami jednostkom samorządu terytorialnego;
  3. zadania przejęte przez jednostki samorządu terytorialnego do realizacji w drodze umowy lub porozumienia;
  4. zadania realizowane wspólnie z innymi jednostkami samorządu terytorialnego;
  5. pomoc rzeczową lub finansową dla innych jednostek samorządu terytorialnego, określoną odrębną uchwałą przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego;
  6. programy finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3.

Jednocześnie zgodnie z art. 220 ufp z budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być udzielona innym jednostkom samorządu terytorialnego pomoc finansowa w formie dotacji celowej lub pomoc rzeczowa (ust. 1). Podstawą udzielenia pomocy, o której mowa w ust. 1, jest umowa (ust. 2). Spory w zakresie zwrotu dotacji rozstrzygają sądy powszechne (ust. 3).

W tym zakresie dodatkowo znajdzie zastosowanie art. 47 udjst, zgodnie z którym jednostka samorządu terytorialnego może udzielać dotacji innym jednostkom samorządu terytorialnego na dofinansowanie realizowanych przez nie zadań (ust. 1). Wysokość dofinansowania określa, w drodze uchwały, organ stanowiący tej jednostki samorządu terytorialnego, która udziela dotacji (ust. 2).

Z powyższych przepisów wynika, iż ewentualna pomoc finansowana pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego winna następować w formie dotacji celowej.

Jak wskazują K. Bandarzewski oraz I. Dobosz-Niżnik „pomoc może być udzielona na dowolny cel, ważne jest, aby uchwała rady gminy wskazywała, na co przeznaczona będzie pomoc oraz w jakiej formie zostanie udzielona”[7].

Podsumowanie

Przepisy samorządowych ustaw ustrojowych oraz ustaw związanych z finansowymi aspektami funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego wprost przewidują możliwość udzielania pomocy, w tym pomocy finansowej, na rzecz innych jednostek samorządu terytorialnego. Warto o tym pamiętać, w obliczu ostatnich wydarzeń oraz potrzeb gmin dotkniętych kataklizmem. W takich sytuacjach niezwykle istotna jest solidarność całego środowiska samorządowego i wzajemna pomoc.

[1] Por. A. Szewc, Komentarz do art. 10 [w:] A. Szewc, G. Jyż, Z. Pławecki, Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, System Informacji Prawnej LEX.

[2] Z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 13 października 2000 r. o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000 oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2000r. Nr 95, poz. 1041).

[3] Z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 11 kwietnia 2001 r. o zmianie ustaw: o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym, o samorządzie województwa, o administracji rządowej w województwie oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2001r. Nr 45, poz. 497).

[4] Por. R. Cybulska, Komentarz do art. 10 [w:] B. Dolnicki (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, System Informacji Prawnej LEX.

[5] A. Szewc, Komentarz do art. 10 [w:] A. Szewc, G. Jyż, Z. Pławecki, Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, System Informacji Prawnej LEX.

[6] K. Bandarzewski, I. Dobosz-Niżnik, Komentarz do art. 10 [w:] P. Chmielcki (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, System Informacji Prawnej LEX.

[7] K. Bandarzewski, I. Dobosz-Niżnik, Komentarz do art. 10 [w:] P. Chmielcki (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, System Informacji Prawnej LEX.

Maciej Kiełbus

prawnik, Partner, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego

Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu

www.ziemski.com.pl

Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Księgowość budżetowa
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Ustalenie opłat obowiązujących na cmentarzu komunalnym

    Nakładanie opłat za różnego rodzaju usługi komunalne czy za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej JST zawsze budzi raczej negatywne emocje po stronie mieszkańców. A co dopiero, gdy opłaty te związane są z pochówkiem najbliższych. 

    Dofinansowanie zakładu budżetowego - dotacja jako dopłata do kosztów prowadzonej działalności

    Drastyczny wzrost cen mediów oraz utrzymujący się wysoki poziom inflacji powodują, że większość samorządowych zakładów budżetowych nie jest w stanie w pełni realizować swoich zadań statutowych. Ich zobowiązania finansowe znacznie wykraczają poza przyjęte budżety. 

    Pracownicy samorządowi: Nowe tabele zaszeregowania, likwidacja stanowisk, pensja minimalna [rozporządzenie od 1 lipca 2023 r.]

    Zmiany dla pracowników samorządowych: nowe tabele zaszeregowania, likwidacja stanowisk, pensja minimalna. Wprowadzi je zmienione rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Zmiany wejdą w życie od 1 lipca 2023 r.

    Rząd daje 3300 zł brutto wynagrodzenia dla pracowników samorządowych. Jest to mniej od minimalnego wynagrodzenia. Dopłacić mają samorządy

    Od 1 lipca 2023 r. rząd proponuje kwotę minimalnego wynagrodzenia zasadniczego w I kategorii zaszeregowania w wysokości 3300 zł, aby wysokość tej kwoty była zbliżona do kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. W pozostałych kategoriach zaszeregowania, kwoty zostały ustalone tak, aby wzrastały proporcjonalnie między kategoriami.

    Będzie nowy wzór świadectwa pracy [nowelizacja kodeksu pracy]

    Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przedstawiło projekt rozporządzenia w sprawie świadectwa pracy. W dokumencie trzeba będzie uwzględniać informacje o wykorzystaniu nowych rodzajów urlopów i zwolnień wprowadzonych nowelizacją Kodeksu pracy.

    Uzgodnienia i opinie do projektu planu miejscowego

    Ważnym elementem prowadzącym do przyjęcia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest wyrażenie stanowiska wobec projektu planu przez organy wyspecjalizowane w określonych dziedzinach, które powinny zostać uwzględnione przy realizacji polityki przestrzennej gminy. Takie stanowisko przybiera postać uzgodnień lub opinii.

    Jak zaskarżyć rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody

    Jedną z form ochrony samodzielności samorządu terytorialnego jest możliwość zakwestionowania (przez uprawniony organ) rozstrzygnięcia nadzorczego wydanego przez wojewodę lub przez regionalną izbę obrachunkową. 

    Czy dotacja oświatowa dla placówek niesamorządowych to świadczenie jednorazowe?

    W praktyce pokutuje pogląd, że dotacja oświatowa - wypłacana przez jednostkę samorządu terytorialnego dla placówki niepublicznej działającej na jej terenie - ma charakter świadczenia jednorazowego. 

    MI: wartość wniosków o dofinansowanie przewozów autobusowych to 773 mln zł

    Samorządy złożyły wnioski o uruchomienie w tym roku, w całym kraju 6347 nowych linii autobusowych z dofinansowaniem z rządowego Funduszu rozwoju przewozów autobusowych (FRPA); wartość wniosków to 773 mln zł - przekazał wiceminister infrastruktury Rafał Weber.

    Darmowe laptopy dla czwartoklasistów będą miały zabezpieczenie przed odsprzedażą w postaci .... wygrawerowanego orła w koronie

    Jesienią 370 tys. uczniów czwartych klas szkół podstawowych otrzyma na własność komputery. W przestrzeni medialnej podnoszono, że niektórzy rodzice mogą próbować je nielegalnie odsprzedać.

    Zapisy w umowie o łącznej wysokości kar umownych

    W trakcie kontroli regionalna izba obrachunkowa zarzuciła jednostce, że w kilku umowach zawartych z wykonawcami nie ujęto łącznej maksymalnej wysokości kar umownych, których może dochodzić powiat lub wykonawca. Umowy te zostały już wykonane i nie było problemów z umowami czy też terminowością. Czy taki zarzut jest słuszny?

    Korekta dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2022 r. w jednostkach pomocy społecznej

    Dnia 31 marca 2023 r. mija termin wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego za poprzedni rok kalendarzowy. Obowiązkiem pracodawcy jest nie tylko ustalenie, kto powinien otrzymać to świadczenie, ale także prawidłowe obliczenie jego wysokości, a w przypadku błędnego naliczenia - dokonanie poprawnej korekty.

    Przepracowanie części dnia a zwolnienie lekarskie

    Zdarza się, że w trakcie swojej dniówki pracownik zwalnia się z pracy z powodu złego samopoczucia i udaje się do lekarza. Następnie wpływa do pracodawcy zwolnienie lekarskie na okres, którego pierwszym dniem jest ten w części przepracowany. 

    Mieszkańcy małych gmin i dużych miast powinni mieć te same możliwości

    Mamy aspiracje, aby mieszkańcy zarówno mniejszych miejscowości, jak i dużych miast mieli te same możliwości, aby mogli korzystać w równym stopniu z środków rządowych, samorządowych i europejskich – powiedział w piątek minister funduszy i polityki regionalnej Grzegorz Puda.

    RIO o klasyfikacji dochodów gmin za zakwaterowanie uchodźców z Ukrainy

    Dochody uzyskiwane przez gminy z tytułu opłat za zakwaterowanie, które od niedawna dokonują uchodźcy z Ukrainy należy klasyfikować w dziale 853 - wskazała w stanowisku RIO w Szczecinie. Izba zwróciła uwagę, że w rozporządzeniu MF brakuje dedykowanej klasyfikacji budżetowej

    Od 21 marca 2023 r. nowe zasady prowadzenia akt pracowniczych

    W Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizację rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej. Dotyczy dokumentów na temat przeprowadzania kontroli trzeźwości pracowników oraz wprowadzenia informacji o pracy zdalnej.

    Czy klauzula waloryzacyjna ma zastosowanie do umów o zamówienia publiczne poniżej 130 000 zł zawieranych na dłużej niż 6 miesięcy?

    Czy waloryzacja w umowach z terminem przekraczającym 6 miesięcy wprowadzona od 10 listopada 2022 r. ustawą z 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców dotyczy również postępowań poniżej 130 000 zł, jeżeli umowy zawierane są na okres przekraczający 6 miesięcy?

    Jaki wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianie pracodawcy?

    Od 01.03.2023 r. będziemy zatrudniać osobę na stanowisku woźnego w wymiarze 3/4 etatu ze stażem 23 lat pracy. Osoba ta dotychczas pracowała w Służbie Więziennej (do dnia 20.01.2023 r.).

    Czy należy się dodatek stażowy w dodatkowym miejscu zatrudnieniu nauczyciela

    Jesteśmy szkołą podstawową państwową (organ prowadzący Urząd Miasta). Zatrudniliśmy nauczyciela z dwudziestoletnim stażem pracy na 1/2 etatu. Ten sam nauczyciel jest zatrudniony w innej szkole podstawowej w naszym mieście na pełny etat. Nauczyciel przedstawił nam świadectwa pracy. Na podstawie tych samych świadectw pracy otrzymuje dodatek w szkole podstawowej, w której jest zatrudniony na cały etat. Czy należy mu się dodatek za staż pracy?

    Kiedy płatnika nie wiążą wnioski złożone przez podatnika

    Proszę o informację dot. interpretacji z art. 31a pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: "Po ustaniu stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi, płatnik przy obliczaniu zaliczki pomija oświadczenia i wnioski złożone uprzednio przez podatnika, z wyjątkiem wniosków, o których mowa w art. 32 ust. 6 i 8 oraz art. 41 ust. 11.

    Czy w przypadku sprzedaży węgla przez gminę trzeba prowadzić ewidencję z wykorzystaniem konta 330

    Gmina zleciła na podstawie umów sprzedaż "preferencyjnego" węgla przedsiębiorstwom i spółkom działającym na terenie Gminy. Czy w ww. przypadku gmina powinna prowadzić ewidencję magazynową (konto 330 "Towary") i ewidencję sprzedaży węgla?

    Poszerzenie przez wójta katalogu przesłanek przyznania dodatku specjalnego do wynagrodzeń pracowników

    Wójt gminy w drodze zarządzenia wewnętrznego postanowił, że pracownikom urzędu gminy, zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, mogą być przyznawane dodatki specjalne do wynagrodzeń "w innych uzasadnionych sytuacjach, niż wskazane w ustawie o pracownikach samorządowych". Na podstawie tego zarządzenia dodatki specjalne były przyznawane pracownikom m.in. z tytułu "pracy w uciążliwych warunkach, w tym z narażeniem na ciągły stres", "szczególne osiągnięcia w pracy" lub bez żadnego dodatkowego uzasadnienia.

    Świadczenia pomocy zdrowotnej dla nauczycieli. Jak ustalić?

    Rada gminy nie określiła rodzaju świadczeń przyznawanych w ramach pomocy zdrowotnej dla nauczycieli oraz warunków i trybu ich przyznawania. Przy braku tej uchwały nie zaplanowała w budżecie gminy wydatków na ten cel.

    Jak rozliczyć godziny ponadwymiarowe nauczyciela, który przebywa na zwolnieniu lekarskim?

    Jak rozliczyć godziny ponadwymiarowe nauczyciela, który przebywa na zwolnieniu lekarskim? Jakie przepisy mają zastosowanie w przypadku, w którym nauczyciel zatrudniony jest w szkole prowadzonej przez gminę?

    Nieruchomości szkolne a podatek od nieruchomości

    Ustawodawca podatkowy przyznaje placówkom oświatowym preferencje w podatku od nieruchomości.