Umowy ramowe w systemie zamówień publicznych

Jeśli przepisy ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (dalej: upzp) nie stanowią inaczej, specyfikacja istotnych warunków zamówienia (dalej: SIWZ) zawiera również maksymalną liczbę wykonawców, z którymi zamawiający zawrze umowę ramową – jeżeli zamawiający przewiduje zawarcie takiej umowy.

Zamawiający może podpisać umowę ramową po przeprowadzeniu postępowania, stosując odpowiednio przepisy dotyczące udzielania zamówienia w trybie przetargu nieograniczonego, przetargu ograniczonego lub negocjacji z ogłoszeniem (art. 99 upzp). Taką umowę zawiera się na okres nie dłuższy niż 4 lata. Wyjątkowo, ze względu na przedmiot zamówienia i szczególny interes zamawiającego, umowa taka może być zawarta na okres dłuższy. Ale o zawarciu umowy ramowej na okres dłuższy niż 4 lata zamawiający powinien niezwłocznie zawiadomić Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych – podając wartość i przedmiot umowy oraz uzasadnienie faktyczne i prawne. Zasadą jest, że umowę ramową zawiera się z co najmniej trzema wykonawcami, chyba że oferty niepodlegające odrzuceniu złożyło mniej wykonawców. Umowę ramową można jednak podpisać z jednym wykonawcą, jeżeli z przyczyn technicznych lub organizacyjnych zawarcie umowy z większą liczbą wykonawców byłoby dla zamawiającego niekorzystne. Przy czym zamawiający nie może wykorzystywać umowy ramowej do ograniczania konkurencji.

ZAPAMIĘTAJ!

Udzielając zamówienia, zamawiający może dokonać zmiany warunków zamówienia w stosunku do określonych w umowie ramowej, jeżeli zmiana ta nie jest istotna. Zamawiający nie może natomiast dokonać zmiany kryteriów oceny ofert określonych w umowie ramowej.

Na podstawie art. 101 ust. 4 upzp, do zamówień, których przedmiot jest objęty umową ramową, nie stosuje się art. 26 upzp, który nakazuje zamawiającemu żądać od wykonawcy dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu. Wobec zamówień tych nie jest także stosowany art. 169 ust. 2 upzp. Przepis ten stanowi, że Prezes UZP przeprowadza kontrolę udzielanych zamówień przed zawarciem umowy (kontrola uprzednia), jeżeli wartość zamówienia albo umowy ramowej dla:

1) robót budowlanych – jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 20 000 000 euro,

2) dostaw lub usług – jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 10 000 000 euro.

Umowy ramowe w administracji rządowej

Zamawiający z administracji rządowej mogą udzielać zamówień na podstawie umowy ramowej zawartej przez centralnego zamawiającego – jeżeli umowa ramowa to przewiduje. Centralny zamawiający może dokonywać czynności również na potrzeby innych zamawiających.

SŁOWNICZEK

Centralny zamawiający – to nowa instytucja w polskim systemie zamówień publicznych. Jest to jeden z organów administracji rządowej lub jednostka podległa, lub nadzorowana przez organ administracji rządowej. Prezes Rady Ministrów ma prawo wskazać centralnego zamawiającego spośród organów administracji rządowej lub jednostek organizacyjnych podległych tym organom, lub przez nie nadzorowanych. Centralny zamawiający może przygotowywać i przeprowadzać postępowania o udzielenie zamówienia, udzielać zamówień lub zawierać umowy ramowe na potrzeby zamawiających z administracji rządowej, jeżeli zamówienie jest związane z działalnością więcej niż jednego zamawiającego (art. 15a upzp).

Prezes Rady Ministrów – wskazując centralnego zamawiającego – może, w drodze zarządzenia, polecić zamawiającym z administracji rządowej nabywanie określonych rodzajów zamówień od centralnego zamawiającego lub od wykonawców wybranych przez centralnego zamawiającego oraz udzielanie zamówień na podstawie umowy ramowej zawartej przez centralnego zamawiającego, a także określić zakres informacji przekazywanych centralnemu zamawiającemu przez tych zamawiających, niezbędnych do przeprowadzenia postępowania, oraz sposób współdziałania z centralnym zamawiającym.

Z kolei minister kierujący działem administracji rządowej może, w drodze zarządzenia, wskazać spośród podległych mu jednostek organizacyjnych lub przez niego nadzorowanych zamawiającego, który będzie właściwy do przeprowadzenia postępowania i udzielenia zamówienia na rzecz tych jednostek, a także polecić tym jednostkom nabywanie określonych rodzajów zamówień od wskazanego albo centralnego zamawiającego lub od wykonawców wybranych przez wskazanego, albo centralnego zamawiającego oraz polecić udzielanie zamówień na podstawie umowy ramowej zawartej przez wskazanego, albo centralnego zamawiającego.

PRZYKŁAD

Przykładem takiego zarządzenia może być zarządzenie nr 19 Ministra Finansów z 30 czerwca 2009 r. w sprawie wyznaczenia izb celnych w Poznaniu i Wrocławiu do przeprowadzania niektórych postępowań oraz udzielania zamówień publicznych na rzecz określonych izb celnych (Dz.Urz. MF Nr 9, poz. 50). Ministerstwo wyznaczyło Izbę Celną w Poznaniu do przeprowadzenia postępowania i udzielenia zamówienia publicznego na świadczenie usług ubezpieczeń majątkowych i komunikacyjnych w imieniu i na rzecz izb celnych w: Katowicach, Kielcach, Opolu, Rzepinie, Szczecinie i we Wrocławiu. Izba Celna we Wrocławiu została wyznaczona do przeprowadzenia postępowania i udzielenia zamówienia publicznego na świadczenie usług telefonii komórkowej w imieniu i na rzecz izb celnych w: Katowicach, Opolu, Poznaniu, Rzepinie i Szczecinie.

Nie obowiązuje okres zawieszenia zawarcia umowy

Zamawiający zawiera umowę w sprawie zamówienia publicznego w terminach nie krótszych niż określone w art. 94 upzp. Przykładowo, czas ten nie może być krótszy niż 10 dni od dnia przesłania zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej oferty. Termin 10 dni stosuje się, jeżeli zawiadomienie to zostało przesłane faksem lub drogą elektroniczną (zgodnie z art. 27 ust. 2 upzp). Jeżeli zawiadomienie zostało przesłane w inny sposób, termin wynosi 15 dni. Oba terminy stosuje się do zamówień, których wartość jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 upzp (czyli tzw. progi unijne). Trzeba też pamiętać o ograniczeniu przewidzianym przez art. 183 upzp, który stanowi, że w przypadku wniesienia odwołania zamawiający nie może zawrzeć umowy do czasu ogłoszenia przez Krajową Izbę Odwoławczą wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie odwoławcze.

ZAPAMIĘTAJ!

Zamawiający może zawrzeć umowę w sprawie zamówienia publicznego przed upływem terminów, o których mowa w art. 94 ust. 1 upzp, jeżeli umowa dotyczy zamówienia udzielanego w trybie negocjacji bez ogłoszenia, w ramach dynamicznego systemu zakupów albo na podstawie umowy ramowej.

Czy upubliczniać fakt udzielenia zamówienia na podstawie umowy ramowej

Jeżeli wartość zamówienia lub umowy ramowej jest niższa niż kwoty tzw. progów unijnych, zamawiający niezwłocznie po zawarciu umowy w sprawie zamówienia publicznego albo umowy ramowej zamieszcza ogłoszenie o udzieleniu zamówienia w Biuletynie Zamówień Publicznych.

Jeżeli wartość zamówienia albo umowy ramowej jest równa lub przekracza kwoty progów unijnych, niezwłocznie po zawarciu umowy w sprawie zamówienia publicznego albo umowy ramowej zamawiający przekazuje ogłoszenie o udzieleniu zamówienia Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich.

Przed nowelizacją upzp zamawiający nie przekazywał ogłoszenia o udzieleniu zamówienia, jeżeli zamówienia udzielał na podstawie umowy ramowej. Po nowelizacji zamawiający może przekazać ogłoszenie o udzieleniu zamówienia, jeżeli zamówienia udziela się na podstawie umowy ramowej. Zmiana polega więc na zastąpieniu zwrotu „nie przekazywał” zwrotem „może przekazać”. Jest ona istotna, jeśli zestawimy art. 95 ust. 3 upzp z art. 182 ust. 4 upzp, który określa konsekwencje sytuacji, gdy zamawiający nie opublikował ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy lub – mimo takiego obowiązku – nie przesłał wykonawcy zawiadomienia o wyborze oferty najkorzystniejszej lub nie zaprosił wykonawcy do złożenia oferty w ramach dynamicznego systemu zakupów lub umowy ramowej.

Przepis różnicuje czas na złożenie odwołania w zależności od zamieszczenia jego ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych albo publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Jeżeli upublicznienie miało miejsce, czas na złożenie odwołania jest krótszy. Obecnie obowiązujące przepisy zawierają zasadę, że zawarcie umowy nie jest przeszkodą do rozpoznania odwołania. Ochrona przestrzegania prawa ograniczona jest jednak terminami wskazanymi w ustawie. Innymi słowy, im mniejsza szansa uczestnika procedur przetargowych, by dowiedzieć się o niekorzystnej dla niego decyzji zamawiającego, tym termin na złożenie odwołania jest dłuższy. Ustawodawca dostosował Prawo zamówień publicznych do tzw. dyrektywy odwoławczej (dyrektywa 2007/66//WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 11 grudnia 2007 r. zmieniająca dyrektywę Rady 89/665/EWG i 92/13/ /EWG). Terminy na złożenie odwołania mogą zostać wydłużone np. z 15 dni aż do... 6 miesięcy. Autorzy nowelizacji w uzasadnieniu nowelizacji przepisów wskazali, że zróżnicowanie tych terminów jest podstawowym celem nowelizacji:

W przypadku gdy zamawiający zamieści ogłoszenie o udzieleniu zamówienia na podstawie umowy ramowej, to wykonawca, z którym została zawarta umowa ramowa i który nie został zaproszony do składania ofert, będzie mógł wnieść odwołanie w terminie nie później niż 30 albo 15 dni (odpowiednio powyżej i poniżej tzw. „progów unijnych”) od zamieszczenia albo publikacji ogłoszenia. W przypadku niezamieszczenia w Biuletynie Zamówień Publicznych albo opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej tego ogłoszenia, termin na wniesienie odwołania przez ww. wykonawcę będzie wynosił odpowiednio 1 miesiąc lub 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy w sprawie udzielenia zamówienia objętego umową ramową. Umożliwienie zamawiającemu publikacji ogłoszenia o udzieleniu zamówienia na podstawie umowy ramowej skróci potencjalny okres niepewności prawnej.

Ustawodawca położył nacisk na większy zakres upubliczniania informacji związanych z umowami ramowymi.

Po nowelizacji przepisów upzp z 2 grudnia 2009 r., przy udzieleniu zamówienia wykonawcom, z którymi zawarta została umowa ramowa, zapraszając do składania ofert stosuje się odpowiednio także art. 92 upzp. Przepis ten. stanowi m.in, że niezwłocznie po wyborze najkorzystniejszej oferty zamawiający jednocześnie zawiadamia wykonawców, którzy złożyli oferty, o wyborze najkorzystniejszej oferty, podając nazwę (firmę) albo imię i nazwisko, siedzibę albo miejsce zamieszkania i adres wykonawcy, którego ofertę wybrano, uzasadnienie jej wyboru oraz nazwy (firmy) albo imiona i nazwiska, siedziby albo miejsca zamieszkania i adresy wykonawców, którzy złożyli oferty, a także punktację przyznaną ofertom w każdym kryterium oceny ofert i łączną punktację. Niezwłocznie po wyborze najkorzystniejszej oferty zamawiający zamieszcza te informacje na stronie internetowej oraz w miejscu publicznie dostępnym w swojej siedzibie.

PODSTAWA PRAWNA

● Ustawa z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 223, poz. 1778)