Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy gmina może żądać zwrotu składników majątkowych zakupionych przez przedszkola z dotacji oświatowych?

Robert Gałęski
Radca prawny i Partner w kancelarii LEXBRIDGE Groński Adwokaci i Radcowie Prawni sp. k. we Wrocławiu.
Czy osoba dokonująca zwrotu uprzednio wynajmowanej nieruchomości, musi zwrócić ją „z pełnym wyposażeniem” nabytym w czasie prowadzenia działalności oświatowej za otrzymane dotacje?/Fot. Shutterstock
Czy osoba dokonująca zwrotu uprzednio wynajmowanej nieruchomości, musi zwrócić ją „z pełnym wyposażeniem” nabytym w czasie prowadzenia działalności oświatowej za otrzymane dotacje?/Fot. Shutterstock
shutterstock
Osoby prowadzące niepubliczne przedszkola bardzo często wykonują tego typu działalność, wykorzystując wynajmowane (wydzierżawiane) od gmin nieruchomości. Należą do nich przeważnie obiekty byłych przedszkoli publicznych. Zakończenie umowy najmu (dzierżawy), przy braku po stronie gminy woli kontynuowania umowy, skutkuje nie tylko zwrotem nieruchomości, ale niekiedy także zakończeniem działalności. W praktyce osoba, która dokonuje zwrotu obiektu gminie (szczególnie w przypadku zakończenia działalności), spotyka się z żądaniem wydania gminie nie tylko samej nieruchomości, ale także składników majątkowych zakupionych przez organ prowadzący przedszkole w zamian za otrzymane dotacje.

Do takich elementów majątku należą m.in. meble, książki i inne zbiory biblioteczne, środki dydaktyczne służące procesowi dydaktyczno-wychowawczemu realizowanemu w placówkach wychowania przedszkolnego, sprzęt rekreacyjny i sportowy dla dzieci, czy inne środki trwałe, o których mowa w art. 35 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (dalej u.f.z.o.).

Czy gmina jest uprawniona do stawiania tego rodzaju żądań? Czy osoba dokonująca zwrotu uprzednio wynajmowanej nieruchomości, musi zwrócić ją „z pełnym wyposażeniem” nabytym w czasie prowadzenia działalności oświatowej za otrzymane dotacje?

Polecamy: Seria poradników z prawa pracy

Gminy, podnosząc tego rodzaju pretensje, powołują się na ugruntowane w orzecznictwie stanowisko, że ze względu na publicznoprawne pochodzenie środków przeznaczonych na dotację nie tracą one swego charakteru na skutek przekazania dotacji w trybie czynności cywilnoprawnej (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2003 r., sygn. akt III RN 11/02, wyrok WSA w Warszawie z dnia 30 marca 2017 r. V SA/Wa 1368/16). A skoro tak, w ocenie niektórych gmin, także nabyte w zamian za dotacje środki trwałe, pozostają jedynie w czasowej dyspozycji organu prowadzącego i powinny zostać zwrócone. Nie sposób jednak przychylić się do takiego stanowiska.

Dotacje stanowią bezzwrotny, nieoprocentowany transfer, niezwiązany z żadnym wzajemnym świadczeniem, podlegający specyficznym zasadom przekazywania, ewidencji i rozliczania. Zgodnie z art. 126 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej u.f.p.), dotacje są to podlegające szczególnym zasadom rozliczania środki m.in. z budżetu państwa, budżetu jednostki samorządu terytorialnego, przeznaczone na finansowanie lub dofinansowanie zadań publicznych. Dotacja oświatowa jest to dotacja o charakterze mieszanym (podmiotowo-celowa), gdyż udziela się jej jednostkom spoza sektora finansów publicznych na dofinansowanie ich bieżącej działalności statutowej, ale również na konkretny cel - realizację dofinansowania konkretnych zadań szkoły lub placówki w zakresie kształcenia, wychowania i opieki.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Dotację oświatową można wydatkować na cele ściśle związane z procesem kształcenia uczniów szkoły. Rola dotacji oświatowej polega na subsydiowaniu realizacji konkretnych zadań placówki oświatowej (kształcenie, wychowanie i opieka, w tym profilaktyka społeczna) i w tym zakresie przyznawana dotacja ma charakter celowy (por.: wyroki NSA z: 15 października 2014 r., sygn. akt II GSK 1403/13; 28 maja 2014 r., sygn. akt II GSK 229/13; 9 września 2015 r., sygn. akt II GSK 1616/14) oraz M. Pilich, Komentarz do art. 80 (teza 12) i 90 (teza 16) ustawy o systemie oświaty i przywołane tam poglądy doktryny; System Informacji Prawnej Lex 2015).

Pogląd M. Pilicha o mieszanych (hybrydowym) charakterze dotacji oświatowej został wprawdzie zrewidowany, lecz w dalszym ciągu podtrzymuje on, że swoboda wydatkowania dotacji nie jest nieograniczona. W doktrynie podnoszono, że nieprzypadkowo ustawodawca wskazał, że dotacja przysługuje w zakresie "kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej" i tylko gdy chodzi o pokrycie "wydatków bieżących", bowiem u podstaw decyzji ustawodawcy legło - typowe dla dotacji podmiotowych - założenie, że działalność oświatowa jako mająca charakter niegospodarczy, jest z założenia deficytowa i aby była prowadzona, wymaga wsparcia ze środków publicznych. Przyznanie dotacji następuje zatem ze względu nie na doraźne zaspokojenie potrzeb finansowych podmiotu, ale aby systematycznie wyrównać bilans przychodów i kosztów działalności (por. L. Lipiec-Warzecha, Komentarz do art. 131 u.f.p., w: Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, LEX 2011).

Środki z dotacji przekazane na konto beneficjenta nie uzyskują przymiotu wartości prywatnej, co stwarzałoby możliwość swobodnego nimi dysponowania. Jednak równolegle ustawa przewiduje obowiązek zwrotu dotacji jedynie w ściśle określonych przypadkach. W myśl art. 251 ust. 1 u.f.p. - dotacje udzielone z budżetu jednostki samorządu terytorialnego w części niewykorzystanej do końca roku budżetowego podlegają zwrotowi do budżetu tej jednostki w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku. Z kolei przepis art. 252 ust. 1 u.f.p. stanowi, że dotacje udzielone z budżetu jednostki samorządu terytorialnego: 1) wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem, 2) pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości - podlegają zwrotowi do budżetu wraz z odsetkami.

Podsumowując, w przypadku wykorzystania dotacji zgodnie z przeznaczeniem np. wydatkowania ich w reżymie uprzednio obowiązującego art. 90 ust. 3d ustawy z dnia 07 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej u.s.o.), czy obecnie obowiązującego art. 35 ustawy. o finansowaniu zadań oświatowych, środki te nie podlegają zwrotowi i są źródłem przysporzenia dla beneficjenta.

W systemie oświaty placówka oświatowa (szkoła, przedszkole) nie ma podmiotowości prawnej, a ma ją tylko organ ją prowadzący. W konsekwencji roszczenie o wypłatę dotacji nabywa organ prowadzący (osoba fizyczna lub prawna). Dotacje wpływają na rachunek beneficjenta, który jest dysponentem tych środków i ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem za prawidłowe ich wydatkowanie. Z chwilą wydatkowania dotacji zgodnie z przeznaczeniem wygasa obowiązek ich zwrotu, a więc dotacja – czy też składnik majątkowy nabyty za środki z dotacji, również nie podlega zwrotowi, a więc wydaniu donatorowi. Staje się on własnością organu prowadzącego. W przeciwnym razie podważeniu uległaby istota dotacji, to znaczy nieodpłatność i bezzwrotność pomocy finansowej.

Odstępstwa od zasady bezzwrotności dotacji są ściśle reglamentowane w art. 251 i 252 u.f.p. Co więcej, nawet w przypadku zakupu składników majątkowych z naruszeniem art. 90 ust. 3d u.s.o. (czy aktualnie art. 35 u.f.z.o.) np. samochodu osobowego dla celów prywatnych, ustawa nie przewiduje zwrotu (przekazania) donatorowi tego składnika, a zwrot środków pieniężnych (równowartości nieprawidłowo wydatkowanej dotacji). Dlatego składnik majątkowy np. ruchomości (meble, zabawki, książki itp.) nabyty za środki dotacyjne zgodnie z ustawą, jest własnością beneficjenta. Nie ma on obowiązku przekazywać go z chwilą zakończenia działalności, a tym bardziej z chwilą przekazania dzierżawionej nieruchomości, dotującej gminie. W przypadku wydania obiektu przez podmiot prowadzący przedszkole, może on zabrać nabyte przez siebie ruchomości i korzystać z nich w dalszym ciągu np. w ramach prowadzonego w innym miejscu przedszkola.

Odmiennie kształtuje się sytuacja z tymi składnikami, które zostały zakupione przez organ prowadzący za dotacje, a następnie stały się częściami składowymi nieruchomości. Chodzi o elementy trwale związane z obiektem (okna, kafelki, wykładziny itp.). Dotacje służą pokryciu wydatków bieżących, do których zalicza się choćby remonty. W takim wypadku obowiązuje ogólna zasada Kodeksu cywilnego dotycząca części składowych. Z chwilą połączenia tych rzeczy trwale z budynkiem w wyniku prac remontowych, stają się częściami składowymi budynku i własnością gminy. Wówczas organ prowadzący może jedynie rozliczyć je z gminą jako nakłady na wydzierżawiany (wynajmowany) budynek gminny. Rozliczenie regulują albo postanowienia umowy dzierżawy, albo – w razie ich braku – Kodeks cywilny. Konieczność ich pozostawienia gminie wynika jednak z zupełnie innej podstawy prawnej, aniżeli ustawa o finansach publicznych i bynajmniej nie jest konsekwencją nabycia ich za dotacje.

Polecamy serwis: Dotacje

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Księgowość budżetowa
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Uzgodnienia i opinie do projektu planu miejscowego

    Ważnym elementem prowadzącym do przyjęcia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest wyrażenie stanowiska wobec projektu planu przez organy wyspecjalizowane w określonych dziedzinach, które powinny zostać uwzględnione przy realizacji polityki przestrzennej gminy. Takie stanowisko przybiera postać uzgodnień lub opinii.

    Jak zaskarżyć rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody

    Jedną z form ochrony samodzielności samorządu terytorialnego jest możliwość zakwestionowania (przez uprawniony organ) rozstrzygnięcia nadzorczego wydanego przez wojewodę lub przez regionalną izbę obrachunkową. 

    Czy dotacja oświatowa dla placówek niesamorządowych to świadczenie jednorazowe?

    W praktyce pokutuje pogląd, że dotacja oświatowa - wypłacana przez jednostkę samorządu terytorialnego dla placówki niepublicznej działającej na jej terenie - ma charakter świadczenia jednorazowego. 

    MI: wartość wniosków o dofinansowanie przewozów autobusowych to 773 mln zł

    Samorządy złożyły wnioski o uruchomienie w tym roku, w całym kraju 6347 nowych linii autobusowych z dofinansowaniem z rządowego Funduszu rozwoju przewozów autobusowych (FRPA); wartość wniosków to 773 mln zł - przekazał wiceminister infrastruktury Rafał Weber.

    Darmowe laptopy dla czwartoklasistów będą miały zabezpieczenie przed odsprzedażą w postaci .... wygrawerowanego orła w koronie

    Jesienią 370 tys. uczniów czwartych klas szkół podstawowych otrzyma na własność komputery. W przestrzeni medialnej podnoszono, że niektórzy rodzice mogą próbować je nielegalnie odsprzedać.

    Zapisy w umowie o łącznej wysokości kar umownych

    W trakcie kontroli regionalna izba obrachunkowa zarzuciła jednostce, że w kilku umowach zawartych z wykonawcami nie ujęto łącznej maksymalnej wysokości kar umownych, których może dochodzić powiat lub wykonawca. Umowy te zostały już wykonane i nie było problemów z umowami czy też terminowością. Czy taki zarzut jest słuszny?

    Korekta dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2022 r. w jednostkach pomocy społecznej

    Dnia 31 marca 2023 r. mija termin wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego za poprzedni rok kalendarzowy. Obowiązkiem pracodawcy jest nie tylko ustalenie, kto powinien otrzymać to świadczenie, ale także prawidłowe obliczenie jego wysokości, a w przypadku błędnego naliczenia - dokonanie poprawnej korekty.

    Przepracowanie części dnia a zwolnienie lekarskie

    Zdarza się, że w trakcie swojej dniówki pracownik zwalnia się z pracy z powodu złego samopoczucia i udaje się do lekarza. Następnie wpływa do pracodawcy zwolnienie lekarskie na okres, którego pierwszym dniem jest ten w części przepracowany. 

    Mieszkańcy małych gmin i dużych miast powinni mieć te same możliwości

    Mamy aspiracje, aby mieszkańcy zarówno mniejszych miejscowości, jak i dużych miast mieli te same możliwości, aby mogli korzystać w równym stopniu z środków rządowych, samorządowych i europejskich – powiedział w piątek minister funduszy i polityki regionalnej Grzegorz Puda.

    RIO o klasyfikacji dochodów gmin za zakwaterowanie uchodźców z Ukrainy

    Dochody uzyskiwane przez gminy z tytułu opłat za zakwaterowanie, które od niedawna dokonują uchodźcy z Ukrainy należy klasyfikować w dziale 853 - wskazała w stanowisku RIO w Szczecinie. Izba zwróciła uwagę, że w rozporządzeniu MF brakuje dedykowanej klasyfikacji budżetowej

    Od 21 marca 2023 r. nowe zasady prowadzenia akt pracowniczych

    W Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizację rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej. Dotyczy dokumentów na temat przeprowadzania kontroli trzeźwości pracowników oraz wprowadzenia informacji o pracy zdalnej.

    Czy klauzula waloryzacyjna ma zastosowanie do umów o zamówienia publiczne poniżej 130 000 zł zawieranych na dłużej niż 6 miesięcy?

    Czy waloryzacja w umowach z terminem przekraczającym 6 miesięcy wprowadzona od 10 listopada 2022 r. ustawą z 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców dotyczy również postępowań poniżej 130 000 zł, jeżeli umowy zawierane są na okres przekraczający 6 miesięcy?

    Jaki wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianie pracodawcy?

    Od 01.03.2023 r. będziemy zatrudniać osobę na stanowisku woźnego w wymiarze 3/4 etatu ze stażem 23 lat pracy. Osoba ta dotychczas pracowała w Służbie Więziennej (do dnia 20.01.2023 r.).

    Czy należy się dodatek stażowy w dodatkowym miejscu zatrudnieniu nauczyciela

    Jesteśmy szkołą podstawową państwową (organ prowadzący Urząd Miasta). Zatrudniliśmy nauczyciela z dwudziestoletnim stażem pracy na 1/2 etatu. Ten sam nauczyciel jest zatrudniony w innej szkole podstawowej w naszym mieście na pełny etat. Nauczyciel przedstawił nam świadectwa pracy. Na podstawie tych samych świadectw pracy otrzymuje dodatek w szkole podstawowej, w której jest zatrudniony na cały etat. Czy należy mu się dodatek za staż pracy?

    Kiedy płatnika nie wiążą wnioski złożone przez podatnika

    Proszę o informację dot. interpretacji z art. 31a pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: "Po ustaniu stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi, płatnik przy obliczaniu zaliczki pomija oświadczenia i wnioski złożone uprzednio przez podatnika, z wyjątkiem wniosków, o których mowa w art. 32 ust. 6 i 8 oraz art. 41 ust. 11.

    Czy w przypadku sprzedaży węgla przez gminę trzeba prowadzić ewidencję z wykorzystaniem konta 330

    Gmina zleciła na podstawie umów sprzedaż "preferencyjnego" węgla przedsiębiorstwom i spółkom działającym na terenie Gminy. Czy w ww. przypadku gmina powinna prowadzić ewidencję magazynową (konto 330 "Towary") i ewidencję sprzedaży węgla?

    Poszerzenie przez wójta katalogu przesłanek przyznania dodatku specjalnego do wynagrodzeń pracowników

    Wójt gminy w drodze zarządzenia wewnętrznego postanowił, że pracownikom urzędu gminy, zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, mogą być przyznawane dodatki specjalne do wynagrodzeń "w innych uzasadnionych sytuacjach, niż wskazane w ustawie o pracownikach samorządowych". Na podstawie tego zarządzenia dodatki specjalne były przyznawane pracownikom m.in. z tytułu "pracy w uciążliwych warunkach, w tym z narażeniem na ciągły stres", "szczególne osiągnięcia w pracy" lub bez żadnego dodatkowego uzasadnienia.

    Świadczenia pomocy zdrowotnej dla nauczycieli. Jak ustalić?

    Rada gminy nie określiła rodzaju świadczeń przyznawanych w ramach pomocy zdrowotnej dla nauczycieli oraz warunków i trybu ich przyznawania. Przy braku tej uchwały nie zaplanowała w budżecie gminy wydatków na ten cel.

    Jak rozliczyć godziny ponadwymiarowe nauczyciela, który przebywa na zwolnieniu lekarskim?

    Jak rozliczyć godziny ponadwymiarowe nauczyciela, który przebywa na zwolnieniu lekarskim? Jakie przepisy mają zastosowanie w przypadku, w którym nauczyciel zatrudniony jest w szkole prowadzonej przez gminę?

    Nieruchomości szkolne a podatek od nieruchomości

    Ustawodawca podatkowy przyznaje placówkom oświatowym preferencje w podatku od nieruchomości. 

    Odliczenie VAT od wydatków gminy na zakup autobusów

    Czy gmina ma prawo do odliczenia pełnej wysokości podatku naliczonego z tytułu nabycia autobusów niskoemisyjnych w przypadku, gdy te na podstawie umowy najmu będą później wykorzystywane przez spółkę gminną powołaną do realizacji zadań z zakresu transportu publicznego?

    Zmiany: urlopy, szkolenia, elastyczny czas pracy [Ostateczna wersja nowelizacji kodeksu pracy]

    Nowelizacja wdraża dwie unijne dyrektywy. Nowe przepisy regulują m.in. urlopy i czas pracy, w tym urlop rodzicielski, do którego pracownicy będą mieli indywidualne prawo.

    Program "Ochrona Zabytków". Dofinansowanie 200 mln zł

    Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło drugi nabór w programie Ochrona Zabytków.

    PUE ZUS: Kalkulator do wyliczenia wysokości emerytury w 2023 r.

    Na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS można samodzielnie wykonać symulację wysokości przyszłego świadczenia emerytalnego, przyznawanego na nowych zasadach. Symulacja pozwala na wykonanie obliczeń tym osobą, które chcą sprawdzić jakie świadczenie by otrzymały, gdyby przechodziły na emeryturę w bieżącym roku.

    ZUS: Co się dzieje ze środkami zapisanymi na subkoncie w ZUS w razie śmierci ubezpieczonego

    Środki zapisane na subkoncie w ZUS podlegają podziałowi i wypłacie w razie m. in. śmierci ubezpieczonego. Tak, jak to ma miejsce w przypadku środków zgromadzonych na rachunku w OFE - poinformował PAP rzecznik ZUS Paweł Żebrowski.